İsrail'in resmi yayın kuruluşu ‘Kan 11’in haberine göre söz konusu kaynaklar, nükleer silah geliştirme yeteneğine ulaşmasını sağlayan zaman çizelgesini azaltabildiğini söyledikleri Tahran’ın şu an 6 ila 8 hafta içinde yüzde 90 oranında zenginleştirilmiş uranyum üretebileceğini bildirdiler. Nitekim bu yönde yüzde 90 oranında zenginleştirilmiş 25 kilogram uranyuma ihtiyacı olan Tahran üç ay içinde bir nükleer bomba üretebilir.
Kaynaklar aynı zamanda İran'ın nükleer silahlara yönelik ilerleyişine rağmen bu noktada durma kararı aldığını, bunun büyük güçlerle devam eden müzakereler sırasında pazarlık yapmasını sağladığını vurguladılar.
İsrailli üst düzey bir yetkili, “İran daha ileri giderek nükleer eşikte bir devlet haline gelebilir. Ancak bilinçli bir kararla bunu yapmamayı tercih ediyor” açıklamasında bulundu.
2015'te imzalanan ve Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşma, Tahran'a sivil nükleer enerji kullanıma uygun olarak yüzde 3,67 oranında uranyum zenginleştirme izni veriyor. Ancak İran’ın yüzde 20 zenginleştirmeye ulaşmasının ardından 2015 anlaşması kapsamında, çalışmalarını iptal etmesi yönünde baskı uygulandı.
Uranyumu geçtiğimiz ocak ayında yüzde 20 oranında zenginleştiren İran, nisan ayında ise zenginleştirme oranını yüzde 60'a çıkardı. Böylece yüzde 90 oranına yakınlaştı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından yayınlanan son rapora göre İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoku geçtiğimiz aya kadar 2489,7 kilogramdı. Toplam stoku yüzde 20'ye kadar zenginleştirilmiş 113,8 kilogram ve yüzde 60'a kadar zenginleştirilmiş 17,7 kilogram olarak tahmin ediliyor.
Washington merkezli Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü uzmanları 40 kilogram yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyumun nükleer bomba yapmak için yeterli olduğu görüşündeler. Bazı araştırmalar, yüzde 60 oranında zenginleştirmenin silah üretme sürecinin yaklaşık yüzde 99'unun tamamlandığı anlamına geldiğini öne sürüyor. Uzmanlar ise İran'ın bomba elde etmek için uranyum zenginleştirmenin yanı sıra başka adımlar da atması gerekeceğine işaret ediyor.
Viyana müzakerelerinin sekizinci turu geçtiğimiz pazartesi günü başladı. İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz ağustos ayındaki açıklamasında, İsrail güvenlik servislerinin değerlendirmelerinin, İran'ın nükleer bomba geliştirmeye olanak sağlayacak miktarda zenginleştirilmiş uranyum üretmesine 10 hafta kaldığını gösterdiğini bildirmişti. İsrail’deki son istihbarat değerlendirmelerde ise İran’ın nükleer bomba geliştirmeye karar verdiği anda 6 ila 8 haftaya ihtiyacı olacağı, bunun da yaklaşık 3 ay sürebileceği tahmininde bulunuldu.
İsrail, Tahran’ın nükleer eşiğe yaklaşması halinde askeri seçeneğe başvurma tehdidinde bulunuyor. Tel Aviv, müzakerelerin başarısız olması ve İran’ın nükleer faaliyetlere devam etmesi ihtimaline karşı da Tahran’ı yeniden baskı altına almak için Başkan Joe Biden yönetimiyle koordineli bir biçimde çalışıyor.
