Musul Operasyonu’nu ve muhtemel sonuçlarını BasHaber’e değerlendiren Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman, Türkiye’nin Musul Operasyonu’na katılmamasının sebebi olarak, Cerablus ve Fırat Kalkanı Harekatı\'nı gösterdi.
ABD’nin rasyonel ve pragmatist bir devlet olduğunu ve kendi çıkarları doğrultusunda düşünen bir Türkiye’nin kontrolünde olmasını istediğini söyleyen Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman, Duman, “Türkiye bir nebze olsun Fırat Kalkanı Operasyonu’nun bedelini ödüyor Musul’da. ABD bu anlamda aynı durumun Musul’da olmasını istemiyor. Kendi kontrolü dışında bir yapının ortaya çıkmasını istemiyor. Bu nedenle ABD Türkiye\'ye karşı çıkıyor” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Türkiye\'yi saf dışı bırakmak istiyor
Musul Operasyonu’nun bütün dengeleri değiştirebilecek düzeyde olduğunu belirten Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman, meselenin Musul Operasyonu’yla ilgili olmadığını, operasyon ve IŞİD sonrasında Musul\'un kim tarafından idare edileceğiyle ilgili olduğunu söyledi. Musul Operasyonu’nun ABD ve İran tarafından dengeli bir şekilde planlandığını söyleyen Duman, “Ancak Türkler, yani Peşmerge, Bağdat ve ABD arasında da bir uzlaşı var. ABD seçim öncesi bu operasyonu yapmak istiyor” tespitinde bulundu.
‘Cerablus, Musul’a katılımı engelledi’
Duman, bölgedeki Türkiye\'nin operasyona dâhil edilmediğini, dâhil edilmediği ve ABD planlarında yer almadığı için de ABD’nin Türkiye\'yi saf dışı bırakmak istediğini söyledi. Türkiye\'nin varlığının planlamalara dâhil edilmediği için, dahil edilmesi halinde bütün planların yeniden kurulmasına sebebiyet vereceğini kaydeden Bilgay Duman, “Bununla beraber Suriye\'yle de bağlantılı incelemek gerekiyor. Çünkü Cerablus Operasyonu, Fırat Kalkanı Operasyonu, Türkiye\'nin Musul Operasyonu’nda yer almasının önüne geçti. Çünkü Cerablus Operasyonu’nu yaparken Türkiye, ABD’den biraz bağımsız hareket etti. Bu ABD\'nin çok işine gelmedi” dedi.
‘‘IŞİD’in Musul’dan çıkarılması Rakka’yı tetikleyecek’
İran’ın belki de IŞİD sonrası süreçte Irak’taki en etkili aktör konumuna geldiğini ifade eden Duman, “Irak\'ın hemen hemen her yerinde etkili olmaya başladı. Türkiye’nin hemen sınır ötesinde Musul’da yeni çıkacak nükleer, Türkiye açısından önemli olacak” dedi. Bölgede yeni şekillenen bir durumun olmadığını ifade eden Duman, bölgede PKK’nin varlığıyla birlikte IŞİD’in de Türkiye’yi etkileyebilecek bir güç olduğunu ekledi. IŞİD’in Musul’dan çıkarılmasının Rakka Operasyonu’nu da beraberinde getireceği görüşünde olan Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman, şöyle devam etti:
‘Federal Musul planı var’
“Operasyonun sonucunun nasıl olacağı çok önemli. Musul’da şu an itibariyle iki milyon insan yaşıyor. Bunların büyük bölümünü de Sünni Araplar oluşturuyor. Haşdi Şabi’nin Irak Ordusu’nun bölgede uygulayacağı eylemler etnik tansiyonu, mezhepsel tansiyonu ilerletebilir. Savaş içerisinden daha fazla çıkılmaz hale gelebilir. Bu da bölgesel çatışma riskini beraberinde getirebiliyor. Irak’ta federal meseleler konuşuluyor. Hem eski Musul valisinin açıklamış olduğu federal bir Musul planı var. Hem Ezdiler ve oradaki azınlıklar Musul’da yeni bir federal bölge ya da bu azınlıklar için yeni vilayetler kurulması gibi düşünceler var. ABD’nin de bu yönde çalışmaları var.”
‘Türkiye denklemde olmadan, Irak’ta bir şey yapılamaz’
“Nükleer müzakerelerden sonra daha yakın bir İran-ABD ilişkisi var ve Irak’taki 2003 sonrasında İran-ABD dengesi bulunmadan Irak’ta hiçbir adım atılmadı. 2003 sonrası kurulan her hükümette bence ABD-İran dengesi çok net olarak ortaya çıktı. Irak bir yere varacaksa sadece İran-Irak dengesi İran ve ABD dengesi değil bu işin içerisinde mutlaka Türkiye’nin bölgesel denklemde yer alması gerekiyor. Çünkü bunu Iraklılar da ABD’liler de çok iyi biliyorlar. Bölgede Türkiye’nin inisiyatifi olmadan da bir hamle yapabilmek çok kolay değildir.”
‘Türkiye göz ardı edilemez’
“Türkiye’nin Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) ile ilişkileri ve Irak’taki birçok farklı grupla ilişkisi, Türkiye’nin sınır ötesi operasyonlarını da işin içerisine katarsak, Türkiye’nin bölgedeki varlığı dengeleri mutlaka değiştirecektir. Türkiye’ye rağmen bir adım atılabileceğini düşünmüyorum. Bu denklem içerisinde sadece ABD-İran dengesi değil Türkiye de göz ardı edilemez.”
