Fransa’nın müzik dergisi FaceKaka’da dünya müziği hakkında şu sözlere yer verildi: “Mezopotamya, Kürdlerin yaşadığı bir bölge ve dünya müziğinin en kadim yeri.”
Yunanistanlı ünlü tarihçi Ksenefon, Yunanistan’ın eski İran’a saldırıları ve büyük Kiros’un Yunanistan orduları karşısındaki yenilgisi hakkında şöyle yazıyor: “Yunan ordularının eski İran’a geri dönmesi ve İran ordusunun Kürdistan Bölgesi’nde kırılmasından sonra, Kürdlerin müziklerini çalıp eğlence düzenlediklerini gördük, ordularına moral verebilmek için savaşlarda çalgılardan ve müziklerden yararlanıyorlardı, bu halk müzikle çoktan tanışıyordu.”
Yarsan inancının en eski kitabı olan “Perdive Dini” kitabında müzik hakkında şöyle yazılıyor: “Tanrı, insana ruh vermek istediğinde ruh insanın bedeninde durmuyordu, Tanrı Bünyamin’i bunun için görevlendirdi. Bünyamin, ruh bedene tutunana kadar günler boyunca müzik çaldı.”
Hore, More ve Siyaçeman, bu üç makam, Kürd müziğinin en eski ve orijinal makamlarıdır; üçü de aynı kaynaktan geliyor ve tek bir ritimleri var, bu makamlar, önce Ahura Mazda’ya teşekkür olarak çalınmış. Bazı tarihçiler, Hore makamının 7 bin yıllık olduğunu ve Zerdüştiler zamanına ait olduğunu söylüyorlar.
Kirmanşahlı araştırmacı Reza Mewzunî, Hore tarihinin 6 bin yıllık olduğunu iddia ederek “Hore ve Saz makamı arasında büyük bir benzerlik var, özellikle de Seher makamında büyük bir benzerlik var, Hore ve Saz makamları aynı tarihe ait olabilir, Hore, More ve Siyaçeman makamları dünya müziğinin ana kaynakları olarak gösteriliyor” diyor.
“Müzik ve Varlık, Ehli Hak’ın Sünnetleri” kitabında ise şu cümlelere yer veriliyor: “Ahura Mazda’nın ardılları (Gatakaniyan) marş ve makamları Ateşgahlarında okuyorlar, Yarsaniler müzik ve makamlarını kendi özel ibadet yerleri olan cemevlerinde okuyorlar, Hore de bunlar arasında okunan bir makam.”
İranlı araştırmacı Haşmetullah Tebibi ise şöyle yazıyor: “Hore, Terez, Siyaçemane ve Beyit makamları, batı İranlılar yani Doğu Kürdistanlılar tarafından çalınıyor, bunlar İran’ın en eski ve en orijinal makamları olarak biliniyor.”
Kirmanşah kenti, üç eski makam olan Hore, More ve Siyaçeman’ın yurdudur, dünya müziğinin ana kaynağı, kuşkusuz bu üç makamdır denilebilir. Fransız araştırmacı Estark, Avrupa Alp dağlarının ve Japon müziğinin kaynaklarını Kürd makamları Hore ve More’ye dayandırıyor.
