Irak'ın Suriye ile Türkiye arasında bir uzlaşı anlaşması sağlama çabaları, İran'ı ABD askerlerini kuzeydoğu Suriye'den (Rojava) çıkarma yönündeki uzun vadeli hedefine yaklaştırabilir ; ancak Orta Doğu'nun Gazze'deki savaşla alevler içinde olması nedeniyle üst düzey ABD yetkilileri bu ihtimali önemsemiyor.
ABD'li yetkililer, bu ayın başlarında Washington'da Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile yaptıkları görüşmelerde konuya değindiklerini belirtti. İki eski ABD'li yetkili ve bir Arap yetkili, Middle East Eye’ye (MEE)yaptıkları açıklamada, şunları söyledi:
Arap yetkili, "Irak, bu süreci başlatmadan önce ABD'ye bir uzlaşma anlaşması üzerinde çalıştığını söyledi. Fakat ABD kayıtsız kaldı.’’
Washington, ortaklarının Şam'la ilişkilerini normalleştirmesine resmen karşı çıkmaya devam ederken, bu politikayı aktif olarak uygulamaktan neredeyse vazgeçmiş durumda.
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, 2023'te Suudi Arabistan'daki zirveye ilk kez katılmasından bu yana ikinci Arap Birliği zirvesine katılmak üzere Mayıs ayında Bahreyn'deydi. Geçtiğimiz hafta Suriye ve Suudi Arabistan arasında direkt uçuşlar yeniden başladı ve Şam'ın BAE'nin ötesinde Körfez'de halihazırda sahip olduğu bağlantılar genişletildi.
Analistler, Bağdat'ın Türkiye ile Suriye arasında bir uzlaşma anlaşması sağlama çabasının başarılı olması durumunda, ABD'nin Rojava’daki askeri misyonu nedeniyle ABD için daha etkili olabileceğini söylüyor.
ABD'nin Suriye eski büyükelçisi Robert Ford, ‘’Uzun vadeli etkiler açık, Esad, Amerikalılara karşı fazla bir şey yapamayacak kadar zayıf, ancak Suriye ve Türkiye'nin birlikte çalışarak Demokratik Suriye Güçleri'ni (DSG) sıkıştırabileceği ihtimali uzak değil."
Suriye-Türkiye görüşmeleri DSG'yi sarstı
ABD birlikleri, IŞİD’ yenmek için Doğal Kararlılık Operasyonu'nun bir parçası olarak 2015'te Rojava’ya geldi. Kürt liderliğindeki DSG, onların başlıca ortağıydı. IŞİD grubunun kendi kendine tanımladığı "hilafet" 2019'da bölgesel olarak yenildi, ancak bölgede yaklaşık 900 ABD askeri kaldı.
Resmen görevleri, IŞİD uyuyan hücrelerine baskınlar düzenlemek olsa da, bölgenin jeopolitik satranç tahtasında bir çip haline geldiler. Özel olarak, bazı ABD yetkilileri ABD varlığının Esad ve İranlı destekçilerinin topraklara erişimini engellediğini düşünmeye başladılar.
Suriye'nin on yıl süren iç savaşı, Esad'ın Suriye'nin yaklaşık üçte ikisini kontrol etmesiyle sona erdi. Kürtlerin Rojava olarak da adlandırdığı yarı özerk kuzeydoğu Suriye bölgesi, diğer yaklaşık üçte birini oluşturuyor.
ABD'yi kuzeydoğudan çıkarmak, Esad, Rusya ve İran'ın uzun vadeli bir hedefi. Ancak analistler ve eski yetkililer, giderek daha fazla ABD'li yetkilinin ABD'nin askeri misyonunu bir yük olarak görmeye başladığını söylüyor.
2016-2019 yılları arasında Irak'ta ABD eski büyükelçisi olan Douglas Silliman "Eğer en büyük endişeniz İran'ın 'direniş eksenini' kontrol altında tutmaksa, Türkler ve Esad arasındaki görüşmelerin ilerlemesini istemezsiniz," dedi. Silliman. "Ancak bu bir futbol maçı olarak görülmüyor, bir taraf kazanıyor, bir taraf kaybediyor."
Washington'da kalma ve çekilme taraftarları arasındaki tartışma, Trump yönetiminin 2019'da ani bir çıkış yapıp ardından bunu kısmen geri çekmesinden bu yana sürüyor.
ABD'nin en acil endişeleri, DSG tarafından korunan ve IŞİD militanlarının aileleri de dahil olmak üzere 45.000 kişinin yaşadığı El-Roj ve El-Hol mülteci kampları.
Silliman, "Bu kamplardaki güvenliğin bozulması Irak'ın çıkarına değil. Bağdat'ın arabuluculuğuyla bir çözüme ulaşması durumunda bu ABD'nin çıkarına olabilir" dedi.
Türkiye ve Suriye, Arap Baharı'nın ardından Ankara'nın Esad hükümetine karşı Sünni isyancı grupları desteklemesiyle bozulan ilişkileri onarmak için yıllardır ara ara görüşmeler yürütüyor.
Suriye İç Savaşı'nın gidişatını Esad lehine çevirmeye yardımcı olan hava kuvvetlerine sahip Rusya, iki taraf arasında arabuluculukta öncülük etmiş, 2022 ve 2023'te Türkiye ve Suriye savunma bakanları ile istihbarat şeflerini Moskova'da ağırlamıştı.
Erdoğan, özellikle ekonomik krizin ortasında ülkede yaşayan yaklaşık üç milyon Suriyeli mülteci konusunda hükümetin içeride tepkiyle karşı karşıya kalması nedeniyle Esad ile bir anlaşmaya istekliydi ancak Esad, Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığına karşı çıkmakta kararlıydı.
Türkiye, 2016 yılında Kürt savaşçılarını sınırındaki bir üsten mahrum bırakma amacıyla Suriye'yi işgal etti. Sonraki yıllarda, kendisine ve Arap vekil milislerine Suriye topraklarının büyük bir bölümünde kontrol sağlayan daha fazla askeri akın başlattı.
ABD'nin DSG'ye desteği, Türkiye ile uzun süredir anlaşmazlık konusu. Türkiye, DSG'yi ABD'nin terör örgütü olarak tanımladığı PKK’nin bir uzantısı olarak görüyor.
MEE'nin yakın zamanda yayınladığı habere göre, Bağdat, müzakereler başlamadan önce Esad hükümetini Türkiye'nin çekilmesi ön koşulundan vazgeçirerek görüşmelerde bir ilerleme sağlamayı başardı.
Analistler, Türkiye ile Suriye arasında ciddi uçurumların olduğu konusunda uyarıyor ancak bu ilerleme, DSG'nin ABD'nin Kürt müttefiklerini terk etmeye razı olduğu yönündeki korkularını daha da güçlendirecek.
MEE, Mart ayında, Orta Doğu'daki en üst düzey ABD askeri komutanı General Erik Kurilla'nın kuzeydoğu Suriye'ye yaptığı nadir ziyaretin, yarı özerk bölgelerinin Türk hava saldırılarıyla vurulmasına tanık olan Kürt yetkililer arasında güveni artırmada pek etkili olmadığını bildirmişti .(Kaynak)
