Ukrayna’daki son gelişmelere tepki olarak Kırım’daki askeri varlığını harekete geçiren ve uluslararası toplumdan gelen tepkileri duymazdan gelen Rusya, NATO’nun acil gündem maddesiydi.
Pek alışık olunmadık şekilde bugün daimi temsilciler düzeyinde Kuzey Atlantik Konseyi’ni (NAC) toplayan İttifak, mevcut şartlar ve şu aşamada devreye sokulabilecek opsiyonlar kapsamında Rusya’ya oldukça sert tepki gösterdi.
Toplantının başladığı öğlen saatlerinde bir açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen’in, Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi’ne aykırı hareket ettiğini belirterek, bu ülkeden Ukrayna’daki askeri aktivitelerine ve tehditlerine son vermesini istemesi toplantıdan çıkacak kararın da ilk sinyallerini içeriyordu.
Rasmussen, “Bugün Rusya’nın Ukrayna’da yaptığı BM Sözleşmesi’nin ilkelerini ihlal ediyor. Avrupa’da barış ve güvenliği tehdit ediyor. Rusya, Ukrayna’daki askeri aktivitelerine ve tehditlerine son vermeli” dedi.
Yaklaşık beş saat süren toplantıda, Rusya’nın yaklaşımının Avrupa’daki barış ve güvenlik ile NATO – Rusya ilişkilerine yönelik etkileri masaya yatırıldı. Bir üye ülkenin güvenlik tehdidi algılanması halinde müttefiklerin istişarelerde bulunmak üzere toplanmasını öngören 4. maddenin aktive edilmesi herhangi bir üye ülke tarafından talep edilmezken herhangi bir askeri planlama da gündeme gelmedi.
Toplantının sona ermesinden sonra ise genel hatları üzerinde anlaşılan ortak açıklama için NATO üyesi ülkelerin başkentleriyle danışma süreci başlatıldı. Üye ülkelerin açıklamaya yeşil ışık yakmalarının ardından yayımlanan açıklamada, Kırım’daki Rus askeri tırmanması kınanırken Rus Parlamentosu’nun Ukrayna topraklarında Rusya Federasyonu silahlı güçlerinin kullanılmasına izin vermesinden duyulan ciddi endişenin altı çizildi.
Rusya’ya gerilimi düşürme çağrısı yapılan NATO açıklamasında, bu ülkeden “tüm uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi, güçlerini üslerine çekmesi ve Ukrayna’da başka bir yerde herhangi bir müdahaleden kaçınması” istendi.
Rusya’nın Ukrayna’da askeri güce başvurmasının uluslararası hukukun ihlali olduğunun ve NATO-Rusya Konseyi ile Barış İçin Ortaklık ilkelerine ters düştüğünün vurgulandığı açıklamada, “NATO müttefikleri, Ukrayna’nın egemenliğini, bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve Ukrayna halkının kendi geleceğini dış müdahale olmaksızın belirleme hakkını desteklemeyi sürdürecek” denildi
Bazı üyelerin talebi üzerine NATO-Rusya Konseyi’nin toplanması gündeme gelirken, İttifak şu aşamada dışişleri bakanları düzeyinde bir toplantı öngörmüyor. Ramsussen buna gerekçe olarak pratik ve lojistik nedenleri gerekçe gösterdi.
NATO’nun aksine Avrupa Birliği, Ukrayna’daki son gelişmeleri ve Rusya’nın tavrını dışişleri bakanları düzeyinde, “acil nitelikli” bir toplantıda yarın masaya yatıracak.
