1923 Ankara’sı ve 2002 AKP’sinden 2025 İmralı'sına

Aziz Yağan

07.06.2025, Cts | 15:16 [ Güncellenme: 07.06.2025, Cts | 15:17 ]

1923 Ankara’sı ve 2002 AKP’sinden 2025 İmralı'sına
Makaleyi Paylaş

Öcalan, PKK ve önderlikçiler yani Apocular bölgemizi 1923’lerin Türkiye’si haline getirmeyi deniyor. Mustafa Kemal’in uygulamalarının benzerini ama daha sert ve pervasız söylem ve biçimlerde yapmayı deniyor, deneyecek.

Mustafa Kemal ‘kendi’ toplumunu ve değerlerini aşağılamadı (demek ki, örneğin Dersimlileri kendi toplumu olarak görmüyordu) fakat Öcalan için Kürd mirası, büyükleri ve Kürdün mevcut olanakları kirlidir, acizdir, ilkeldir ve geri zihinli bir araçtır!

Diyarbakır’ın Ankara’nın kaç yıl gerisinden geldiği tartışması asıldır, belirleyicidir, yönelimlendirendir. Asıl kritik çağcıl tartışma Yozgat ile Viranşehir’in karşılaştırılmasıdır, çarpıcı olandır. Bu sorun, bölgesini ve değerlerini koruma aciliyeti için bölge bireylerine iç işbirliği yapma görevini ortaya koyar ancak bölgemiz bu ciddiyeti ve emeği göstermeye henüz hazır değil. 

İmralıcılara Karşı Lirtikçiler ve Pirancılar..

Mustafa Kemal, Abdülhamit’i sevmese de anısına saygılıydı; hata yapmış bile olsa o bir vatanseverdi. Öcalan ise Piranlı Şeyh Said ve Lirtikli Seyid Rıza’nın anısına saygı duymuyor, aşağılıyor ve iyi bahsetmiyor. Statükonun katliam gerekçelerinden biri olarak, Seyid Rıza’yı bir isyan lideri gibi gösteriyor. Bir zamanların yani 1923’lerin Ankara’sı gibi düşünüyor.

2025 İmralı aklı ve pratiği, 1923 Ankara aklı ve pratiğidir. O dönem ‘modernleşme’ adı altında Türkiye genelinde yapılanlar, günümüzde ‘demokratik modernite’ adı altında bölgemize bir kabus gibi çökmek üzeredir. KCK sözleşmesi faşizmin belgesidir ancak Apocular bu belgeyi günümüzün en modern belgesi sanıyor..

1923 Ankara’sından ve bazı uygulamalarından memnun olmayanlar; 2025 İmralı’sından memnun olmamızı nasıl bekleyebilir, nasıl 2025 İmralısına alan açabilir, olanak verebilir ve olacaklara sırtını dönebilir?

1923 Ankara’sında şapka kanunu ve Cumhuriyet Baloları ilk akla gelen uygulamalar! Yönetmen Sinan Çetin’in şu eleştirisini bölgemizin her bireyi bilmeli ve anmalıdır: https://youtu.be/KP1dsB09bB4?si=R7vs0Zvc84tP5EeD

Bölgemiz toplumunda ilerici görünüm altında gerilik, demokrat görünüm altında zorbalık yaygındır. Bu haldeyken, ‘önderliğini’ ve ‘partisini’ dünyanın en demokratı ve toplumu ‘demokratik ulus’a dönüştürücü sananlar Topal Osman’ın hayat öyküsünü kaldığı yerden devam ettirme olasılığını aklından çıkarmamalıdır.

Şaşırtıcı ve üzücü olan, 1923 Ankara aklını eleştiren AKP’nin; 2025 yılında Diyarbakır’ın ve bölgenin 1923’teki gibi Ankarasılaştırılmasına karşı çıkmak bir yana, izin verir gibi olmasıdır ya da kontrolü altında görünmesidir! Bu, bir ‘değer hareketi’ olduğunu ve binlerce yıllık geleneği temsil ettiğini ifade eden ve 2002’de yeniden beliren bu dinamik, bu hareket için izah gerektiren çelişkidir, tutarsızlıktır. Kendileri nasıl 1923’le kurumsallaşan Tek’çiliğe ve ‘modernleşme’ ya da ‘modernite’ adı altındaki batıcıların zulmüne direndi, onlarca yıl kendini ve bir diğerini korudu ise; bizlerin de 2025 yılında Tek’çilik adı altında yaklaşan ‘demokratik modernite’ zulmüne direnmemizi sadece anlayışla, saygıyla karşılamamalı; dahası, ellerinden geldiğince bize destek olmalı, sürece izin vermemeli ve dayanışmalıdır. 

