Trump'ın ilk kararları Amerika'nın Ortadoğu doktrinini şekillendiriyor

The Jerusalem Post gazetesinde yer alan analizde,  ABD’nin yeni Başkanı Donald Trump’ın, dün göreve başladığında bir dizi yürütme emri verdiğini, verilen emirler ve iptal karalarının bölgede genel doktrinin yeniden şekilleneceğinin işaretleri olduğu yazdı.

Jerusalem Post’un analizi şöyle:

ABD Başkanı Donald Trump, 20 Ocak'ta göreve başladığında bir dizi yürütme emri imzaladı . Çeşitli emirlerin imzalanması gün boyunca devam etti. Kararların çoğu, göç gibi ABD'nin iç politikasıyla ilgili. Ancak kararların bazıları doğrudan veya dolaylı olarak Orta Doğu politikasıyla ilgili.

Şimdiye kadar İsrail ve Orta Doğu ile ilgili kararlar, Biden yönetiminin politikalarını iptal etmeyi veya ilk Trump yönetiminin politikalarını yeniden yürürlüğe koymayı amaçlayanlar olarak ikiye ayrılabilir. Ayrıca uyuşturucu kartellerinden kaynaklanan tehdit gibi son tehditlerle başa çıkmayı amaçlayan yeni emirler de vardır. Bu emirlerin hepsi doğrudan Orta Doğu ile ilgili olmayabilir ancak uyuşturucu kartellerinin bazen Hizbullah gibi gruplarla bağlantıları olduğu için Orta Doğu ile ilgili olabilir.

Yürütme kararnamelerinden biri ABD'yi yabancı teröristlerden korumakla ilgili ve bu, ABD'nin Hamas ve ABD'deki destekçileri gibi radikal gruplara odaklanmasını güçlendirdiği şeklinde görülebilir. Bu önemlidir çünkü Hamas ve Hizbullah gibi gruplar Batı'daki politikaları etkileme girişimlerinde giderek daha küresel hale geliyorlar. Hamas'ın 7 Ekim'de başlattığı İsrail'e karşı savaş yalnızca İsrail'e yönelik bir saldırı değildi. Aynı zamanda Irak, Suriye ve Ürdün'deki ABD güçlerine yönelik saldırıları da içeriyordu. Ayrıca gemilere yönelik saldırılara ve Batı'da tehditlere yol açtı. Trump'ın teröristlere karşı hamlelerinin ABD'deki Hamas destekçileriyle yüzleşme etkisi yaratma potansiyeli olduğu görülüyor. Bu kararların nasıl kullanılıp kullanılamayacağı belli değil ancak Hamas destekçilerini uyarabilir.

Orta Doğu için çıkarımlar

Trump tarafından imzalanan başka bir emir, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nce(ICC) uygulanan yaptırımları geri alan Biden dönemi kararını iptal etti. ICC geçen yıl İsrail'i hedef aldı. Ayrıca, yönetimin önceki Trump döneminde yaptığı gibi UNRWA'ya sağlanan fonu durdurmaya geçebileceği anlaşılıyor. Beklenen bir diğer karar da İsrail'e 2.000 librelik bombaların teslimatını durduran Biden dönemi kararını geri alacak. Bu durumlarda, göreve gelen ABD başkanının kararları yeni politikalar yürürlüğe koymaktan ziyade kararları geri almaya yönelikti.

Orta Doğu politikası için dolaylı etkileri olabilecek bir diğer kararda Trump, sosyal medyada "Brian Hook'u Wilson Bilim İnsanları Merkezi'nden kovduğunu" yazdı. Trump, sosyal medyada bu kararın "vizyonumuzla uyumlu olmayan" "binin üzerinde" başkanlık atamasını tespit edip görevden alma yönündeki daha geniş çaplı bir çabanın parçası olduğunu yazdı. Hook, ilk Trump yönetiminde İran konularında elçi olarak tanınıyordu. Kasım 2024'te geçiş ekibinde yer aldığı bildirilmişti, ancak Politico'nun Ocak ayı başında bildirdiğine göre bu katılım görünüşe göre kısa sürede sona erdi.

Trump başkanlığının ilk 24 saatinde alınan bir diğer karar da Marco Rubio'nun yeni Dışişleri Bakanı olarak onaylanmasıydı. Rubio'nun yeni Dışişleri Bakanı  olarak onaylanmasına ilişkin konuşan İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar haberi memnuniyetle karşıladı. Sa'ar "ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'ya onayınız için tebrikler. Yıllardır desteğinizi esirgemeyen, İsrail'in sadık bir dostu oldunuz. Yapılacak çok şey var ve İsrail ile ABD arasındaki büyük ittifakı yükseltmek için yakın bir şekilde birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum."  İfadelerini kullandı.

 Rubio'nun onaylanması Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani tarafından da memnuniyetle karşılandı. Barzani yakın zamanda Orta Doğu'da Kürdistan bölgesinin bağlarını güçlendirmek için BAE ve Ürdün'deydi. Kürdistan bölgesi önümüzdeki yıllarda ABD'nin yakın desteğine sahip olmak isteyecektir, bu da bölgedeki ABD politikasının temel bir ayağıdır.

Trump'ın ilk 24 saat içindeki bir dizi açıklaması da Orta Doğu beklentilerini yansıtıyor. Suudi Arabistan'ın "İbrahim Anlaşmaları'nda yer alacağını" beklediğini söyledi. Suudi Arabistan'ın ABD Büyükelçisi Reema Bandar Al-Suud, yemin törenine katıldıktan sonra bir gönderide Başkan Trump'ı tebrik etti. "Ülkelerimiz arasındaki ilişki tarihi ve her iki halkımızın ve bölgemizin yararına birlikte çalışmalarımızı sürdürmeyi dört gözle bekliyoruz" diye yazdı. 

Trump ayrıca 20 Ocak'ta Gazze hakkında bazı yorumlarda bulundu. Savaşta "büyük bir yıkım alanına" dönüştürülen bölgenin yeniden inşa edilmesi gerektiğini söyledi. Hamas'ın bölgeyi nasıl kötü yönettiğine dikkat çekti. Ayrıca Gazze'nin su üzerinde olağanüstü bir konuma sahip olduğunu ve daha parlak bir geleceğe bakabileceğini ima etti.

Trump'ın ilk gününden ve genel doktrininden ortaya çıkan genel tablo, son dört yılda gördüğü hataları tersine çevirmek istediğidir. Genel politika açısından yönetim bölgede daha fazla barış ve istikrar görmek istiyor ancak aynı zamanda İsrail'in Gazze'de savaşmaya geri dönmesi gibi politikaları yürürlüğe koymaya gelince, bunun İsrail'in vermesi gereken bir karar olduğu ve yönetimin savaşçı olmaya çalışmadığı da açıktır.