AKP, 1 Kasım’da sandıktan sürpriz bir şekilde tek başına iktidar çıkmasının ardından yeni anayasa için muhalefetin nabzını yoklamaya hazırlanıyor.
Daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan\'ın dile getirdiği ‘Türk tipi başkanlık\' modelinde ısrarcı olan AKP yöneticileri, “Önemli olan görüşmelerin ve uzlaşma arayışının başlaması, Muhalefetin önerileri ve eleştirilerine göre eğer başkanlık sistemine geçişte bir uzlaşma sağlanabilirse orta yol bulunur” şeklinde görüş belirttiler.
Cumhuriyet gazetesinden Emine Kaplan’ın haberine göre yeni anayasa için muhalefet partilerinin nabzını yoklamaya hazırlanan AKP, konunun başkanlık sisteminde tıkanmaması için daha önce önerdiği ‘Türk tipi’ modelde ısrarcı olmayacak.
Önerdikleri modelin ABD’den 3 noktada ayrıldığını belirten AKP yöneticileri, “Önemli olan görüşmelerin ve uzlaşma arayışının başlaması. Muhalefetin önerileri ve eleştirilerine göre eğer başkanlık sistemine geçişte bir uzlaşma sağlanabilirse orta yol bulunur” görüşünü dile getirdiler.
ABD ile 3 noktada farklılık
AKP’nin önerdiği modelde, başkana doğrudan seçimlerin yenilenmesi, kararname çıkarma, bakanları atama yetkisi veriliyor. Bu modelde, başkanın Yüce Divan’a gönderilmesi için Meclis’te ancak 413 milletvekilinin onayı gerekiyor. Meclis’in bakanlarla ilgili soruşturma ve gensoru yetkisi ise bulunmuyor.
TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun çalışmaları sırasında gündeme getirdikleri başkanlık modelinin ABD’deki sistemden 3 noktada farklılık taşıdığını belirten AKP yöneticileri birinci olarak “ABD’deki eyalet sisteminin kendi düşündükleri modelde olmadığını üniter devlet modelli başkanlık sistemini önerdiklerini” dile getiriyorlar.
İkinci olarak ABD’de eyalet sisteminin uzantısı olarak temsilciler meclisi ve senato olmak üzere iki meclisin bulunduğunu kaydeden parti yöneticileri, “kendilerinin önerdiği modelde tek meclis olduğunu\" belirttiler.
Üçüncü olarak da ABD\'de karşılıklı fesih yetkisinin olmadığını vurgulayarak, Türk tipi dedikleri şeyin bu farklar olduğunu ifade ettiler.
Bunlar dışında ABD Başkanlık sistemiyle ayrılan bir farkın bulunmadığını, hatta başkanın yetkilerinin kendilerinin önerdiği modelde daha az olduğunu dile getiren AKP\'li yetkililer, Fesih yetkisinin, yasama ve yürütme arasında büyük kilitlenme durumlarının aşılabilmesi için önerilen bir formül olduğuna dikkat çekiyorlar.
Fesih yetkisi konusunda \"özü itibariyle tartışılabilir, kabul edilmeyebilir de. Çok ısrarcı olmayabiliriz” görüşünü dile getiren ve ABD’de de fesih yetkisinin tartışıldığına dikkat çeken parti yöneticileri, “Eğer başkan, Meclis’i feshederse kendi görevine de son verecektir. Meclis de aynı şekilde seçim kararı aldığında kendi süresini kısaltır. Bu durumda hem Meclis hem de başkanlık seçimleri yenilenir. Bu çok istisnai durumda gündeme gelebilir. Hiçbir Meclis ya da başkan kendi süresini kısaltmak istemez” değerlendirmesini yaptılar.
Değişiklik sinyali
AKP’liler, yeni anayasa için partiler arasında bir görüşme başlaması ve uzlaşma ümidinin doğması durumunda orta yolun bulunabileceğini belirterek, “Görüşmeler sırasında bakılır bir mutabakata varılacaksa değişiklikler yapılabilir. Başkanlık modeli bir denge sistemi. Güçler arasındaki denge sağlandığı süreci her türlü formül bulunabilir” görüşünü dile getiriyor.