Bilinmeli ki, 1923’lerin kimi yaklaşım ve uygulamalarına karşı direnen kesimler geçmişle ve kendisiyle barışık olduğu için ayakta kaldı ve her fırsatta kendini toparladı; yani, geçmişi ve kendisi ile barışık olan bölgeden farklı sonuç beklenmemesi gerekir..

Sadece Kürd toplumu değil bölgedeki her bir milliyet, inanç ve kültür bölgemizde ‘demokratik modernite’ adı altında ilerleyen sürecin akıl, yaklaşım ve yöntemlerinin kök salmasına, bölgeyi ele geçirmesine izin verirse; Çankayacılarla Saraycılar arasındaki zaman kaybettirici rekabet bölgede yerleşik bir gerginlik haline gelir. 

Bu, İmralıcılar ile ‘Lirtikçiler ve Pirancılar’ arasında bir yarılma demektir, buna izin verilmemelidir! Tarihsel belge ve bilgilerin ışığında her zaman bilimsellikten bahseden Apocuların da, geçici imtiyaz uğruna, bu yarılmaya izin vermemesi gerekir. Buna sessiz kalmak da izin vermektir, 1923 Ankara’sının daha ağırını bölgede başlatmaya gönüllü olacakları anlamına gelir. Apocular devlet değildir, en fazla devletimsidir; günü geldiğinde Ankara bunu onlara tekrar hatırlatabilir! 

Elbette 1923 Ankara’sı devleti ve toplumu için en iyisini yaptığına inanmıştı, ona şüphe yok; ancak o 1923 aklı bölgemize 2025’te ancak ‘demokratik ulus’ projesini dayatabilir, bu da başarılı olamaz. Böyle açık, resmi ve kontrollü alan açmanın bölgenin iyiliğine olmadığı açıktır..

Apocuların aldıkları oy çok görünse bile birgün karşımızda (bölge bireyleri federe yönetim hedefi ile bir çatı altında birleştiğinde oluşabilecek sinerji ile; ki, yıllardır yapmayı denediğim de budur) AKP karşısındaki CHP’nin durumuna düşecekler. Bu kaçınılmaz son sadece ertelenebilir ve ertelenme süresi bölge toplumuna bağlıdır. Ankara’nın pozitivist şekillenmesinde İngiliz etkisinin tartışılması gibi, Diyarbakır’ın pozitivist şekillenmesinde İmralı etkisi haklı olarak tartışılacaktır. 

Evet, Terörsüz Türkiye’yi hepimiz destekliyoruz ve elbette faşizmsiz olanını da! 

Ortada bariz duran bir başka realite ise Osmanlı ile barışık bölge dışı parti, stk ve bağımsız bireylerin bu duruma olan hoşnutumsu sessizliğidir. Bu kesimlerin ‘demokratik modernite’ projesine ve uygulandığında neler olacağına dair öngörüsüzlükleri, hissizlikleri, eleştirisizlikleri bu ‘uygulamaya’ razı ya da umursamaz oldukları anlamına da gelebilir. 

Günün birinde, durduğu yer ve hakkaniyeti nedeniyle Necip Fazıl Kısakürek’in Dersim 38’i anlattığı gibi, ardılları da Demokratik Modernite planlayıcılarını, uygulayıcılarını ve yaşanacakları anlatabilir. Gerçekte, demokratik özerklik ilanları, hendekler,  barikatlar ve sonrasındaki ölümlü, yıkımlı, vahşi ve acı dolu, travmatik günleri yaşatan ve halen de özeleştiri vermemiş, istifa etmek, beni yargılayın demek aklına bile gelmemiş zihinlerin, vicdanların öne sürdüğü demokratik modernite’den bahsediyoruz! Demokratik moderniteye sessiz kalınması da bu kez ölümlü ve yıkımlı olmayıp da örtük baskı ortamı olacak olması mı? Güvencesi var mı?

Bölge dışından olup da 1923 uygulamalarından rahatsız olanlar ve içten içe savunsa bile 1923’leri anmaktan kaçınanlar ile Kürdün tarihsel meselesini de, anadilinde eğitimi de, coğrafi statüyü de hakkaniyetle konuşabileceğimiz bir dönem, bir süreç heba olmaya devam ediyor çünkü 1923 sonrası dönemin sorumluları değiller. 

