Türkiye’nin askeri bir üssünün bulunduğu, Erdoğan ile Katar Şeyhi arasında yakın ve kişisel ilişkilerin güçlü olduğu ülke, şu anda bu anın tadını çıkarıyor.
Financial Times, Katar’ın spot ışıklarını nasıl çektiğini yazdı:
"Taliban'ın Afganistan'ın kontrolunu ele geçirmesinin ardından büyük bir kaos ve çökü tablosu yaşandı. Bu büyük çöküşü kontrol altına almaya çalışan dünya güçleri, İslamcı grupla arasında uzun zamandır ilişki olan gaz zengini küçük Katar devletine döndü.
ABD'nin Katar'daki bölgesel askeri karargahı, son dakika Amerikan çıkışının dayanak noktası haline geldi ve Körfez devleti, on binlerce Afgan mültecinin tahliyesi için bir hazırlık noktası oldu.
Katar, onlarca yıldır İslamcılarla bağlarını sürdürdü ve bir arabulucu olarak bir rol üstlenmeye çalıştı. Sekiz yıl önce ABD'nin desteğiyle Doha'da temsilcilik ofisi açan Taliban ile arasındaki görüşmeleri kolaylaştırıcı rolü, uluslararası sahnede çok büyük bir rol üstlenmesini sağladı.
Financial Times gazetesine bu durumu değerlendiren Londra’daki King's College öğretim görevlisi David Roberts, "Afgan krizi Katar için mükemmel - bir devletin yapmaya çalıştığı şeyin zirvesi" dedi ve ekledi:
“Katarlıların on yıl önce bu ilişkiyi inşa etmenin onları işgal sona erdiğinde Afganistan'da birinci sınıf bir devlet konuma getireceğini düşünen bilginler olduğunu söylemiyorum, ancak Katarlılar uzun zaman önce Taliban'la yakın bir ilişkiye girdiklerinde bunu sezdiler. ”
Batılı güçlerin Afgan büyükelçilikleri, kısmen Taliban ile iletişimi kolaylaştırmak için Kabil'den Doha'ya taşındı. ABD'nin çekilmesinden önce Afgan taraflar arasında arabuluculuk yapan Katar, ABD'nin çekilmesinin ardından Kabil havaalanının işletilmesi konusunda da Taliban ile çok taraflı görüşmelere öncülük ediyor.
Rice Üniversitesi, Baker Kamu Politikası Enstitüsü'nde Ortadoğu uzmanı olan Kristian Coates Ulrichsen, "Bu diplomatik misyonların yer değiştirmesi, diplomatik hedefi ne olursa olsun, Katar'ı bir şekilde mevcut siyasi liderlikle diyaloğu açık tutmak için arabulucu olarak sahneye çıkarıyor. Çünkü dünya Kabil'de ne tür bir rejimin ortaya çıktığını görmeyi bekliyor."
Doha'da düzenlediği basın toplantısında konuşan İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, Katar'ı krizle mücadelede "temel" olarak nitelendirdi.
Erdoğan’ın yakın dostu Katar yönetiminin, Taliban, Müslüman Kardeşler ve Tahran ile bağlantıları komşular arasında sık sık öfkeye neden oldu. 2017'de Suudi Arabistan ve Arap müttefikleri, Washington'un en önemli stratejik ortaklarından biri olan Doha'ya karşı bir ticaret ve seyahat ambargosu başlattı.
Boykotun ilk başında, Riyad'a yaptığı ilk dış gezisinin ardından dönemin Başkanı Trump, Suudi Arabistan'ın Katar'ın aşırı İslamcılara finanse ettiği yönündeki iddialarını destekliyor gibi göründü. Bu suçlama Doha tarafından reddedildi.
Kişi başına düşen bazında dünyanın en zengin devletlerinden biri olan Doha, yüksek mali gücü ve Suudilerin ezeli rakipleri Türkiye ve İran gibi ülkeler üzerinden yeniden çizilen ticaret yolları sayesinde boykotu yenmeyi başardı.
Trump yönetimi sonunda batılı müttefikleri birbirine düşman eden Körfez anlaşmazlığını sona erdirmek için çalıştı. Ancak Suudi veliaht prensine rotayı tersine çevirmesi için ek bir teşvik veren Başkan Joe Biden'ın yükselişi oldu ve aylarca süren müzakerelerin ardından Şubat ayında ambargoya son verdi.
Demokratik kongre üyesi olan Eric Swalwell Twitter'da, "Afganistan'dan kalkan son uçaklar Katar'a inerken - Katarlılar tarafından barındırılan binlerce mülteciye katılarak - Katar'ı Körfez üssü olarak kaybetmeye ne kadar yaklaştığımızı bir düşünün" yorumu yapıp ekledi: “2017'de Trump, Suudi ablukası sırasında ilişkileri neredeyse mahvetti. Biden, akıllı bir biçimde Katar’la stratejik ortaklığı kabul etti.”
Ambargonun bu şekilde sona ermesi, kısmen Biden'ın seçilmesi ve Covid'in yarattığı yıkım nedeniyle Orta Doğu'da daha geniş bir gerilimin azaltılması çabasını yansıtıyor. Katar’ın bölgedeki büyük rakipleri Suudi Arabistan ve İran, son aylarda görüşmelere başladı. Katar dışişleri bakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman al-Thani, "Bölgedeki tüm dinamiklerin değiştiğini düşünüyorum, bir gerilim azaltma, sınırlama, angajman ve diyalog tonu var" dedi.
Katar'ın rolünün en açık tezahürlerinden biri, Afganistan'dan 43 binden fazla insanın tahliyesini kolaylaştırması oldu. Katar büyükelçisi, ülkenin nüfuzunu kullanarak binlerce kişiye yardım etmek için Taliban kontrol noktalarında tahliye edilenlere şahsen eşlik etti.
Katar, yaz sıcağından kaçınmak için Aralık 2022'de yapılması planlanan Dünya Kupası öncesinde daha fazla göz önüne gelip tartışılacak. Ulrichsen, "Ancak tahliye konusundaki iyi niyet ve insani müdahale, 2017'nin birçok olumsuzluğunu dengeleyebilir ve Dünya Kupası spot ışığından önce bir miktar uluslararası iyi niyet elde edebilir" yorumu yaptı."
