ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında gelecek hafta NATO zirvesi sırasında yapılacak ikili görüşmenin Ankara-Washington arasındaki ilişkileri nasıl etkileyeceği merak ediliyor.
Bu konuda AKP’ye yakınlığıyla bilinen, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un da bir dönem İstanbul merkezinin başında olduğu Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Washington Ofisi’nin (SETA DC) düzenlediği çevrimiçi panelde tartışıldı.
Panele Amerikan düşünce kuruluşu Heritage Vakfı’ndan dış politika uzmanı Luke Coffey ve SETA Dış Politika Araştırmaları Direktörü Muhittin Ataman katıldı.
Muhittin Ataman, zirvenin özellikle Türkiye ve ABD arasında olmak üzere İttifak üyesi ülkeler arasındaki çatlakları onarmak için fırsat sağlayacağını umduğunu söyledi. Ataman, hem Washington’da hem Brüksel’de birçok kesimin Türkiye ile diğer NATO üyeleri arasındaki ilişkilerde normale dönülmesini tartıştığını ifade ederek, “Dolayısıyla NATO üyeleri arasında giderek artan karşılıklı bağımlılığın, tüm tarafları bu konuda kafa yormaya iteceğini düşünüyorum” dedi.
Muhittin Ataman, Erdoğan-Biden görüşmesinin ikili ilişkileri son 10 yılda içine girdiği çalkantıdan kurtaracak bir yol üzerinde anlaşması için platform sağlayabileceğine dikkat çekti.
Türkiye’nin Biden yönetiminden, sorunlara rağmen ilişkileri onarma yolunda bir çaba ortaya koyması beklentisinin olduğunu ifade eden Ataman, şu anda atılacak en önemli adımın, iki taraf arasındaki güvensizliği ortadan kaldırmak, bir şekilde güveni yeniden inşa etmek ve ilişkileri saran negatif atmosferi değiştirmek olduğunu belirtti.
Ataman, Biden-Erdoğan görüşmesinde oluşacak atmosferin Türkiye’nin sadece ABD değil AB üyeleriyle ilişkilerinin de tonunu belirleyeceğine dikkat çekti.
Ataman, ABD’nin özellikle YPG ve Fethullah Gülen konusundaki duruşunda bir değişiklik olmaması durumunda ilişkilerin düzlüğe çıkmasının çok zor olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Luke Coffey ise öncelikle bu görüşmenin başarılı olması için iki tarafın söylemlerindeki tansiyonun biraz düşürülmesi gerektiğini söyledi. Coffey, İki ülkenin de son yıllarda yaşanan gelişmelerin etkisiyle zarar gören karşılıklı güveni onarmak için çaba göstermesi gerektiğini belirten Coffey, iki ülkenin NATO’nun genişlemesi ve stratejik konsepti şekillendirmede de birlikte çalışabileceğini, ayrıca Türkiye’nin ABD’den sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatının artması, Rusya ve İran’dan alınan doğalgazın azaltılmasıyla enerji konularının da iki ülke işbirliği alanlarından biri olabileceğini ifade etti.
Luke Coffey, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alımının ilişkilerde yarattığı krizin nasıl aşılacağı konusunda, bu sorunun bir şekilde çözüleceğini ancak bunun için iki tarafın da yaratıcılık ve esneklik ortaya koyması gerektiğini belirtti. Coffey, Türkiye’nin bu sistemi Azerbaycan’a, örneğin Nahçivan’a gönderebileceği fikrini ortaya attı. Bu adımın ilk başta eğitim tatbikatı gerekçesiyle atılabileceğini ve sistemin daha sonra da orada kalabileceğini söyleyen Coffey, ABD’nin de karşılığında Türkiye’ye Patriot tedariki konusunda güvence verebileceğini ifade etti.
Muhittin Ataman ise S-400’ün Azerbaycan’a gönderilmesi seçeneğinin uygulanabilir olmadığını ifade ederken, öncelikle Bakü’nün Batı ile Rusya arasındaki rekabette taraf seçmemede çok dikkatli davrandığına dikkat çekti.
Ataman, Türkiye açısından bakıldığında da, sistem için milyarlarca dolar harcama yapıldığı dikkate alındığında Türk kamuoyunu ikna etmenin çok zor olacağını, ABD’nin Patriot füzeleri sağlayacağının garantisinin de olmadığını belirtti.
