Arap dünyasının birçok ülkesinde çocuk işçiliği yaygın bir gerçektir ve bölgede günlük yaşamın bir parçası olmasına rağmen, sosyal doku ve eğitim sisteminin acı çektiği Suriye örneğinde sorun özellikle tehlikeli ve endişe verici boyutlara ulaşmaktadır. 11 yılı aşkın süredir devam eden bir savaşın yıkıcı etkileri. Ülkenin kuzey batısındaki binlerce çocuk, son derece savunmasız koşullar altında okuldan atılıp iş piyasasına girmeye zorlanıyor. Pek çoğu, ham petrol rafinerisi gibi, hem işin doğası gereği hem de askeri bir hedefe dönüşme potansiyeli nedeniyle hayatlarının riske atıldığı sektörlerde çok zor ve tehlikeli işler yapmak zorunda kalıyor.
Bu çocuklardan biri, Halep\'in kuzeydoğusundaki Tarhin\'de yaşayan 14 yaşındaki Jamil Al-Safirani adlı bir çocuk.
Jamil üç yıldır şu anki köyündeki derme çatma ham petrol rafinerilerinde çalışıyor. Bu tür görevlerle bağlantılı risklere ve hastalıklara rağmen okulu bırakmak ve ailesine destek olmak için orada çalışmaya başlamak zorunda kaldığında henüz 11 yaşındaydı.
Bir zamanlar meyve bahçelerinin ve zeytinliklerin geliştiği kuzey Suriye\'nin birçok yerinde olduğu gibi Tarhin\'de de, manzara şimdi, mazot olarak bilinen bir tür dizel üretmek için çok ilkel bir şekilde yakılan ve rafine edilen ham petrol havuzlarıyla dolu .Her gün milyonlarca insanın ulaşım, ısınma ve yemek pişirmek için yakıt olarak kullandığı . Bu sözde \'petrol brülörleri\', ABD destekli güçler tarafından kontrol edilen ülkenin diğer bölgelerinden ithal edilen ham petrolün damıtıldığı ve çok ilkel bir şekilde yakıta dönüştürüldüğü, oldukça tehlikeli rafineri tesislerine dönüştürülen alanlardır. Bu derme çatma petrol rafinasyonunun yapıldığı sahalarda, sadece üretim sürecinde ara sıra meydana gelen kazalar ve patlamalar sonucu değil, aynı zamanda dışarı atılmayan zehirli dumanların sürekli solunması sonucu oluşan zehirlenmeler nedeniyle de her yıl onlarca can alıyor.
Jamil, “Sadece beni değil, bu meslekteki tüm çocukları ve diğer çalışanları etkileyen tehlikelere, nefes alma zorluklarına ve cilt rahatsızlıklarına rağmen, günde saatlerce bu petrol sahasında çalışmak zorunda kaldım” diye açıklıyor.
Bu derme çatma rafineriler, yerel yakıt talebini karşılamak için yeterli arz sağlıyor, ancak sektörde çalışan yüzlerce çocuk - ham petrolün yakılmasından arta kalan atıkların toplanması, brülörlerin temizlenmesi ve safsızlıkların giderilmesi - sürekli olarak toksik maddelere maruz kalıyor ve bu da kronik öksürük ve alerjik astımdan akut bronşit ve zatürreye kadar çeşitli rahatsızlıkların yanı sıra en ufak bir dikkatsizlik veya yakıt sızıntısının neden olduğu ölümcül patlama riski.
Buna ek olarak rafinerilerin her an bombalanabileceği tehdidi de var. Jamil, “Tarhin brülörlerini hedef alan birkaç Rus bombalamasından kurtuldum” diyor. Nitekim her gün sağlığını ve hayatını riske attığı petrol yakma fırınları, Rus ve Suriye rejiminin askeri uçakları tarafından defalarca bombalandı. Mart 2021\'deki bu tür saldırılarda üç sivil ve bir Suriye Sivil Savunma gönüllüsü öldürüldü.
Kırılgan ve tehlikeli bir ortam
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Derneği tarafından hazırlanan bir rapora göre, devam eden şiddet, ekonomik kriz ve Covid-19 salgını Suriye\'deki aileleri uçurumun eşiğine getiriyor ve ülkedeki çocukların neredeyse yüzde 90\'ı zaten insani yardıma muhtaç durumda. Fon (UNICEF). BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Martin Griffiths\'e göre, art arda ekonomik krizler yaşayan, yoksulluk sınırının altında yaşayan Suriyelilerin sayısı artık nüfusun yüzde 90\'ını aşıyor.
