İlk araştırmaya değişik bölgelerdeki 17 kentten, bin 47 kişi internet üzerinden katıldı. ‘Hane içinde veya ailenizde ağırlıklı olarak hangi dil konuşuluyor?’ sorusuna, katılımcıların yüzde 70,3’ü Kürtçe, Yüzde 28,9’u Türkçe konuştukları yanıtını verdi.
“Çocukların anadillerinde eğitim görmelerini ister misiniz?” sorusuna katılımcıların yüzde 99,1’i ‘Evet’ yanıtını verdi. Ancak sonraki soruda istek olmasına rağmen talep olmaması sonucu ortaya çıktı. Katılımcılara “Hanenizde yaşayan ve okul çağındaki çocuklar için hiç anadilde eğitim talebinde bulundunuz mu?” sorusu soruldu. Verilen yanıtlara göre velilerin yüzde 50,6’si bu yönde bir talepte bulunmadı, yüzde 49,4’ü talepte bulundu.
Araştırmaya katılanların yüzde 66,6’sı hane içinde anadillerini sıklıkla konuştuklarını, yüzde 24,4’ü ise ara sıra konuştuklarını söylerken ‘sokakta veya sosyal hayatta çoğunlukla konuştuğunuz dil hangisidir?’ sorusuna verilen yanıtlarda katılımcıların, yüzde 57,5’si Türkçe, yüzde 40,5’i Kürtçe konuştuğunu vurguladı.
Anadilini bilmediğini söyleyen katılımcıların, sorulan “Anadilinizi öğrenmek için çaba harcıyor musunuz?” sorusuna yüzde 78,6’sı ‘evet’ yüzde 5,9’u ‘hayır’, yüzde 15,5’i ‘kısmen’ yanıtını verdi.
Hanelerinde 0-18 yaş grubu çocuk bulunan katılımcılara “Onlarla anadilinizi konuşuyor musunuz?“ sorusu yöneltildi. Katılımcıların yüzde 75,5’i evet, yüzde 24,5’i hayır yanıtı verdi. Hayır yanıtı verenler bunu “Çevremiz hep Türkçe konuştuğu için, öğretecek kadar iyi bilmediğim için, anadilimi bilmediğim için, okul hayatında zorlanmaması için” gibi nedenlere bağladı.
“Anadilde eğitim, öğretim için düşünceniz nedir?” sorusuna katılımcıların yüzde 87,9’u “Okul öncesinden başlayarak öğretim anadilde olmalı”, yüzde 8,4’ü “ilkokuldan itibaren öğretim anadilde olmalı”, yüzde 2,9’u “anadil kursları veya anadil öğreten seçmeli dersler yeterli” yanıtlarını verdi.
“Anadilinizin korunması ve geliştirilmesi gerektiğini düşünüyor musunuz?” sorusunaysa katılımcıların, yüzde 99,2’Si ‘Evet’ yanıtını verdi. Anadilinizin varlığını sürdürmesi önünde en büyük tehlike sizce nedir? sorusuna yanıt verenlerin yüzde 46,5’i anadilde eğitimin olmaması, yüzde 24,1’i baskı ve asimilasyon politikaları, yüzde 14,3’ü ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması, yüzde 9,1’i yasal statünün olmaması yanıtlarını verdi.
“Anadilinizin korunması ve geliştirilmesi için öncelikli olarak neler yapılmasını önerirsiniz?” sorusunuysa ankete katılanların yüzde 88’i, birinci öncelik olarak “aileler çocuklarına anadillerini öğretmeli”, yüzde 87.9’u “yasal ve anayasal güvencelere kavuşmalı” yüzde 86,9’u “anadilin gündelik hayatın her alanında kullanımı güvenceye kavuşmalı”, yüzde 84,1’i “eğitim, öğretim dili olmalı”, yüzde 81,1’i “farklı anadil nedeniyle ayrımcılık yapanlara etkin yasal işlem yapılmalı, yüzde 77,9’u “resmi dil olarak kabul edilmeli” seçeneğini birinci öncelik olarak işaretlediler.
Araştırmanın öğretmenlerin katıldığı ikinci bölümünde ise 138 kişiye çeşitli sorular soruldu. Öğretmenlere sorulan “Görev yaptığınız okulda yaşayan diller dersi neden verilmemektedir?” sorusuna yüzde 26,8’i “idari-politik tutumlardan dolayı”, yüzde 16,3’ü “ilkokul ve lise düzeyinde bu seçmeli ders yok”, yüzde 13’ü “talep-istek yok”, yüzde 11,4’ü “uzman-öğretmeni bulunmadığı için”, yüzde 5,7’si “idareci-veli korkuyor” yanıtını verdi.
“Türkiye’de var olan anadillerde, eğitim ve öğretimin önündeki en önemli birinci engelin ne olduğunu düşünüyorsunuz?” sorusunaysa katılımcıların 31,9’u “idari ve politik açıdan ayrımcılık ve dışlayıcılık”, yüzde 24,6’sı “asimilasyon-devlet politikaları”, yüzde 10,9’u “yasal ve anayasal düzeyde tanınmaması”, yüzde 7,2’si “uzman ve materyal yetersizliği”, yüzde 6,5’i “anti demokratik eğitim sistemi” şeklinde yanıt verdi.