Diğer ama içimizden bir kesim olarak; 1923 uygulamalarına karşı olup da en son AKP’yi de içine alan tarihsel harekete destek veren, içinde aktif yer alan bölgemiz etkili bireyleri bu hebada ve kayıpta etki ve pay sahibi olabilirler. Onlar bölge ve toplumunu sorun çözme temelinde bir temsiliyetle değil, kendi imtiyazları için bölgeyi ve toplumunu istismar yani kişisel ve ailesel çıkar, rekabet, ayrıcalık temelinde görüyor olabilirler. İktidarda da yer alan bu kesimlerin bölge ve toplum lehine bu denli pasif, etkisiz olmalarının, inisiyatif almamalarının izahı başka ne olabilir? Varsa başka izahı, toplumumuza bunu açıklamaları gerekmez mi?

Her bölgenin yerli ve milli olanı, çağa uygun geleneği kıymetlidir ve bireyleri bunlardan koparmaya, başkalaştırarak değerlerine yabancılaştırmaya, karşıtlaştırmaya, düşmanlaştırmaya çalışmak sonuç alamaz çünkü toplumsal hafıza ve sağlıklı toplum buna içten içe direnir.

2025 İmralısı, Türk toplumuyla aramızda 100 yıllık farkın olduğunu ve korunmak istendiğini işaret ediyor. Bu farkı açmanın da, sabitlemenin de, daraltmanın da yolu ‘demokratik modernite’ değildir; aksine, statüsü olmayan bölgeyi daha da geriye götürür..

2025 İmralısına alan ve olanak açan, moral veren 1923 Ankarası mı, 2002 Akp’si mi, yoksa her iki aklın deneyiminin ortak adımları mı?

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.
8043 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:11:49:53

