Rûdaw TV’ programına katılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in eski danışmanlarından Sergey Markov, Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme sürecini değerlendirdi.
Önümüzdeki günlerde Rusya Devlet Başkanı Putin’in başkanlığında Türkiye, Suriye ve İran yetkililerinin katılımıyla Rusya’da bir toplantının gerçekleştirileceğini açıkladı.
Markov, katılımcı ülkeler arasındaki ilişkileri değiştirmenin mümkün olduğunu görüşmelerin olumlu sonuçlar doğuracağını öngördüğünü söyledi.
Markov, "Toplantı Eylül sonu veya Ekim başında yapılabilir, ancak tam olarak ne zaman olacağını söyleyemem" değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi için çabalar sürüyor.
Suriye'nin talebi ne?
Şam yönetimi, “Türk askerinin çekilmesi” önkoşuluna doğrudan yer vermesi , Ankara’nın da Suriye’nin toprak bütünlüğü ve siyasi egemenliği ilkesine güçlü vurgu yapması, tarafların yeniden aynı masa etrafında buluşmalarının zemini olarak görülüyor.
Markov, "Rusya barış istiyor. Rusya, dünyada barış isteyen az sayıda ülkeden biri. Ukrayna savaşının başlamasından sekiz yıl önce Vladimir Putin, Ukrayna anlaşmazlığını barışçıl bir şekilde çözmeye çalıştı. Suriye ile Türkiye arasındaki ilişkiler normalleşirse iki ülke sınırındaki sorunlar da çözülecek. Böylece Rusya siyasi ve ekonomik alanlarda daha önü açılmış olacak” dedi.
Rusya'nın Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarında başarılı olup olamayacağı yönündeki soruya Markov, "İlişkileri normalleştirme girişimini bu kez Rusya değil, Türkiye cumhurbaşkanının talebi üzerine başlatıldı. Rusya devlet başkanı bu konuda daha iyi çalışabilecek ve sorunun çözümü için arabuluculuk yapabilecek. Bu nedenle toplantılardan daha iyi sonuçların çıkacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 1 Eylül 2024'te Türkiye'nin Suriye'den asker çekmeyi görüşmeye hazır olduğunu ancak belirli parametreler üzerinde henüz anlaşmaya varılamadığını söyledi.
25 Ağustos 2024'te Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Suriye Parlamentosu'nda yaptığı konuşmada, Suriye ile Türkiye arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarının başarısız olduğunu söylemişti.
Esad, "Normalleşme açıklık gerektirir; ilişkilerin yeniden inşası ise ilişkileri ilk bozan faktörlerin ortadan kaldırılmasını gerektirir" ifadelerini kullanmıştı.
Vladimir Putin’in önümüzdeki süreçte yapılacak görüşmelerin Soçi veya Moskova'da yapılmasından memnuniyet duyacağını ifade eden Markov, “Görüşmelere Esad ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılması Amerikalılar için bomba etkisi yaratacaktır. Çünkü Rusya'nın arabuluculuk yapmasından hoşlanmıyorlar” dedi.
Temmuz ayında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriyeli mevkidaşını ilişkilerin normalleştirilmesini görüşmek üzere davet etmeye hazır olduğunu söylemişti.
Kürtlerin durumu ne olacak?
Suriye cumhurbaşkanı da görüşmelerin içeriğinin belirlenmesi halinde görüşmelere hazır olduğunu belirterek, Türk askerlerinin Suriye’deki varlığının sürecin önündeki temel engel olduğunu sözlerine eklemişti.
Rûdaw’a konuşan Markov, “Rusya, Suriye için federal bir sistemi destekliyor ancak tüm bölgeler için özerklik sistemini desteklemiyor” dedi.
Türkiye’nin Kürtlerin Suriye'nin kuzeyindeki bölgelerde özerklik almasına karşı olduğunu belirterek, “Türkiye Kürtlerin bağımsızlığı için mücadele ettiklerini söylüyor; bu konu da müzakere masasında gündeme getirilecek” değerlendirmesinde bulundu.
ABD, Rojava’daki Demokratik Suriye Güçleri’ne (DSG) askeri destek ve koordinasyon desteği sağlamanın yanı sıra Rojava ve Suriye'de de 900 askeri bulunuyor.
Temmuz ayında bir Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Washington'un Suriye ile Türkiye arasındaki ilişkilerin normalleşmesine karşı olduğunu açık bir dille ifade ederek, Suriye hükümeti ile bir yakınlaşmadan uzak durulması uyarısında bulundu.
"Rusya, Suriye'nin talebi üzerine bölgede"
ABD’nin tutumunu da değerlendiren Markov, "ABD sözde IŞİD ile savaşmak için Suriye’de olduğu iddia ediyor, ancak bunların hepsi propaganda. Bazı insanlar; peki Rusya'nın Suriye'de ne işi var diye sorular sorabilir? Suriye yönetimi Rusya'nın orada olmasını ve sorunların çözümüne katkıda bulunmasını istediği için orada olmasını istedi" dedi.
Markov, Amerika’nın Suriye’den yapışmış her hangi bir talep olmadan bölgede varlığını devam ettirdiğini söyledi.
Markov “Amerikalılar, sorunları çözmek isteyen Rusya'nın aksine, Suriye'deki durumu istikrarsızlaştırmak ve daha fazla istikrarsızlığı yaymak için oradalar” diye konuştu.
Türkiye, Suriye’de başlayan iç savaşın patlak vermesi ve binlerce mültecinin sınırlara sığınmasının ardından Şam yönetimi ile ilişkilerini askıya almıştı.
