Mîran Husên / Kahire (BasNews) – Mısır’daki Britanya Üniversitesi’nde uluslararası jeopolitik ve jeostratejik siyaset dersleri veren Cihad Ude, BasNews’le yapıtğı röportajında bağımsız bir Kürt devletinin kurulacağını öngördüğünü söyledi. Ehram Merkezi’nde İsrailiyat bölümü başkanı olan Ude, aynı zamanda onlarca kitap ve siyaset konulu makaleye imza atmış bir akademisyen.
Bas: Bölgedeki değişimlere ilişkin fikriniz nedir?
Cihad Ude: Genel olarak bölgedeki değişim, yapılanmaya doğru gidiyor. Yani Sykes-Picot Anlaşması’nda öngörüldüğü üzere bölge yeni yapılara bölünecek, bazı devletler parçalanacak ve yenileri kurulacak. Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır gibi ülkeler bu değişimi engelleme çabasında ama süreç devam ediyor. Kürtlerin kendi devletini kurması için siyasi atmosfer uygun ve Kürtler bu durumdan yararlanabilirse önlerinde iyi bir fırsat var, bu fırsatı kaçırmamaları gerekiyor.
Bas: O zaman Kürtler ne yapmalı?
Cihad Ude: Kürtler’in akıllıca davranması gerekiyor. Sünni oluşumların kendileriyle ittifak kurma girişimlerinden kaçınmalı. Böyle bir ittifakta Kürtler’in hakkı eskiden olduğu gibi gasp edilir. Bölgenin mevcut durumu için Kürtler’in ciddi bir değerlendirme yapması gerekiyor. Buna uygun istekleri olmalı ve daha önemli amaçlar için uzlaşıya varmaları lazım.
Bas: Kürtler’in sınırları dahilinde yaşadığı dört ülkeyi bu değişim dalgası etkiliyor mu?
Cihad Ude: Hayır, sadece onlar değil. Belki Avrupa’yı da etkiler. Türkiye’den İran’a, Mısır, Libya ve Suudi Arabistan’a kadar. Bu dalga tarihi, global bir değişim dalgası ve ulus-devletin kurulması için 10 yıllık bir zamana yayılabilir.
Bas: Bu değişimde Avurpa ülkelerinin ya da Amerika’nın rolü var mı?
Cihad Ude: Hayır, bu tür düşünceleri dile getirenler, değişimi planlama fikrinden yoksun. Bu tarihi bir değişim dalgası ve evet bazı kesimler bu değişimin hızını kesmek ya da kendisine yapacağı etkileri azaltmak için çabalıyor ama durmuyor. Değişim devam ediyor.
Bas: Bu değişimin sonuçları mezhebsel bir temelde mi olacak ulusal mı?
Cihad Ude: İkisi üzerinde de olacak. Bazı bölgelerde ulusal temelde bazı bölgelerde ise dini bir temelde olacak..
Bas: O zaman Sykes-Picot’u ortaya çıkaran sebepler, aynı zamanda bu değişim dalgasını mı yarattı?
Cihad Ude: Hayır, Sykes-Picot’tan kastım ulus-devletlerin kurulması fikriydi. Yani her ulusun kendi devletini kurması. O anlaşmaya göre bir Kürt devleti öngörülmüştü ama Iraklı siyasetçiler bu fırsatın sonuca ulaşmasına engel oldu.
Bas: Petrol kaynakları bunda ne kadar etkili?
Cihad Ude: Elbette tarafların çekişmeleri açısından çok etkili.
Bas: Bu değişimin başlangıcı Arap Baharı mıydı?
Cihad Ude: Hayır, o devrimler sadece birkaç Arap ülkesinde eski iktidarların yıkılmasını sağladı.
Bas: O zaman değişimin başlangıcı neydi?
Cihad Ude: Arap-Yahudi savaşları ve 1960-70’li yıllardaki olaylar etkili bir süreçti. Sonra İran-Irak savaşı, Kuveyt’in işgali, Saddam’ın devrilmesi, bu değişim sürecinin önemli durakları arasında yer alıyor.
