Erbil Kültür Sanat Genel Müdürlüğü ve Medya iletişim Müdürlüğü’nün ortaklaşa düzenlediği program Kürdistan Bölgesel Hükümeti de destekliyor. “Aşkın ve Özgürlüğün Hikayesi” adlı programda Mamle’nin sanatçı kişiliği ve eserleri anlatılacak ayrı eserlerinden oluşan bir dinleti verilecek.
Muhammed Mamle Kimdir?
Ömrünün 50 yılından fazlasını Kürt sanatına adayan Mahabadlı Kürt sanatçı Mamlê, seslendirdiği parçalarla, bestelediği şiirlerde Kürtleri, özgürlüğü ve ulusal bilinci anlattı. Ölümü üzerinden 23 yıl geçse de Mamlê hala ilk günkü gibi dinleniyor, seviliyor.
Mihemed Mamle (Mam Ali) olarak bilinen Mihemed Seid Eli, 1925’te Doğu Kürdistan’ın (Rojhilat) Mahabad’ın Xirê Mahallesi’nde dünyaya geldi. Sanatçı bir aileden gelen Mamlê, ailenin en popüler ve tanınmış kişisiydi. Mamlê’nın adı kayıt sırasındaki bir hatadan dolayı ailesi içinde kalmış. Mam Eli’nin adı Mamlê olarak kaydedildiğinde, bu aynı zamanda isim olarak da kalıyor. İlköğretimini Mahabad’ın Pehlevi ve Seadet Okulu’nda tamamladı.
Ailesinde bazı sanatçılar ve sesi güzel olanlar olsa da en bilinen tanınan ve sesi güzel olan Mamlê’dır. Mamlê, babası ve kardeşi Mirza Hisên’nin ölümünden sonra Kürtçe şarkılarla ailenin sanatçı kimliğini 50 yıl boyunca sürdürdü. Mamlê’ye sanatın kapısını açan şarkılardan biri de 1938’de kaydedilen (Roy beni yersiz bıraktı- Royî bi cihêyî hiştim) şarkısıydı. Tarihi kaynaklara göre, 57 yıllık sanatsal yaşam boyunca yaklaşık 328 şarkı kaydetti.
29 Şubat 1948’de Hejar Mukiryani’nin ünlü bir şiirini bestelediği için tutuklandı. Mahabad Cumhuriyeti döneminde şarkı ve marşlarıyla bilinir. Kürt sanatçı birçok kez Kürtçe çalışmalarından ve okuduğu şarkılardan dolayı tutuklandı. Mamlê sadece bir sanat öğretmeni değil, aynı zamanda ulusal çalışmalara katılan önemli bir şahsiyetti. Aynı zamanda Mahabad Cumhuriyeti’nde önemli pêşmergelerinden biriydi.
Mamlê’nin 700 sanat eseri vardır ve bunların 300-320’si kendisi tarafından üretilmiştir. Hepsi “Yadi Bexêr” kitabında topladı. Ayrıca özel foklari şarkıları da var.
Mamlê, 1963’te Kürdistan Bölgesi'nin Raperin’in Qaladiz beldesine gelerek, burada bir süre kalıp, birçok etkinlik düzenledi. Daha sonra da Süleymaniye’ye geçerek, düzenlenen kutlamalara katıldı.
Mamlê en son şarkıyı 1994’te kaydetti. O yılda beri ciddi bir hastalık geçirdi. Hastalıktan sonra artık sesini kaydedemedi.
23 Ocak 1999’da 74 yaşındayken Mamlê, doğduğu topraklarda Mahabad’da hayata gözlerini yumdu. Mamlê, Mahabad’da bulunan Budak Sultan Mezarlığı’na toprağa verildi. Ölümünün üzerinden 23 yıl geçmesine rağmen, şarkıları halk arasında çok dinleniyor.
Birçok tanınmış Kürt sanatçı ve siyasetçi Mamlê hakkındaki görüşlerini dile getirmiş ve sanatına övgüler dizmiş. Mamlê, ulusal değerlere önem veren, sanatıyla bilinen önemli bir şahsiyetti.
