Türkiye’nin ABD’nin F-16 savaş uçağı ambargosunu kaldırmadığı için İsveç’in NATO üyeliğini geciktirdiğini düşünenlerin sayısı giderek artıyor.
Reuters’e konuşan kaynaklara göre, 17 aydır NATO üyelerini bekleten Ankara, Stockholm’ün NATO üyeliğini onaylamadan Washignton’un F-16 savaş uçaklarının teslimatına koyduğu ambargoyu kaldırmasını bekliyor.
Erdoğan’ın bu tavrı “teröristlere yataklık ettiği” iddiasıyla itiraz ettiği İsveç'in üyeliğine artık karşı çıkmayacağı şeklinde yorumlanmıştı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, temmuz ayındaki NATO zirvesinde, İsveç’in üyeliğiyle ilgili tasarıyı ekim ayında açılacak Meclis genel kuruluna göndereceğini vaat ederek NATO müttefiklerini rahatlatmıştı.
Bununla birlikte resmi verilere göre, TBMM 1 Ekim’de açılmasına rağmen Dışişleri Komitesi’nin önünde aralarında İsveç’in üyeliği de olmak üzere 60’a yakın uluslararası anlaşmanın tasarısı bekliyor.
Reuters’e konuşan konuya hakim iki kaynağa göre Ankara, onay vermeden önce Amerikan Kongresinin 20 milyar dolarlık F-16 satışı ve modernizasyonuna yeşil ışık yakmasını bekliyor.
Erdoğan’ın iktidar partisinden bir yetkiliye göre, F-16 teslimatı ve İsveç’in üyeliği konusunda güven eksikliği göz önüne alındığında, Türkiye NATO üyeliğini onaylamak için acele etmiyor ve ABD'nin aynı anda bir adım attığına dair işaret bekliyor.
Türkiye ve ABD arasında ne pazarlığı yapıldı?
Yine ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerle ilgili önemli bilgilere sahip diğer bir kaynak ise İsveç’in üyeliğini onaylanması ve aynı anda F-16 satışına yeşil ışık yakılmasını öngören ilk teklifin ertelendiği görüşünü dile getirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın bir sözcüsü Washington’un İsveç'in "yakın gelecekte NATO'ya katılmasını sabırsızlıkla beklediğini ve Başkan Joe Biden'ın F-16 satışını ittifakın, ABD'nin ve Türkiye ile ilişkilerinin çıkarına olacak şekilde desteklediğini söyledi.
Bununla birlikte Türk yetkililerle birlikte yabancı diplomatlar Erdoğan’ın özellikle TBMM’nin açıldığı gün meydana gelen bombalı saldırı ve Suriye’de ABD’nin bir Türk İHA’sını düşürmesinin ardından bu konuda aceleci davranmak istemediği görüşünde.
ABD’nin 5 Ekim’de düşürdüğü Türk İHA’sı ile ilgili Erdoğan geçen hafta yaptığı açıklamada, "Türkiye, ABD'nin NATO müttefiki değil mi? Bunu nasıl açıklayabiliriz? Ancak kendilerinin işine geldiği zaman ortak diyorlar." ifadesini kullanmıştı.
Finlandiya ve İsveç, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından NATO’ya üyelik için başvurdu. Finlandiya ittifaka üye olurken, İsveç’in üyeliğini Ankara ile birlikte Budapeşte de geciktiriyor.
Reuters’e göre önce İsveç’in PKK’yi destekliği gerekçesiyle üyeliği geciktiren Ankara, şimdi ise F-16 uçaklarının sevkiyatı konusunu ciddi pazarlık olarak kullanmak istiyor.
Reuters’e konuşan ikinci kaynağa göre, iki ülke yetkilileri arasında, Erdoğan'ın NATO tasarısını TBMM’ye göndermesi ve ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Senato ve Temsilciler Meclisi dışişleri komitelerinin liderlerinden F-16 anlaşmasını gözden geçirmelerini isteyen bir plan hazırlandı.
Ankara'daki bombalı saldırı
Ancak 1 Ekim'de Ankara’da İçişleri Bakanlığı binası yakınındaki bombalı saldırının sorumluluğunu PKK'nin üstlenmesiyle bu iki başkentte söz konusu anlaşmayla ilgili hızla kararlar alınacağı yönündeki umutlar darbe aldı.
Buna misilleme olarak Türkiye, ABD'nin desteklediği Irak ve Suriye’deki PKK bağlantılı hedeflere yönelik saldırılarını iki katına çıkarırken, Washington bölgede bir Türk İHA’sını düşürdü.
Gazze'deki gelişmeler ABD ile ilişkileri nasıl etkileyecek?
İkinci kaynağa göre, bundan sonra ABD ve Türkiye'nin aynı anda paralel hareket etmeleri yolundaki öneri geri plana düştü.
Kongrede Türkiye’nin insan hakları ihlallerine ilişkin siciliyle ilgili itirazlar olduğunu aktaran Reuters, geçen hafta Hamas’ın İsrail’e saldırması ve bunu ardından gelen misillemelerin de Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilere yansıması olabileceği yorumunu yaptı.
Filistin davasının önemli savunucusu ve iki devletli çözümün destekçisi Erdoğan geçen hafta yaptığı bir açıklamada, ABD’nin bölgeye İsrail’i desteklemek için uçak gemisi göndermesini sert bir şekilde eleştirdi.
