Irak Şam İslam Devleti\'nin geçtiğimiz günlerde Musul\'dan başlayarak Irak\'ın Sünni çoğunluklu bölgelerini ele geçirmesiyle birlikte, ülkenin etnik ve siyasi yapısında ciddi çalkalanmalar yaşanıyor.
Bu çalkalanmalarla birlikte, Irak\'ın toprak bütünlüğünü koruyarak devam edebilmesinin önündeki soru işaretleri de artıyor.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi kontrolünün hemen dışındaki Kerkük kentindeki Irak ordusu askerleri, IŞİD saldırısının başlaması ile birlikte silahlarını da bırakarak kenti terk etmişlerdi.
Bunun üzerine kenti korumaya gelen Peşmerge güçleri ise Kerkük\'ün neredeyse tamamını kontrol altına almış durumda.
Kerkük\'ün Kürt valisi Dr Necmettin Kerim ile kentteki son durumu ve IŞİD saldırısının olası etkilerini konuştuk:
Bugün çatışma bölgelerini gezip, kentin çeperlerindeki durumu incelediniz. Son durumla ilgili gözlemlerinizi aktarır mısınız?
Kent şu anda sakin. Kuzeydoğu, kuzeybatı ve güney tarafları tümüyle Peşmergelerden oluşan güvenlik güçlerinin kontrolü altında. Kerkük\'ün güneybatısında Irak ordusu askerleri yerlerini terk ettiklerinde oraya yerleşen IŞİD militanları var. İsyancılarla bazı çatışmalar yaşandı ama cepheler şu anda sakin.
ISIS\'in kontrol ettiği bölgeler sakin mi? Çatışmalar yaşanmıyor mu?
Irak ordusu pozisyonlarını terk ettiğinde, IŞİD henüz ulaşmamıştı bile. Bu nedenle çatışmalar yaşanmadı. Kerkükte ciddi katliamlar olmadı. İnsanlar günlük hayatlarına devam ediyor. Bu güçlerin yalnızca IŞİD olduğunu düşünmüyoruz, bunların içinde iyi örgütlenmiş eski rejim kalıntıları da var. Önceki rejim unsurları kendilerini IŞİD içinde yeniden örgütlemişler. Belki bu nedenle Suriye\'deki türden katliamlara ve cinayetlere burada aynı oranda rastlamıyoruz.
Kentte ne kadar Peşmerge gücü var?
Peşmerge güçleri aslında her zaman buradaydı. İki yıldan uzun bir süredir iki tugay burada bulunuyordu. Fakat son günlerde daha fazla güç geldi. Şu anda bölgede 4 Peşmerge tugayı var. Irak ordusu birden bire dağıldı ve ortadan kayboldu. Silahlarını, her şeyi arkalarında bırakıp başka yönlere doğru kaçtılar.
IŞİD\'in Sünni bölgeleri ele geçirmesi, Peşmergelerin Kürtlerin yoğunlukla yaşadıkları yerleri kontrolü altına alması Irak\'ın tek bir devlet olarak devam etmesini daha da zorlaştırıyor.
Bu gerçekten de ağır bir soru. Sorunun tarihi 2003-2004\'lü yıllara gidiyor. O dönemde Irak\'ta üç devletli federal bir çözüm önerisi vardı. O dönemde Sünni Araplar buna karşılardı. Geçen bir, birbuçuk yıllık süre içinde ise bağımsızlık isteği onlardan geliyor karşı çıkan ise merkezi hükümet oluyor. Sünni bölgeler gittikçe birleşiyor ve bu da bölünmeye yol açabilir.
Siz bu durumdan memnun musunuz?
Biz ne olursa olsun, barışçıl bir şekilde kan akmadan olsun istiyoruz. Eğer gerçek demokrasiyi yaşayan, işleyen hükümetleri olan, güçler ayrılığının işletildiği üç bölgeden oluşan federal bir ülke olacaksa bundan memnun oluruz. Zaten bugün yaşananlar, bunun eksikliğinin bir sonucu.
Kerkük Kürdistan bölgesinin bir parçası haline mi geliyor?
Irak Kürdistan\'ı barış içinde yaşayan bir bölge, sorunlara rağmen işleyen bir demokrasisi var. Kerküklüler de barış içinde yaşamak istiyorlar. Biz de Kerkük\'ün Kürtler, Türkmenler, Araplar, Hıristiyanlar ve Kerkük\'te yaşayan herkes için barışçıl bir yer olmasını istiyoruz.
Peşmergeler, Kürdistan bölgesinin askeri güçleri ancak Kerkük\'te belirttiğiniz gibi Türkmenler ve Araplar gibi başka etnik gruplar da var. Bu gruplar da sizce Peşmergelerin varlığından memnunlar mı?
Evet memnunlar. Konseyimiz tüm katılımcılarıyla toplandı ve durumu görüştü. Bu durumdan mutlu olmakla kalmıyorlar. Yardım gelmesini kendileri istediler. Kerkük\'ün aşırılık yanlısı bir grubun kontrolüne girmesini istemiyorlar. Durum son günlerde sakin olsa da, IŞİD ele geçirdiği bölgelerde kontrolü sağlayınca yeni çatışmalar yaşanabilir.
IŞİD\'in ele geçirdiği bölgeler Kerkük\'ten petrol çıkışını nasıl etkiliyor?
IŞİD\'in petrol boru hatlarının geçtiği bölgelerde bir kontrolü yok. Tüm stratejik bölgeler için güvenlik kemerleri oluşturduk. Petrol sahaları ve üretim tesisleri güçlerimiz tarafından korunuyor. Selahaddin bölgesindeki rafineriye gidenler dışında, IŞİD\'in kontrolü altındaki bölgeden geçen boru hattımız yok.
Yaşanan bu gelişmelerin sonucunda. Birkaç ay içinde bambaşka bir Irak\'la karşı karşıya olabilir miyiz?
Neler olacağını gerçekten bilemiyoruz. Bu nedenle de tümüyle halkımızın güvenliğini sağlamaya odaklanmış durumdayız. Ülkemizin şimdiye kadar yaşadığından daha fazla acı çekmesini istemiyoruz.
Bugün Irak\'ta bölgeleri ele geçiren IŞİD\'le Suriye Kürtleri yaklaşık bir yıldır savaşıyor. Bugünden baktığınızda Irak Kürdistan\'ının Suriye Kürtlerinin mücadelesine karşı tutumu farklı olmalı mıydı sizce?
Aşırılık yanlısı bu grupların, eğitimlerini aldığı ve çatıştığı bölgeler Suriye\'nin Kürt bölgeleriydi. Bizim savaştığımız bu grupla savaşıyorlardı. Bu nedenle de, uluslararası toplumun bu konuyu ele alıp, Suriye Kürtlerine uluslararası platformlarda yer vermeme şeklindeki aptalca politikalarına bir son vermeliler. Aksine, uluslararası toplum Suriye Kürtlerine kendilerini korumaları için yardım etmeli.
Peki uluslararası toplumdan Irak\'a yönelik beklentiniz ne?
Uluslararası toplumun şunu anlamasını istiyorum: Eğer aşırlılık yanlısı gruplar Irak\'ta bir zemin elde ederlerse, bundan sadece Irak zarar görmez. Yalnızca bölge ülkeleri de etkilenmekle kalmaz. Başka ülkeler de bu terörist grupların bazı parçalarının saldırılarıyla karşı karşıya kalabilir.
