Umman ve Suudi Arabistan yetkilileri, devam eden nükleer görüşmelerdeki engelleri aşmak amacıyla İran ile birlikte Körfez'de nükleer zenginleştirme tesisi kurmayı önerdi .
New York Times'ın Salı günkü haberine göre, ABD elçisi Steve Witkoff, hafta sonu İran'a, İran'a ve sivil nükleer güç veya araştırma programları geliştirmekle ilgilenen herhangi bir komşusuna nükleer yakıt sağlayacak bir konsorsiyum içeren bir nükleer anlaşma önerisi sundu.
Bu fikir, Washington ile Tahran'ın anlaşmayı bozabilecek kırmızı çizgilerini aşma girişiminin bir parçası.
ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın nükleer anlaşma kapsamında uranyum zenginleştirmesine izin vermeyeceklerini söylerken, Tahran, sivil amaçlar için zenginleştirme hakkını saklı tuttuğunu savunuyor.
Raporda, nükleer konsorsiyumun Suudi Arabistan ve BAE'yi içerebileceği belirtildi. Körfez ülkeleri, kendi nükleer hedefleri olan yakın ABD ortaklarıdır. İran'la rakiptirler ancak kırılgan bir yakınlaşma geçirmişlerdir. Konsorsiyum, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından denetlenecektir.
NYT, İran'ın görüşmelerin çökmesini önlemek için konsorsiyum fikrini kabul etmeye hazır olabileceğini ancak zenginleştirme tesisinin Körfez'deki Kiş veya Keşm dahil olmak üzere kendi adalarından birinde inşa edilmesi yönünde baskı yapabileceğini bildirdi.
Bir diğer seçenek ise tesisin tartışmalı bir adada inşa edilmesi olabilir. Körfez'deki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb 1971'den beri İran tarafından işgal ediliyor ancak BAE tarafından talep ediliyor.
Konsorsiyum kurulup faaliyete geçene kadar İran'ın uranyumu düşük seviyelerde zenginleştirmeye devam etmesine izin verilecek. Axios Pazartesi günü Witkoff teklifinin İran'ın Uranyumu şu anda bulunduğu yüzde 60'ın çok altında olan yüzde üçe kadar zenginleştirmesine izin vereceğini bildirdi.
Trump, Axios raporunun ardından pazartesi günü yaptığı açıklamada, İran'ın uranyum zenginleştirmesine izin verilmeyeceğini söyledi.
Ancak anlaşmanın son aşaması, bir konsorsiyum kurulduktan sonra İran'ın tek başına uranyum zenginleştirmesini engelliyorsa, bu durum Trump'a kamuoyuna açıkladığı tutum konusunda bir miktar manevra alanı sağlayabilir.
Bir anlaşmayı rayından çıkarabilecek birçok kritik nokta olmasına rağmen, İran'ın bir konsorsiyumun parçası olarak kendi topraklarında uranyum zenginleştirme yeteneğine sahip olup olmadığı en büyük engel olarak şekilleniyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, ABD'nin yeni bir nükleer anlaşma teklifini sunmasının ardından Salı günü yaptığı açıklamada, İran'ın topraklarında uranyum zenginleştirme hakkının "kırmızı çizgi" olduğunu söyledi.
Lübnan ziyareti sırasında konuşan Arakçi, "İran topraklarında zenginleştirmeye devam etmek kırmızı çizgimizdir" derken, ülkesinin önümüzdeki günlerde İran'ın "ilkeli tutumları ve İran halkının çıkarları" temelinde teklife yanıt vereceğini kaydetti.
NYT'nin haberine göre İran, ABD'den, sadece nükleer programıyla ilgili olanlar değil, ülkeye yönelik tüm yaptırımların bir anlaşma kapsamında kaldırılmasını talep etti.
Trump, ABD Kongresi'ndeki ve İsrail'deki Cumhuriyetçilerden İran'a karşı sert bir tutum takınması yönünde baskı görüyor. Geçtiğimiz ay, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu İran'ın nükleer tesislerine önleyici askeri saldırılar düzenlememesi konusunda uyardığını söyledi.