Aziz Yağan

Yazarın Önceki Yazıları

74’lüler Derneği Tedipçi KCK Sözleşmesi Dönemi mi? Destpêka Nû, Abdurrahim Semavi, Bölgesel Statü Baran Tursun Vakfı’nın Diyarbakır’da Yürüttüğü Proje Üzerine Terörsüz ve Faşizmsiz Türkiye Adem-i Merkeziyetçilik ve Öcalan, Kamışlo, KBY PKK Biter MDD Bitmez Kürdden Kürde Toplama Kampı Paçavra’ya İnkar Rampası: KBY’nin İsmi, Bayrağı, Marşı İktidar, CHP ve DEM’de Hak, Hukuk, Adalet Terörsüz Kürdistan Yalnızlığı Terörsüz Kürdistan, Tekçi Osmanlı Türkiye’si, Kürd Alanı Diyarbakır’lı LGBTİ + bireyler ve Diyarbakır’da LGBTİ+’cılar Tekçi Osmanlı ve Onun Haylaz Evlatları PKK, HÜDA PAR İllegaliteden Beslenen Legal Kötüler (ya da Sivilleşme, İllegalite ve Kötülüğün Sıradanlığı) Kürdlük Öğrenilemiyor mu? Kürd Manzaralı Ankara Berlin ile Şam Arasında Kaybolmuş Diyarbakır Sevenine Hoyrat Olana da Sêva Mêxekrêj kuyu Bölge ve Bölge Dışı Toplumun Yeni Anayasa Tartışmalarında Yeri Bir MDD Varmış, Bir Kuzey Yokmuş Hüda Par Olayları İlk Kim ‘KDP, Barzani İhaneti’ Dedi! Kayyum Ayanasında Görünenleri Seçebilmek Radikal Demokrasi İhraç Eden Kürde Demokrasi Yok mu! Nezihe’siz, Menderes’siz Bölge fakat XYP’li Kürd! Seçimler (IX): Hangi Seçmen HAK-PAR’a Şans Oyu Verebilir? Seçimler (VIII): PAK ve Tevger’in HAK-PAR Desteği Seçimler (VII): PKK’den Erdoğan’a Destek Demirtaş, HDP, YSP için PKK! Seçimler (VI): HDP ve YSP’siz Millet İttifakı! Seçimler (V): Seçilmişlerin Ortaklığı Değerler.. Bedeller.. Değerler.. Ahmet Türk ve Kürd Halkına Düşman Ahlaksız Kürd! Seçimler (IV): Kötünün İyileştirilmesi mi, İyiye Dokunulmazlık mı? Seçimler (III): HÜDA PAR’la Hatırlatılan Seçimler (II): Bizi …’lileşmekten Kim Koruyacak? Bursaspor Stadının İçi ve Dışı Seçimler (I): Kürdün Cumhurbaşkanlığı Seçimi Körleşmesi Deprem Bölgesinin Gönüllüleri Partiler Kürdce Anadilinde Eğitim, Kürdler, Cumhurbaşkanı Seçimi Paris Kürd Katliamı, PKK ve Kürd Partileri PKK mi, HİZBULLAH mı, JİTEM mi? ASALA’laşan PKK Suçluları ve Suçlarını Öven Devrimciler Legal Apocuların Demokrasi İttifakı ve ‘Kurdi’ Ayak Legal Apocuların Olası Yeni ‘Bedel Ödeme Zamanı’ Bölgenin Yaklaşan Zamanı ve Bilincimiz Kuzeyliliğin Esasları ve PKK’ciliğin Esasları PKK’nin, Apocuların, PKK’cilerin Kimyasal Silah Kullanıldığına Dair İddiası PKK’nin Bölgemize, KBY’ye Savaş Tehdidi ve Kuzey Toplumu Aziz Yağan: Kürdce mi, Statü mü, Yoksa İkisi Birden mi? Berlin, Kiev, Diyarbakır Kimi Kürdler HDP için Yine KürTleşmenin Eşiğinde Çocuklarını Yiyen ve Yedirten Kürd Toplumu (I) Kürdce, KürD Hareketi ve KürT Aydınları Gri Alan, Beyaz Alan, HAK-PAR, Kürd Seçmen Kılıçdaroğlu, Bablekan ve İmralı Kimi Kürdün Adalet, Eşitlik, Yardım İsteme Biçimi Kürdler Öfkeli Türk Kalabalıklarından Nasıl Korunabilir? Orman Yangınları, HDP, Öfkeli Türk Kalabalıkları ve Kürdler Manavgat Yangını ve Yaklaşan Şiddet Tehlikesi HDP’nin Kürde Kaybettirici, Kutuplaştıcı Politikası Afyon ile Kuzey Arasındaki Mekik Kaç Zengin, Kaç Vekil Çıkarır! İğneli Beşik, Mum Söndü, Kuyruklu’dan İlk Gece Hakkı’na Edebiyat Editörü, Yazar, Taşra Gönüllüsü Kürd Yazar (II) Edebiyat Editörü, Yazar, Taşra Gönüllüsü Kürd Yazar (I) Aldatılanı Aldatmak Coğrafi Statü ve Kültürel Kimlik Ayrımı PKK’den İbrahim Güçlü’ye Bir Tehdit Daha Kürdler ve Ankara İttifakları Olası Şengal Katliamını Kürdler Durdurabilmeli HDK ve Kürdistani İttifak Çalışması Kürdler Yeni Anayasada Nasıl Yer Alabilir? Ankara’da İstenmeyen HDP’nin Kaderi Kimin Elinde? Kürdce Anadili Kampanyaları ve Sivil Alan Kürdlerde ”Şimdi” nin İcadı ve İnşası(*) Trump Kürd Olsaydı Bazı Kürdler O’na Terörist Der miydi! Kürd Reformu Söylentilerindeki Eksik Kürdistan Bölgesel Yönetimi Ne Yapmalı? PKK’yi Yabancı Bir Örgütten Tanımak, Tanımlamak PKK’nin