Taliban'ın Afganistan'da kontrolü ele geçirmesiyle birlikte IŞİD'in iki gün önce havalimanı başta olmak üzere Kabil'in çeşitli yerlerinde gerçekleştirdiği saldırılardan sonra iki örgüt arasında çatışmaların yeniden alevleneceği gündeme geldi. İki örgüt birbirlerine karşı 2015 yılının başında savaş ilan etmişti.
Taliban ile IŞİD arasında düzenli olarak bir savaş hali olmasa da iki örgüt arasında belirli aralıklarla çatışmalar yaşanıyordu.
K24’e konuşan Taliban Sözcüsü Suheyl Shaheen, IŞİD'in Afganistan'da faaliyet göstermesine hiçbir şekilde izin vermeyeceklerini ifade etmiş, “IŞİD yabancı bir fenomen ve Afgan halkından oluşmuyor. Halkın desteğine sahip değil. Afganistan’da yerleri yoktur” demişti.
Taliban Sözcüsü ayrıca, IŞİD’in Taliban'ın kuracağı hükümete zarar vermeye çalışacağını açıklamasından sonra, IŞİD’in başkent Kabil'in çeşitli yerlerinde gerçekleştirdiği saldırılarda 200'e yakın kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.
13 ABD askerinin de yaşamını yitirdiği saldırıya ilişkin Joe Biden saldırıların faili olarak IŞİD/Horasan'ı gördüklerini ve kendi belirleyecekleri yer ve zamanda karşılık vereceklerini söylemişti.
Taliban da saldırının ‘terörist örgütler’ tarafından yapıldığını açıklamıştı.
Peköz: Taliban İle ABD IŞİD'e Karşı Savaşacak
K24’e konuşan siyaset bilimci ve uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Mustafa Peköz, IŞİD’in Kabil’deki saldırılarla mesaj vermek istediğini, önümüzdeki süreçte Taliban - IŞİD çatışmasının gündeme geleceğini söyledi.
Taliban’ın içerisinde IŞİD’e yakın örgütlerin bulunduğu ifade eden Dr. Peköz şunları söyledi:
“Önümüzdeki süreçte Taliban ile IŞİD arasındaki çatışma kaçınılmaz olarak gündeme gelecek. IŞİD’in Kabil’de gerçekleştirdiği 5-6 saldırı aslında ABD’ye karşı değil, asıl mesaj Taliban’adır. Çünkü ABD ile Taliban lideri arasında çok yakın bir ilişki var. IŞİD’in bölgede artan gücü var. ABD’nin mevcut hükümetten fiilen desteğini çekmesi, Taliban’la arasındaki savaş stratejisine dayanıyor. Taliban’ı ön plana çıkarttırarak Taliban’la birlikte Afganistan’daki IŞİD’e karşı bir savaş başlatılması gündem gelecek. Bu açıdan Taliban ile IŞİD arasında bir çatışma kaçınılmaz. Ama burada zora girecek olan ABD değil, Taliban olacak. Çünkü Taliban’ın içinde IŞİD’e yakın birkaç grup bulunuyor. Bunlar eski El Kaide geleneğinden geliyor ve bunların IŞİD/Horasan'la yakın ilişkileri var. Onun için Taliban ile IŞİD arasında çok şiddetli bir çatışmanın gündem gelmesi kimseye sürpriz olmamalı. ABD ile Taliban arasındaki ilişkileri de esas olarak bu belirleyecek.”
"Taliban 90'ların, 2000'lerin Taliban'ı Olmayacak"
“Taliban bu saldırıya ‘terör saldırısı’ dedi. Bu da IŞİD’i terörist olarak ilan etmesi demek” diyen Peköz, “Bana göre Taliban 90’ların ve 2000’lerin Taliban’ı olmayacak. Yapılan görüşmelere dikkat edersek her ne kadar Taliban Kabil merkezine girmiş ise de esas olarak ortak bir hükümet oluşturulacak. Yani geniş kesimlerin katılacağı bir hükümet. Tabi bu hükümet ağırlıklı olarak Taliban’dan olacak. Yani uluslararası ilişkileri göz önüne alarak bir geçiş hükümetiyle bu süreci götürecek. Bu, IŞİD’i dikkate almaması ve terörist örgüt olarak gördüğü anlamına geliyor. Yarın öbür gün ABD’nin baskısıyla Taliban IŞİD’i terörist olarak tanısa ne olacak? Çatışma gündeme gelecek. Bu sefer IŞİD’in hedefindeki olan güç ABD değil, Taliban olacak” şeklinde konuştu.
