Irak Parlamento Başkanlığı için Muhammed Halbusi adaylığını açıkladı. Halbusi liderliğindeki bir heyetin Kürdistan Bölgesine geleceği bildirildi. Irak erken seçimlerinde hükümetin oluşturulması, cumhurbaşkanlığı ve Parlamento başkanlığına kimlerin geleceği konusundaki müzakereler sürüyor. Irak’ta seçimi kazanan milletvekilleri yarın (Pazar) yapılacak birinci meclis oturumuna katılana kadar tarafların sürpriz koalisyonlar ilan etme ihtimali devam ediyor.
Takkadum Partisi ve Azim Koalisyonu Halbusi üzerinde anlaştı
Sünni Arapları temsil eden en büyük iki siyasi oluşum, Eski Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi liderliğindeki Takaddum (İlerleyiş) Partisi ile Hamis el-Hancer liderliğindeki Azim Koalisyonu yarınki birinci meclis oturumuna tek blok olarak katılma kararı aldıklarını ilan etti. İki taraf meclis başkanı adaylarının Muhammed el-Halbusi olduğunu açıkladı.
Önceki dönemde başbakan, cumhurbaşkanı ve meclis başkanlığı görevlerini yürüten isimlerin yeni dönemde tekrar görev almayacakları yönünde söylentilerin olmasına rağmen Sünni partilerin Halbusi’yi aday gösterme noktasında aldığı ortak karara Şii ve Kürt partilerden itiraz gelmedi.
Ancak bu karar Azim Koalisyonu içinde tartışmalara yol açtı. Koalisyon içinden bir grup milletvekili, yaptıkları ortak açıklamada Halbusi ve Hancer’in üzerinde mutabık kaldığı bu formülü desteklemediklerini duyurdu.
Halbusi ise Azim Koalisyonu’ndan 14 fazla sandalye kazanan partisini seçimlerden güçlü bir şekilde çıkararak meclis başkanı olma yolunun yarısını katetti. Ancak Şii cephede öne çıkan Sadr Hareketi ile seçim sonuçlarına itiraz eden diğer Şii parti ve grupların (Fetih Koalisyonu, Kanun Devleti Koalisyonu, Asaib Ehlil Hak, Ulusal Hikmet Akımı, Nasr Koalisyonu ve Ulusal Sözleşme Koalisyonu) çatı kuruluşu olan Koordinasyon Grubu arasındaki anlaşmazlıklar sürüyor.
PDK ve YNK Bağdat’a ortak heyet gönderdi
Kürt siyasi cepheye gelince, Kürdistan bölgesi Yönetimi’nin (KRG) iki ana partisi, Kürdistan Demokrat Partisi (PDK) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) Bağdat’a ortak bir heyet gönderdi. Yani Kürtler KRG için önemli gördükleri kazanımları elde etmek için Şii ortaklarıyla müzakere masasına tek grup olarak oturacak. PDK yöneticisi Hoşyar Zebari ile YNK yöneticisi İmad Ahmed başkanlığındaki Kürt heyeti dün Bağdat’ta Sadr Hareketi Siyasi Heyeti ile bir araya geldi. Sadr Hareketi üyesi Nasar er-Rebii, Zebari ile düzenlediği ortak basın toplantısında yaptığı konuşmada, “Hükümet kurma konusunda Kürt heyeti ile pozisyonlarımız ortak” dedi. Kürt müzakere heyeti başkanı Hoşyar Zebari ise “birinci meclis oturumunun kaderini” seçim başarılarının belirleyeceğini söyledi.
KRG’de iktidarı paylaşan ve Bağdat’ta da görev dağılımı yapan PDK ve YNK arasındaki görüşmelerde iki taraf, cumhurbaşkanlığı adaylığı dışında kalan ve üzerinde ihtilaf olmayan meselelerde anlaşmaya yaklaştı. Bu meseleler arasında KRG’deki memur maaşları, KRG’nin genel bütçedeki payı, Petrol ve Doğalgaz Yasası, Anayasa’nın 140’ıncı maddesi ve Federal Konsey bulunuyor.
PDK, YNK’nin Salih dışında başka bir aday göstermesini kabul etti
YNK’nin Salih’in adaylığında ısrar etmesi nedeniyle iki taraf arasında cumhurbaşkanlığı koltuğuyla ilgili ihtilaf sürüyor. Ancak Mesud Barzani liderliğindeki PDK, 2018 seçimleri sonrası yaşanan senaryonun tekrarlanmasını istemediği için cumhurbaşkanı adayını kendisi belirleme hususundaki katı tavrını son dönemde biraz yumuşattı ve YNK’nin Salih dışında başka bir aday göstermesini kabul etti. Kürt, Sünni ve Şii partiler, aday belirleme noktasında birbirlerinin seçimine karışmıyorlar.
Kürt ve Sünni partiler arasındaki yakınlaşmaya rağmen, iki tarafın anlaşma yapması veya zıt düşmesi Şii cephe içindeki anlaşmazlığın nasıl sonuçlanacağına bağlı. Özellikle bir sonraki başbakan adayını belirleyecek olan en büyük meclis bloğunun kurulması için yapılacak ittifaklar, taraflar arasındaki ilişkilerin yönünü tayin edecek. Sadr Hareketi ulusal çoğunluk hükümetinin kurulmasında ısrar ederken, Koordinasyon Grubu uzlaşı hükümetinin kurulmasını talep ediyor. Tüm göstergeler yarınki birinci meclis oturumu sırasında bu iki seçenekten hangisinin kabul edileceğinin karara bağlanmasının zor olduğunu söylüyor.