Yeri Neresi? Düşmanları Sevindirmeyenler KBY, PKK için Önlemler Almalıdır Kürdistan Bölgesel Yönetimine Çağrı Ey Dünya, Kötülüğün Kaynağı Bu Kez Ahiretsizler Kürdlerin HDP'ye mesafesi Leyla Güven’in Kürdlüğü, Berberoğlu’nun Türklüğü Osman Baydemir Apocu mu, değil mi! KürT aydını ile KürD aydını Öcalan, Aidan James, PKK PKK’yi Terk Edemeyenler ''Benim Ülkem Dilim'': Topraksız ve Statüsüz Çerçeve (I): Kangren Kulp’ta Beş Kürd Daha Parçalandı Şeyh Abdulkerim Çevik’i Öldürmeyeceksin! Uygur Türkleri, Kürdlerin Yaklaşımı ve Dünyanın Geri Kalanı Sıra Kürd Dili ve Kültüründe mi? Tanrı Vardır ve Adı da Petrunya’dır Kürd Temsiliyeti de Nesi? Ayrışalım (III) -Rojava Kahramanları- Ayrışalım (II) Ayrışalım SUSAMAM, rapçı Miraç, Kürd Yanılsaması Karşılıksız Aşığın Kürd Hali Kayyım Atamaları Kime Karşı: KürDlere mi, KürTlere mi, Halklara mı? İyaz bin Ganem’e karşı İlhan Diken!!! Bağlar Belediye Meclisi: Medeni Ölüm 160 TL İstanbul’da Seçmen ve Aday Uyumu Kürdler İçin de 'Her Şey Çok Güzel Olsun!' Selçuk Mızraklı, Zorbalık, Handan Ekici Cumartesi Anneleri ve Sivil Alan 24 Haziran’da ne yapmalıyız? HAMLE: Şuursuzluğa Karşı HAMLE: Ciddiyete Davet! Onur Ünlü’den ‘Gerçek Kesit: Manyak’ HAMLE: Yerel Seçimleri Kazanmak, ama Nasıl? Afrin’de Siviller Öldükçe Güçlenmek! HAMLE: Peki ama Hangi Partiyle? HAMLE: Reform için Yerel Seçimler Ferdinand: Daima kendiniz olun ve Tres’e ne olduğunu sormayın! Beden ve Ruh: Bağımsız Kişilikler Ali Kemal Çınar û Génco Kemal’in ‘Adalet’i ve Kürtler İşkenceciler Çocuklarını Sevebilir mi? İllegalite ve Kürdler Sesi kesilen taşlar ve onların arasında bir şair Sansüre Karşı ‘Zer’ Kürdler; Rejim Yanlıları ve Karşıtlarının Fedaisi mi! Aziz Yağan-İrfan Burulday; Parlamentodaki Siyasi Partilere ve Kürd Seçmenlere Çağrı Geçmişle hesaplaşma, yarına köprü: Geçersiz oy Evet, Hayır, Boykot ve Kürdler için 4’üncü yol Biz O Hendekleri …! Ariel’den Arielle’ya: Küçük Deniz Kızı Türkiye, Almanya, Hollanda ve Nefret Söylemi Vank’ın Çocukları: Tarihsel Hakikat Mücadelesi Aziz Yağan: Türkiye’de toplumsal ve bölgesel anlamda Kürtlerin temsiliyeti yoktur Jale ve Mehmet Elbistan Vatandaş Anadilinde Konuş! Kürd Tarafı ve Post-Olgusal Siyaset Prensim, Ömrümün Kalanı Sensin! Derik Kaymakamına Sabotaj Ekşi Elmalar’a ilaveten PKK ile Nereye Doğru? Atatürk’ünü Arayan Ahmet Altan PKK Vekilleri Öldürmeyi Denedi mi! Yılmaz Erdoğan'ın Ekşi Elmalar'ı Kürdler Onursuz, Benliksiz, Haysiyetsiz mi! Kürdlerin Acılarıyla Alay! İki Ustadan Kısa Bir Film: Borrowed Time Kalandar Soğuğu: Bi Dur Be Adam! Medeni Ölüm, Alternatif Model, Fahriye Adsay Sevimsiz Düşünüşler... Halay, Abdullah Keskin, Avesta Koşun Kürtler, Köşede Kurtlar Şeker Dağıtıyor! Mustafa Kemal'in İçimizdeki Askerleri Haksızlık: 'Madımak: Carina’nın Günlüğü' Küçük Prens Kor’u Kor Yakar Demirkubuz'un Bulantısını Gözardı Etmemek Gerek Kuzeyliler Kuzey’e Sabitlendi mi? Kaplumbağa Kabuğu İçindeki 'Yitik Kuşlar'! Heine, Faşizm ve Romansero-Bimini Kürdler ve Diğer Milletler Terörist Değildir Hendek Tatbikatı sayesinde Tanrı Türk'ü Koruyacak Yas Öyküsü Cizre’de Çıkış Yokmuş, Peki Kuzey’de Var mı? İttifakın İç’ten Olanı Hey Sevgilim!.. Yok Bişey Lanetli Olan Mekanlar Değil İnsanlar IŞİD Alevilere saldırır mı? İç Savaş Kılıftır Acildir! Tüm Kürdlerin Dikkatine! Çocuklarımızı Yedirten ÖzYönetim! Sahte Kül Kedisi Bal Kabağını Yolda Yer FİLİZ KORKMAZ’ın anısına İslami Bireylere Günahkar Diyarbakır Hay Way Zaman / Dersim'in Kayıp Kızları Asasız Musa / Musayê Bê Asa Hayastan Aynı Yıldızın Altında Sen Aydınlatırsın Geceyi Bir Dersim Hikayesi Halam Geldi Günahın Dokunuşu / A Touch Of Sin Fare sen aslında... Pieta / Acı – Aziz Yağan Bir MDD Varmış, Bir Kuzey Yokmuş
x