ODAP Direktörü: IŞİD Afganistan'da Bazı Bölgeleri Kontrol Edebilir
K24'e konuşan Ortadoğu, Avrasya ve Asya Pasifik Platformu (ODAP) Direktörü Ali Semin şu değerlendirmelerde bulundu:
“Taliban ile IŞİD arasında bir çatışma yaşanabilir. IŞİD bunun için ortaya çıktı. Taliban Kabil’i kontrol ediyor IŞİD terör eylemi yapıyor. Bu terör eylemleri en çok Taliban’a zarar var. ABD ve yabancı güçler 20 yıl Afganistan’daydı ve IŞİD havaalanında bir eylem gerçekleştirmedi. Taliban yönetime geçtikten sonra IŞİD’in eyleme geçtiğini görüyoruz. Afganistan’da Taliban ile IŞİD arasında büyük çatışma yaşanabilir. IŞİD, Irak ve Suriye’deki gibi Afganistan’da da bazı bölgeleri kontrol edebilir. Şimdiye kadar Taliban’la savaşan ABD bundan sonra Taliban’la birlikte IŞİD’le savaşabilir. Şimdi olmasa da ABD’nin kısa veya orta vadede uluslararası koalisyon adı altında IŞİD’le mücadele diye Afganistan’a geri döneceğini düşünüyorum. Kapıdan çıktı ama pencereden içeri girecektir.”
IŞİD/Horasan Kimdir?
Adını geçmişte Afganistan, Pakistan, İran ve Orta Asya'yı kapsayan bölgeye verilen Horasan'dan alan IŞİD/Horasan, 2013'te El Kaide'den koparak kurulan IŞİD'in Afganistan ile Pakistan alanında faaliyet gösteren koludur.
2014'te IŞİD'in Kürdistan Bölgesi, Rojava, Irak ve Suriye'de saldırılara başlamasıyla özellikle Irak ve Suriye’de "halifelik" ilan etmesinden kısa bir süre sonra, Tehreek-e-Taliban Pakistan'ın (TTP, Pakistan Talibanı) eski üyeleri, grubun lideri Ebubekir Bağdadi'ye bağlılıklarını ilan etmişlerdi.
Ayrıca bu süreçte Pakistan ve Afganistan'dan pek çok kişi IŞİD saflarında savaşmak üzere Irak ve Suriye'ye gitti. Böylece bölgede IŞİD'e bağlılığını bildiren kişilere Pakistan Taliban'ın da katılmasıyla IŞİD/Horasan Ocak 2015'te kuruldu.
Örgütün, pek çok Orta Asya ve Arap ülkesinin yanı sıra Çeçenistan, Hindistan, Bangladeş ve Çin'den gelen binlerce mensubunun olduğu iddia ediliyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından temmuz ayında yayımlanan rapora göre, örgütün en az 500 ila birkaç bin arasında mensubu bulunuyor.
IŞİD/Horasan, kurulmasının hemen ardından ülkenin doğusundaki Nangarhar eyaletinin dağlık bölgeleri ile Kunar vilayeti arasında konuşlanmaya başladı.
ABD'nin 2016'da yabancı terör örgütleri listesine aldığı IŞİD/Horasan'ın Nangarhar, Nuristan, Kunar ve Laghman vilayetlerinde etkili olduğu belirtiliyor. Yine örgütün son zamanlarda Kabil'in çevresinin yanı sıra Faryab, Cüzcan ve Kunduz vilayetlerinde de etkinlik gösterdiği iddia ediliyor.
Son aylarda IŞİD/Horasan başkent Kabil çevresi ile bazı kuzey vilayetlerinde varlık gösterme denemelerinde bulunduğu biliniyor.
Öte yandan, IŞİD/Horasan'ın sorumlusu Hafız Sayid, Ağustos 2016'da, halefi Abdul Hasip ise Nisan 2017'de ABD ve Afgan güçlerince öldürüldü. Yeni lider Abdullah Orakzai de Nisan 2020'de Afganistan'ın güneyinde yakalandı.
Afgan ordusunun, tamamen bitirildiğini ancak uyuyan hücrelerce saldırıların devam edeceğini belirttiği örgütün liderliğini, Haziran 2020'den bu yana Şahab el-Muhacir yapıyor.
