HDP Grup Başkan Vekilleri İdris Baluken ve Çağlar Demirel, Toplumsal Barışın İnşası İçin Müzakere Kanun teklifi verdi. Kürt sorununun çözüme ilişkin görüşmelerin de hatırlatıldığı kanun teklifinde, süreçte yaşanan gelişmelere dikkat çekilerek, barış sürecinin tarafların beyanlarına bırakılmayacak kadar hassas, önemli süreçler olduğu belirtildi. Sürecin yasal niteliğe kavuşturulmamasından dolayı kırılgan bir hale getirdiğine vurgu yapılan teklifte, “Gerek taraflar arasındaki görüşmelerin imza altına alınmaması, gerek kamuoyunun şeffaf bir şekilde bilgilendirilmemesi gerekse ateşkesin karşılıklı tahkim edilmemesi ve kayıt altına alınmaması, bizleri son 30 yıldır yaşadığımız acılara ve uygulamalara geri götürmüştür” görüşüne yer verildi.
Çözüm sürecindeki tıkanmalar ve hükümetin tutumuna da işaret edilen kanun teklifinde, süreç için yasal düzenlemenin gerekliliğine vurgu yapılarak, “Kürt sorununun müzakereye dayalı çözümünü Türkiye’nin demokratikleştirilmesi ve özgürlüklerin sağlanması temelinde ele alan yaklaşım sahibi taraflar net ifade edilmelidir” ifadelerine yer verildi.
Öcalan ve Hükümet başmüzakereci
Kanun teklifinde, PKK Lideri Abdullah Öcalan ile Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin başmüzakereci olarak olduğu ifade edildiği teklifte, barış süreçlerinin, dünya deneyimlerinden izlendiği gibi sekteye uğrama ihtimali yüksek, kırılgan süreçler olduğu vurgu yapılarak, sürecin heba olmaması için yasal zemininde yürütülmesine işaret edilerek, bu nedenle kanun teklifinin hazırlandığını belirtildi.
Başmüzakereci tarafların ortak mutabakatı ile en az 20 kişilik bir izleme heyetinin oluşturulmasını da öngören teklifte, başmüzakereci taraflardan gerekli gördüğü takdirde, “Siyasal ve sosyal taraflar ile, siyasi parti temsilcileri, sivil toplum kuruluşları, insan hakları ve hukuk alanında çalışan kurumlar, ilgili alanda çalışma yapmış bilim insanları, enstitüler, kurum ve kuruluşun yetkilileri ile, uluslararası kuruluşlar ve yabancı devlet heyetleri ile kendi belirledikleri zaman dilimleri içerisinde görüşme yaparlar” denildi. Başmüzakereci tarafların yapacağı görüşmeler, Anayasa’nın olağanüstü halleri tanımladığı durumlar da dahil olmak üzere hiçbir surette engellenemeyeceği belirtilen teklifte, taraflar arasında görüşmelerin 15 gün aşmamak kaydıyla tarafların istediği sıklıkla yapılabileceği ifade edildi .
İzleme heyetinin görevi
Teklifte izleme heyetine ilişkin de şunlar dile getirildi: “Başmüzakereci tarafların kendi aralarında yaptıkları oturumları takip eder, oturum sonunda karşılıklı mutabakata varılan konuları kaydeder ve tarafların imzaları ile birlikte imza altına alır. İzleme heyeti beklenmedik siyasal, sosyal ve ekonomik sorunlarda başmüzakereci taraflar siyasal ve sosyal çevreler nezdinde arabuluculuk yapar. İzleme heyetinin kolaylaştırıcı rolü nedeniyle Başmüzakereci taraflara yapacakları öneriler, tarafları bağlayıcı nitelikte değildir.
İzleme heyeti, Başmüzakereci taraflar arasında imzalanan anlaşmalara uyulup uyulmadığını, tarafların ortak kararı ile denetler. Başmüzakereci taraflar İzleme heyetinin denetim görevi için gerekli kolaylıkları sağlar.
Tarafların koşullarının çalışmalarını yürütmeleri için barış ofisinin kurulmasının teklif edildiği kanunda, tarafların çalışmalarını kolaylaştırmak için 10 kişilik sekretarya heyetini görevlendireceği ve gerekli gördükleri halde heyetin artırma, azaltma ve değiştirme hakkına sahip olduğu belirterek, heyetin çalışmalarını yapması için gerekli koşulların sağlanması gerektiği
Şeffaflık için bilgilendirme
Sürecin şeffaf olması da teklifinin de, yasa kapsamında yapılan görüşmelerin kayıt altına alınarak, taraflarca imza altına alınacağı belirtilen teklife göre; tarafların belirlediği temsilcilerin on beş günde bir olmak üzere kamuoyunu şeffaflık ilkesi doğrultusunda basın ve yayın kuruluşları aracılığıyla bilgilendirme ile yükümlü olacak, taraflar arasında yapılan tüm görüşmeler ve gelinen aşama hakkında TBMM’de grubu bulunan tüm siyasi partiler on beş günde bir olmak kaydıyla taraflar veya temsilcileri tarafından bilgilendirilecek.
Kanun teklifinde, yasal süreçle yerine getirilen görevler ve yapılan işler için başbakanlık bütçesinden yeteri kadar ödenek ayrılması, görevlendirilen danışman ve sekretarya heyetlerine ayrılacak ödenek ve kullanımı yönetmelikle düzenlenecek. Teklifte, kanun kapsamında görev ve yetki yüklenenler ve çalışmalara katılanlar hakkında idari ve hukuki ceza sorumluluğu olmadığı da ifade edildi.
