Türkiye’nin YPG’ye yönelik olarak başlattığı Afrin operasyonunda 5. gün yaşanırken Ankara bölgedeki önemli aktörlerle diplomasiye devam ediyor. BBC Monitoring’den (İzleme Servisi) Vitali Şevçenko Suriye’nin kuzeybatısında kilit bir pozisyonda bulunan Rusya’nın, Zeytin Dalı harekâtının başlamasından bu yana özellikle dört kritik konuda çelişkili açıklamalar yaptığına dikkat çekiyor. Bunlar şöyle özetlendi:
Afrin’deki Rus Askeri Varlığı
Türkiye’nin harekâtı başlamadan önce Moskova bölgede ya da yakınlarında askeri bulunduğunu hiçbir zaman teyit etmemişti. Afrin’deki Rus varlığına dair nadir açıklamalardan birisi 16 Ekim 2017’de, Rus Savunma Bakanlığı’ndan gelmişti. O açıklamada Rus ordusunun Afrin hastanesine yarım ton ilaç teslim ettiği bilgisi veriliyordu. Türkiye’nin harekâtı başlayana kadar Rus medyasında da Afrin konusu pek gündeme gelmiyordu. Kremlin yanlısı haber sitesi Vzglyad’da 17 Ekim 2017’de yayınlanan bir analizde, Kürt güçleri “Rusya’nın duruşuna yakın ve Şam’la yapıcı görüşmelere başlamaya hazır” olarak niteleniyordu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus ordusunun Suriye’de görevini tamamladığını söyledikten sonra, ülkede kalacak olan Rus askerlerinin Afrin’in 200 kilometre güneybatısında kalan Hmeymim ve Tartus üslerinde konuşlanacağı duyurulmuştu. Harekâtın başlamasından kısa bir süre önceyse, Rusya Savunma Bakanlığı tarafından yapılan önemli bir açıklamada Afrin konusuna hiç değinilmemişti. Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ile MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın 18 Ocak’ta gerçekleştirdikleri Moskova ziyareti sonrası yapılan açıklamada sadece, “Suriye’deki gelişmeler ana gündem maddesiydi” ifadesi yer alıyordu.
Önce Yalanlanıp Sonra Doğrulanan Çekilme
Zeytin Dalı Harekâtı başladığında Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a Anadolu Ajansı’nın ‘Rus birlikleri Afrin’den çekildi’ haberi sorulmuş, Lavrov, “Bu iddialar daha sonra yalanlandı” demişti. Ancak bir gün sonra yani 20 Ocak’ta Rusya Savunma Bakanlığı çekilmeyi resmi olarak doğruladı ve yaptığı açıklamada, “Olası provokasyon eylemlerinin önüne geçmek ve Rus askerlerinin güvenliğini tesis etmek adına Afrin bölgesinde bulunan güvenlik güçleri Tel Acar ve Tel Rıfat bölgelerinde yeniden konuşlandırılmışlardır” dendi.
Rusya Kontrolündeki Üs İçin ABD’ye Suçlama
Afrin operasyonu genişlerken, Rus parlamentosundaki milletvekilleri, ordunun Afrin harekâtına karşı Suriye hükümetine destek verebileceğini söylemeye başladı. Kremlin’den gelen açıklamalardaysa Türkiye’nin harekâtının meşru olduğu ifade ediliyordu. 20 Ocak’ta Rusya Savunma Bakanlığı, ABD’nin YPG’ye yaptığı ‘kontrolsüz’ silah yardımının Afrin’de tansiyonun yükselmesinin ana nedeni olduğunu savundu. Savunma Bakanlığı’nın açıklaması devlet televizyonu tarafından da desteklendi ve Kanal 1’deki bir haberde, Afrin’deki bir hava üssü üzerinden ABD’den alınan silahların Türkiye’de PKK’ye ulaştırıldığı iddia edildi. Ancak Minnağ havalimanı uzun süredir Rusya’nın kontrolünde bulunuyor. Suriye hükümeti yanlısı yayın kuruluşu El Masdar haber ajansı ve Irak Kürdistan Bölgesi’nden yayın yapan Rudaw, Minnağ üssünde Rus askerlerinin varlığını haber yapmışlardı. Reuters ajansı ise 2016’da, YPG’nin Rusya desteğiyle hava üssünü ele geçirdiğini aktarmıştı.
YPG'ye Karşı Değişen Tutum
Dışişleri Bakanı Lavrov 2013’te yaptığı bir konuşmada “YPG’nin mücadelesini desteklediklerini” ifade etmiş ve “Kürt kasabası Afrin muhaliflerin ablukası altında. Gıda, tıbbi malzeme ya da yakıt ulaştırılamıyor” demişti. Rusya ile YPG ve onun siyasi kolu olan PYD arasındaki bağlar güçlenince, PYD Şubat 2016’da Moskova’da bir temsilcilik açmıştı. O dönemde bir PYD’li yetkili bu temsilciliğin kağıt üzerinde sivil toplum kuruluşu olarak gözükeceğini ifade etse de, “Ancak fiilen bir elçilik gibi çalışacak” demişti. Ancak Zeytin Dalı Harekâtı’nın başlamasının ardından Rus medyası ve ülkenin yetkilileri YPG’yi ‘ABD tarafından silahlandırılmış olan ve Suriye’nin istikrarını bozan bir güç’ olarak tanımlamaya başladı. Rus devlet haber kanalı Rossiya 24, “ABD tarafından YPG’ye verilmiş olan silahlar Afrin üzerinden Türkiye’ye sokuluyor ve PKK’ya veriliyor” diyordu. Rusya Savunma Bakanlığı ise ABD’yi bölgede sorumsuzca davranmakla suçlamıştı. YPG ise Rusya’nın değişen açıklamalarına tepki göstererek Moskova tarafından ‘ihanete uğradıklarını’ söylüyor.
