ABD DışiÅŸleri Bakanı Mike Pompeo, mayıs ayında yaptığı açıklamada Irak-ABD Stratejik Diyalogu’nun 10 Haziran’da baÅŸlayacağını ilan etmiÅŸti. Pompeo, bugün gerçekleÅŸmesi beklenen görüÅŸmelerde ABD’yi DışiÅŸleri Bakanlığı'nın en kıdemli diplomatlarından David Hale'in temsil edeceÄŸini belirtmiÅŸti.
Pompeo açıklamasında ÅŸu ifadeleri kullanmıştı;
“Irak, Kovid-19 salgının ÅŸiddeti ve düÅŸmekte olan petrol gelirleri nedeniyle ekonomik çöküÅŸ riski tehdidi altında. Hükümetimizin DEAÅž'ı yenmek ve ülkeyi istikrara kavuÅŸturmak amacıyla elde ettiÄŸimiz kazanımların tersine çevrilmesini durdurmak için birlikte çalışması önemlidir. Ä°ki ülke arasındaki tüm stratejik konular; ABD kuvvetlerinin Irak’taki geleceÄŸi ve bağımsız Irak'ın en iyi nasıl destekleneceÄŸi de dahil olmak üzere pek çok baÅŸlık gündemde olacaktır.”
Åžarku’l Avsat’ın bir kopyasını edindiÄŸi ABD hükümet raporlarına göre Washington bu yılın sonunda veya önümüzdeki yılın başında Irak’a yaklaşık 720 milyon dolar tutarında yardım paketi sunma kararı aldı. Raporlara göre 600 milyon doların Savunma Bakanlığı eliyle DEAÅž ile mücadelede askeri eÄŸitim programlarına ve askeri yardımlara, 120 milyon doların da DışiÅŸleri Bakanlığı eliyle diÄŸer bazı programlara ayrılmasına karar verildi.
ABD, 27 Nisan’da Irak’a Ä°ran’dan elektrik ve doÄŸalgaz satın almaya devam edebilmesi için 30 günlük muafiyet tanıdı. Akabinde muafiyet süresi yaz aylarında 4 ay daha uzatıldı. Bazı çevreler, ABD’nin Irak’a yönelik bu adımlarını Washington’ın BaÄŸdat ile eski defterleri kapatma ve iyi iliÅŸkiler kurma çabası olarak deÄŸerlendirdi.
ABD merkezli Al-Monitor gazetesine göre Irak ve ABD arasında bugün baÅŸlayacak müzakerelerin merkezinde ÅŸu 5 maddenin yer alması bekleniyor:
1- Güvenlik maddesi: Bu baÅŸlık altında DEAÅž terör örgütü ile mücadele ele alınacak. Nitekim ABD liderliÄŸindeki DEAÅž Karşıtı Koalisyon, örgütün doÄŸup geniÅŸlediÄŸi 2014 yılındaki hataların tekrarlanmasını önlemek için Irak makamlarıyla var olan koordinasyonu artırma ihtiyacı duyuyor.
2- ABD’nin Irak güvenlik kurumlarında reform yapması: Iraklı askeri güçlerin eÄŸitilmesi gündemde olcak. ABD ve Irak arasındaki askeri iliÅŸkiler saÄŸlam ve köklü bir temele dayanıyor.
3- Bölgesel ve küresel krizlerin çözümünde Irak’ın rolü: ABD terörle mücadele, kara para aklama, organize suçlar ve sınırların güvenliÄŸi gibi bölgesel ve küresel krizlerin çözümünde Irak’ı bölgesel bir ortak ve güvenlik merkezi olarak görüyor. Bu nedenle krizlerin çözümünde gereken faaliyetlerde Irak BaÅŸbakanı Mustafa el-Kazımi’nin destek vermesi bekleniyor.
4- Mali destek: Irak ekonomisine zarar veren özellikle koronavirüs salgının etkilerini atlatabilmesi için BaÄŸdat yönetimine mali yardımlarda bulunma.
5- Ä°ran’ın Irak’taki nüfuzu: Irak, kendi geleceÄŸinin Ä°ran’ın ülkenin siyasi ve ekonomik hayat üzerindeki etkisinin zayıflatılmasına baÄŸlı olduÄŸunu biliyor. Aynı zamanda ülke topraklarının ABD ve Ä°ran arasında bir çatışma alanına dönüÅŸmemesi gerektiÄŸinin de farkında. Irak açısından Ä°ran tehlikesi ‘çözülebilecek’ deÄŸil ‘iyi yönetilmesi’ gereken bir meseledir. Nitekim Irak’ın kendisini Ä°ran ile çatışma konumuna getirmesi düÅŸünülemez. ABD’nin de bunu anlayışla karşılaması ve Ä°ran’la baÅŸa çıkma noktasında Irak’la birlikte en etkili yollar üzerinde çalışması gerekebilir.
Eski ABD BaÅŸkan Yardımcısı Dick Cheney’in Ulusal Güvenlik Danışmanı John Hannah, ABD merkezli Demokrasileri Savunma Vakfı’nın (FDD) internet sayfasında yayınlanan makalesinde Ä°ran’ın ABD yaptırımlarını atlatmak için sistematik bir biçimde Irak ekonomisini sömürdüÄŸünü, bu nedenle Washington’un Irak siyasetini yeniden gözden geçirmesi gerektiÄŸini belirtiyor.
Hannah makalesinde, 2003’ten günümüze ABD ve Irak arasındaki durumu ‘istikrarsız’ ve ‘sürdürülebilir olmayan’ ÅŸeklinde niteliyor.
ABD’nin Irak’a diplomatik desteÄŸinin yanı sıra yaptığı milyonlarca dolarlık askeri ve ekonomik yardımlara raÄŸmen durumun her yıl daha da kötüleÅŸtiÄŸini belirten Hannah, makalenin devamında ÅŸu ifadeleri kullandı:
“Bu yardımlar, ‘Irak’ın zamanla OrtadoÄŸu’nun güvenliÄŸi ve istikrarını koruma noktasında ana ortak haline gelmesi’ varsayımına dayanıyor. Bunun yerine Irak hükümeti bugün sürekli ters yönde istikamet alıyor. Bu nedenle gelecekte düzenlenecek Stratejik Diyalog, bu yıkıcı gidiÅŸatın tersine çevrilmesi ve Irak ile birlikte kalmayı öngören ABD’nin uzun vadeli ortaklığının kurtarılması açısından son fırsat olabilir. Bu kaçırılmaması gereken bir fırsattır.”
