İran'da Devrim Muhafızları bağlantılı Tesnim Haber Ajansı 2013-2021 döneminde Cumhurbaşkanı olan Hasan Ruhani'yi ülkeyi iflasa sürüklemekle, kamu maliyesinin kasasını boş bırakmakla suçlayan bir makale yayınladı ve İran'ın iflas tehlikesinde olduğuna dikkat çekti.
Muhafazakar Tesnim Haber Ajansının yarı reformist sayılan Hasan Ruhani'yi görevinden ayrıldıktan sonra sert biçimde eleştirmesi ekonomi konusunda olsa da asıl sebebin ideolojik olduğu tahmin ediliyor. Makalede şu konulara değinildi:
Ruhani'ye eleştiriler
"- Hasan Ruhani döneminin başında 26 Kasım 2013'te İran medyasına hazinenin boş olduğunu diyerek kendisinden önceki dönemi suçlamıştı ama bıraktığı hazine devraldığından daha boş.
- 2021'deki İran ekonomisi 2013'teki İran ekonomisinden daha kötü bir halde.
- Hasan Ruhani 2013'te kendisinden önceki dönemdeki yolsuzluklardan yakınmıştı ama 2013-2021 döneminde yolsuzluklar zirve yaptı.
- Ekonomide Ruhani dönemi hataları yüzünden tüm olumsuz faktörler birleşti, kamu maliyesinde 450 trilyon tümene (17 milyar dolar) varan açıklar nedeniyle İran bugün mali iflas tehlikesinde denebilir."
ABD yaptırımlarına değinilmedi
Makalede ABD'nin 2018'de yeniden devreye soktuğu yaptırımların İran ekonomisine etkilerinin atlanılması dikkat çekti. ABD'nin nükleer anlaşmadan 2018'de çekilmesinin ve İran'a yaptırımlarını yeniden devreye sokmasının ardından İran petrolünü satacağı pazar bulmakta zorlandı.
10 yıl önce 4 milyon varil seviyelerinde olan İran'ın günlük petrol üretimi, satılacak pazar bulmanın zorlaşması nedeniyle bugün 2,5 milyon varil seviyesine düşmüş durumda. Bu miktarın yaklaşık 2 milyon varillik kısmı iç pazarda tüketilirken resmi rakamlara göre İran, petrolüne günlük sadece yaklaşık 500 bin varillik alıcı bulabiliyor.
2015-2018 dönemi hariç tutulursa 2012 başından bu yana İran ABD öncülüğündeki yaptırımlar nedeniyle petrolünü ihraç etmede büyük zorluk yaşıyor. 2011 sonunda 600 milyar dolar seviyesinde olan İran'ın yıllık yurt içi geliri 2020 sonunda 192 milyar dolara geriledi. 2018'den bu yana İran ekonomisinin her çeyrekte ciddi oranlarda daralması dikkat çekiyor.
İran'da ekonomik gidişatın aynı şekilde devam etmesi durumunda ülkede büyük sosyal ve siyasi değişimlerin yaşanması bekleniyor. İbrahim Reisi ve hükümeti ise, özellikle reformist kesim tarafından "ekonomiden anlamamakla ve ekonomik krizi önemsememekle" eleştiriliyor.
