Başkan Barzani'nin ziyareti öncesinde çeşitli basın kuruluşlarında yayınlanan söyleşi ve röportajlar bu konu ile ilgili kamuoyuna ipucu vermeyi sürdürüyor.
Almanya'nın önde gelen basın organlarından Frankfurter Allgemeine Zeitung'dan Michael Martens'e konuşan Başkan Barzani, Türkiye'de oluşabilecek yeni bir 'barış süreci' için HDP Eşbaşkanı Demirtaş ve tutuklu diğer vekillerin serbest bırakılması gerektiğini dile getirmişti.
Başkan Barzani'nin bu çağrısına ilk yanıt bugün HDP'li vekil Lezgin Botan'dan geldi. Botan, "Başkan Barzani'nin Kurdistan Bölgesi Başkanı olarak Kürdistan’ın dört parçasıyla ilgili sorunlarda diplomatik, siyasi açıdan etkilidir, fikirleri önemli bir lider olduğunu" dile getirdi.
Barzani’nin ziyareti öncesi, bir başka önemli röportaj da Al Jazeera'da yayınlandı.
Al Jazeera’ye konuşan KBY Başkanlık Divanı Başkanı, bölgenin etkili isimlerinden Fuad Hüseyin, Tahran’ın, hem Bağdat ve Erbil’le hem de Ankara’yla ilişkilerinin de gündemlerinde olduğunu söyledi. Hüseyin, “İkili ilişkiler, iki ülke arasında yürüdüğü için bu konuda bir etkileşim söz konusu olamaz. Ancak görüşmelerimizden yola çıkarak bilgi paylaşımı yapacağız” dedi.
Kerkük petrolleri sorunu
Fuad Hüseyin, Ankara ve Erbil arasında imzalanan petrol anlaşmalarının da İstanbul’da görüşüleceğini belirtti. Petrol ihracatı konusunda değinilecek bir gündem maddesi daha var: Tahran ve Bağdat arasında Kerkük petrollerinin ihracatına ilişkin olarak 21 Şubat’ta imzalanan mutabakat zaptı.
Bağdat’ta, İran Petrol Bakanı Bijan Zanganeh ve Iraklı mevkidaşı Abdülcabbar El Laibi arasında yapılan, Başbakan İbadi’nin de bulunduğu toplantıda varılan mutabakata göre, Kerkük’ten İran topraklarına yeni bir petrol hattı inşa edilecek. Tahran, Kerkük bölgesindeki petrol rafinerilerinin onarımında da katkıda bulunacak.
Bağdat ve Tahran arasında petrol boru hattı için görüşmeler sürerken, İran destekli Haşdi Şâbi, Kerkük'ün yaklaşık 75 kilometre güneybatısında güçlerinin ve mevzilerinin sayısını artırdı. KBY basınına konuşan Kerkük’teki Peşmerge komutanlarından Albay Şirvan Muhammed, “Bölgede güçlü bir IŞİD varlığı kalmadı. IŞİD tamamen gittiğinde Peşmerge’yle savaşabilmek için kuvvetlerini artırdıklarını düşünüyoruz” demişti.
Fuad Hüseyin, görüşmeyle hakkında Al Jazeera’ye bilgi verirken, Başika konusuyla ilgili de “Yıldırım’ın Ocak ayındaki Bağdat ziyaretinde bu konunun iki başkent arasında çözülmesine karar verildi, biz müdâhil olmuyoruz” dedi.
Pence ile bağımsızlık konusu görüşüldü
18 Şubat’ta Münih’te üçlü bir trafik yaşandı. Önce, Irak Başbakanı İbadi İran Dışişleri Bakanı Zarif’le görüştü.
İbadi hemen ardından ABD Başkan Yardımcısı Pence ile bir araya geldi. Washington’daki yeni yönetimle yapılan bu ilk üst düzey temasta da konu Musul operasyonunun yanısıra, İran’ın ülke üzerindeki etkisiydi.
Barzani, bu görüşmelerin ardından İbadi’yle bir araya geldi. Son olarak 5 Kasım’da İbadi, Musul operasyonunu yerinde inceledikten sonra sürpriz bir şekilde Erbil Havalimanı’na gitmişti. İki lider burada bir araya gelmiş ve ‘işbirliğine devam’ açıklaması yapmıştı.
Erbil ile Trump yönetimi arasındaki ilk üst düzey temas da, Münih’teki İbadi-Barzani görüşmesinin ardından gerçekleşti. Barzani, ABD Başkan Yardımcısı Pence ile bir araya geldi. Hemin Hawrami, görüşmenin ardından Rudaw’a, “Pence ile Barzani, Kürdistan’ın bağımsızlığı konusunu çok ciddi şekilde ele aldı” dedi.
Görüşmelerde Trump’ın İran politikasının etkisi
Trump’ın İran’a yönelik sert açıklamalarının ardından, Washington ve Tahran arasında gerilim artıyor. Trump İran’ı, “terörizmin en büyük destekçisi” olarak nitelendiriyor. Washington, İran’ın bölgede artan etkisinden rahatsız. Bu nedenle. bölge ülkeleriyle temasları artırma ve İran’a karşı işbirliğine gitme politikası izliyor.
İran’ın bölgede en fazla etkisi bulunan iki ülke, Suriye ve Irak. Özellikle Maliki’nin başbakanlığı döneminde, Irak neredeyse doğrudan Tahran’ın etkisi altına girdiğinde, Erbil-Bağdat ilişkileri de dibe vurmuştu.
İbadi döneminde ise, Musul operasyonu için KBY ve merkezi hükümet işbirliğine gitti. Ancak, İran tarafından eğitilen Şii milis grup Haşdi Şâbi’nin de operasyonlara katılması, sorun olmaya devam ediyor.
Trump yönetimi bölgede İran’ın etkisini kırmaya çalışırken özellikle Barzani, İbadi, Körfez ülkeleri ve Ankara'yla teması artırdı. Pence ile Yıldırım'ın yine Münih'te gerçekleşen ilk yüz yüze görüşmesinde de İran vurgusu öne çıktı. Beyaz Saray'dan görüşme sonrası yapılan açıklamada, "Her iki lider İran’ın bölgede istikrarı baltalamasına izin vermeyecekleri konusunda mutabık kaldı" ifadesine yer verildi.
Barzani, tüm bu görüşmelerin yarısıra Musul operasyonu, Haşdi Şabi güçleri ve Başika sorunu gibi bir dizi önemli sorunun detaylarını da İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’la ele alacak.
