Merkezi Irak hükümeti son dört aydır Kürt bağımsızlık referandumu ve Kerkük de dâhil ihtilaflı bölgeler üzerinden süren tahripkâr husumetle meşgulken İslam Devleti’nin propaganda kanallarından biri olan Telegram uygulaması, başta Kerkük’ün güneybatısındaki Havice’de olmak üzere Irak güvenlik güçlerine yönelik onlarca suikast girişimi mesajıyla dolup taştı.
Mayıs ayında yapılacak seçimlerle meşgul olan Bağdat yönetimi ise saha komutanlarının bu girişimlere dair uyarılarına ilk etapta kulak asmadı. Hükümetin bu kayıtsızlığı 18 Şubat akşamına kadar sürdü. Halk Seferberlik Birlikleri’ne (HSB) bağlı bir istihbarat birimi talimat üzerine Havice’nin 290 kilometre uzağındaki Saduniye köyüne doğru yola çıktı. Köyün yakınlarından HSB birliğini pusuya düşüren bir grup IŞİD terörsiti çoğu Basralı olan ve bölgeyi tanımayan genç HSB savaşçılarının hepsini yaklaşık yarım saat içinde etkisiz hale getirdi.
Telegram’da IŞİD’e ait Neşir kanalında paylaşılan ve pusuya ait olduğu bildirilen videoda Haşdi Şabi savaşçıları ile AK-47’ler, PK makineli tüfeklerin yanı sıra her yere götürdükleri GoPro kameralar taşıyan IŞİD üyeleri arasında şiddetli çatışmalar yaşandığı ve bir dizi aracın yandığı görülüyor. Olaydan iki hafta önce yine Neşir kanalında paylaşılan “Mücahitin Hayatı” başlıklı bir dizi fotoğrafta da yaklaşık yarım düzine IŞİD militanının bir kamp ateşinin etrafında rahatça oturdukları görülüyordu. Bu paylaşımın altında yatan mesaj şuydu: Örgüt bölgede kalıcı bir yapıya sahip.
Şaşkına dönen Basralı aileler, Başbakan Haydar El Ebadi’nin ekim başında “kurtarıldığını” açıkladığı bir bölgede IŞİD’in halen böylesi cüretkar bir saldırı düzenleyebildiğini görünce dehşete kapıldı, olaya ilişkin kapsamlı bir soruşturma istedi. Haşdi Şabi birliğinin pusuya nasıl düşürüldüğü ve birliğe yardım için bölgeye niçin destek kuvvet sevk edilmediği henüz bilinmiyor. Ancak konuya ilişkin soruşturma açan hükümet bölgeyi uyuyan IŞİD hücrelerinden temizlemek için yeni bir operasyon da başlattı. Saldırının IŞİD militanlarının Havice’de giderek artan etkinliği ve Erbil-Bağdat geriliminin üstüne bölgeye getirebileceği ilave istikrarsızlık konusunda Bağdat yönetiminin gözünü açmaya yetip yetmeyeceği ise belirsiz.
Iraklı yetkililer saldırıda kötü hava koşullarının etkili olduğunu söylerken Havice bölgesi için halen net bir güvenlik stratejisi geliştirilmiş değil. Hükümet destekli çok sayıda Şii ve Sünni güç arasındaki eş güdüm eksikliği ve halen kamplarda kalan yerel halkın yaşadığı sefalet Havice’yi IŞİD ve diğer silahlı örgütlerin yeniden filizlenmesi için verimli bir zemine dönüştürüyor.
Kerkük’ün güneyinde konuşlu Haşdi Şabi\'ye bağlı Bedir grubunun lideri Muhammed Mehdi Bayati Al-Monitor’a şöyle diyor: “Daiş’in bölgedeki uyuyan hücrelerinin temizlenmesi için askeri bir komite kurulması ve bu komitenin kapsamlı bir plan hazırlaması gerektiğini defalarca dile getirdik. Ancak bir sonuç alamadık.”
IŞİD’in Havice’deki hücrelerinin ağır makineli silahlara sahip olduğuna dikkat çeken Bedir komutanı bütüncül bir çaba ortaya konmadığı takdirde saldırıların süreceği kanaatinde.
Bölgedeki yerel yönetimden bir yetkili de isminin açıklanmaması kaydıyla Havice’de gece dışarı çıkmanın giderek daha tehlikeli bir hale geldiğini ve pek çok yetkilinin IŞİD’in saldırılarından korktuğu için geceleri Kerkük’te kalmayı tercih ettiğini anlatıyor.
Abadi 5 Ekim’de IŞİD’in kentsel alanlardaki son kalesi olan Havice’nin kurtarıldığını açıklamıştı. Başbakan canlı yayımlanan açıklamasında “Bu sadece Irak için değil tüm dünya için bir zaferdir.” derken ABD öncülüğündeki koalisyon da operasyonun “süratli ve kesin bir zafer”le sonuçlandığını duyurmuştu.
Haşdi Şabi\'nin Kerkük’teki bir diğer saha komutanı Settar Tamimi ise Al-Monitor’a şöyle diyor: “Havice’deki zafer ilanı aceleye getirildi çünkü Daiş’in topyekun bertaraf edildiğini ilan etmek istediler. Oysa yalnızca Havice’nin merkezindeki Daiş varlığı bertaraf edilmişti.” Tamimi mücadeleye “büyük bir darbe” indiren son saldırının sürpriz olmadığını da ekliyor.
Öte yandan Saduniye katliamına cevaben başlatılan misillemenin üç yıl boyunca IŞİD’in hâkimiyetinde zulüm gören Sünni halkı daha da yabancılaştırmasından korkuluyor. Bölgeye çok sayıda İran destekli ve kötü şöhretli Asaib El-Hak savaşçısı sevk eden Haşdi Şabi ile bölgeye dönen Sünni azınlık arasındaki gerginliğin tırmanacağı muhakkak. Nitekim Haşdi Şabi, katliamın ertesi günü IŞİD militanlarına ait olduğu gerekçesiyle Saduniye’deki bir dizi evi yıktı. Haşdi Şabi\'ye bağlı Facebook hesaplarından birinde de IŞİD militanlarına ait olduğu iddia edilen kafaları kesik cesetlerin fotoğrafları yayımlanarak intikam çağrısı yapıldı.
Havice, Saddam Hüseyin’in devrildiği 2003’teki Irak Savaşı’ndan bu yana hep sorunlu bir bölge olageldi. Dönemin Başbakanı Nuri El Maliki, IŞİD ortaya çıkmadan önce, 2013’ün baharında bölgede son derece baskıcı önlemler uygulamaya koydu. Bu da giderek daha mezhepçi bir görüntü veren merkezi hükümete karşı öfkeyi artırdı. Havice bölgesindeki Sünnilerin hissettiği acizlik ve dışlanmışlık IŞİD için verimli bir zemin oluşturdu ve bölge kısa sürede örgütün kalelerinden bir haline geldi.