Halep\'in kuzeydoğusundaki El Bab kentinden 11 yaşındaki Nadim Naqo, hayatının yarısı boyunca bunu yapıyor. Metal parçaları elle cilalamak gibi zorlu bir görevi yerine getirerek babasının yanında çalışmak zorunda kalmış. “Altı yaşındayken onunla çalışmaya başladım. Bunu yapmaktan başka seçeneğim yoktu çünkü o kadar çok kez bir yerden başka bir yere taşındım ki okula bile gidemedim” diyor genç çocuk. “En büyük hayalim, aileme yardım edebilmek için iyi bir ticaret öğrenmek ve babamı yüksek yaşam maliyetinin yükünün bir kısmından kurtarmak.”
Arkadaşlarından bazıları hala okula giderken, bazıları da ailelerine yardım etmek için sınıfı geride bırakmak zorunda kaldı. “Okulu seviyorum ve geri dönmek istiyorum, ancak yaşam koşulları zor ve uzun yıllar okulumu kaybettim” diye açıklıyor ve ellerinin sürekli ağrıdığını da sözlerine ekliyor. “İşimin iyi yanı babamın yanımda olması ve bazen izin günlerimde arkadaşlarımla oynayabiliyorum.
Aynı şehirde, Halep\'in güneyindeki kırsal memleketinden yerinden edilmiş bir anne olan 49 yaşındaki Umayyah Sfirani, aynı zamanda petrol rafinerilerinde çalışan dört çocuğunun, bir polis tarafından okulu bırakmak zorunda kaldığını doğruluyor. “Bu işin ne kadar tehlikeli olduğunu biliyorum ama başka seçeneğimiz yoktu” diyor. Her ne kadar her şey kötüye gidiyor gibi görünse de, çocuklarının kazandığı para, ailenin temel ihtiyaçlarını çok zor şartlar altında karşılamalarını sağlıyor. “Umarım durum düzeldiğinde okula geri dönebilirler ve biz de evlerimize dönebiliriz” diyor, ancak şimdilik “maalesef bu uzak bir hayal” olduğunu itiraf ediyor.
Görünürde çözümler?
Save the Children\'ın yakın tarihli bir raporuna göre, Suriye\'nin kuzeyindeki her üç çocuktan ikisi zaten eğitimden yoksun ve ülke genelinde 2019\'un sonuna kadar yaklaşık 2,45 milyon çocuk okulu bıraktı. Ve tüm Suriye okulu terk etme ve çocuk işçiliğinden etkilense de, sorun ülkenin Beşar Esad hükümeti tarafından kontrol edilen kısmında daha da büyük olabilir. Herhangi bir resmi rakam bulunmamakta.
Save the Children\'ın Suriye Müdahale Ofisi\'nin savunuculuk, medya ve iletişim direktörü Kathryn Achilles\'in Equal Times\'a verdiği demeçte , savaş ve genel ekonomik durum nedeniyle okulu bırakan çocuklar bunu genellikle aşırı baskı altında yapıyorlar. Yiyecek, temiz su ve güvenli barınak bulmanın aciliyetiyle karşı karşıya kalan çocuklar, genellikle ailelerinin hayatta kalmasına yardımcı olmak için çalışmaktan başka seçeneklerinin olmadığını düşünüyor.
Suriye Muhalefet Koalisyonu\'nun kontrolü altındaki kuzeydoğu bölgesindeki geçici hükümetin eğitim bakanı Cihad Al-Hijazi, Equal Times\'a verdiği demeçte , çocukları çalışmak için okulu bırakmaya iten ana faktörün Şam rejiminin askeri destekle bombalaması olduğunu söyledi. Okulların kendilerinin fiziksel yıkımına ek olarak, aileler ülkenin daha güvenli bölgelerine zorla yerinden edildi ve birçok çocuğa yeni sığınak yerlerine ulaştıklarında ailelerinin geçimlerini sağlamak için çalışmaktan başka seçenek bırakmadı.
Suriye halkı, genç neslin eğitimini desteklemek için bölgenin en kararlı halkları arasında yer alırken, Al-Hijazi, toplumsal istikrarsızlık, savaş, bombalamalar ve insanların kitlesel olarak yerinden edilmesinin birçok kişinin topraklarını ve mülklerini kaybetmesine yol açtığının altını çizdi.
Geçici bakana göre, okul terki ve çocuk işçiliği sorunlarını çözmek için birinci öncelik, okul çağındaki çocukları, okuldan uzakta geçirilen süreyi dikkate alarak, onlar için özel olarak tasarlanmış yoğun eğitim programları aracılığıyla yeniden topluma kazandırmak olmalıdır
