ABD medyası, İran'da vurulan üç nükleer tesisi bir bir anlattı

ABD'nin İran'a düzenlediği saldırı, Ortadoğu'daki gerginliği yeni bir boyuta taşırken Natanz, İsfahan ve Fordo'daki nükleer tesislere yönelik merak da arttı.

Bu üç hedefin ne kadar hasar aldığı henüz netleşmedi. 

Trump üçünün de "tamamen yok edildiğini" öne sürerken, bu saldırılara nasıl karşılık vereceğini düşünen Tahran'dan "Ciddi hasar oluşmadı" açıklamaları geliyor. 

Amerikan basını, bu üç tesisi okuyucularına tanıttı. 

Fordo Nükleer Tesisi

İran'ın kuzeyindeki Kum kentinin dağlarının arasında yer alan Fordo, son günlerde en çok konuşulan yerlerden.

Burası, İsrail için kritik bir hedef olsa da yerin yaklaşık 90 metre altında inşa edildiğinden Tel Aviv, ABD'den yardım istiyordu. Zira Washington'ın elindeki sığınak delici mühimmat kullanılmadan buraya ciddi bir hasar verilemeyeceği tahmin ediliyordu. Son ABD saldırısında bunlardan 6'sının kullanıldığı bildiriliyor.

UAEA, Fordo'da yüzde 83,7 saflığa ulaşmış uranyum parçacıklarını bulduğunu 2023'te açıklamıştı. Kurumun son raporları da tesiste yüzde 60 saflıktaki uranyum üretiminin arttığını belirtiyor. 

Washington merkezli Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü'ne (Institute for Science and International Security/ISIS) göre Tahran yüzde 60 saflığa ulaştırılmış uranyum stokunu kullanarak Fordo'da üç hafta içinde 9 nükleer silah üretebilir. 

Son ABD saldırısı öncesi Fordo çevresinde görülen kamyonlar, bölgenin boşaltılmış olabileceğini düşündürüyor. 

İranlı bir parlamenter de Fordo'nun "bir süre önce" tahliye edildiğini söyledi.

Natanz Nükleer Tesisi

Başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi olarak biliniyor. 

Uzmanlar, uranyum zenginleştirme santrifüjlerinin burada geliştirilip üretildiğini söylüyor. 

Washington merkezli sivil toplum kuruluşu Nuclear Threat Initiative'e (Nükleer Tehdit Girişimi/NTI) göre, yerüstünde 6, yeraltındaysa üç binayı barındıran bu tesis 50 bin santrifüj kapasitesine sahip. 

İsrail'in ilk saldırılarında hedef alındığında uydu görüntüleri, neleri barındırdığı bilinmeyen iki binanın ciddi hasar aldığını ortaya koymuştu.

Tesisteki elektrik altyapısının tahrip olmasıyla yeraltındaki yapıların ve santrifüjlerin etkilenebileceği tahmin ediliyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) verilerine göre, 2003'ten beri faaliyet gösteren Natanz'da İran, yüzde 60 saflık derecesine ulaşacak kadar uranyum zenginleştirdi. Nükleer silahlar için yüzde 90'a ulaşılması gerekiyor. 

İsfahan Nükleer Tesisi

NTI, ülkenin en büyük nükleer araştırma merkezinin Çin desteğiyle kurularak 1984'te açılışını yaptığını bildiriyor. 

İran'ın nükleer programının kalbi olduğu öne sürülen bu tesiste 3 bin civarında bilim insanının çalıştığı aktarılıyor. 

NTI, ülkenin orta kesimlerindeki İsfahan'da Çin'in tedarik ettiği üç küçük araştırma reaktörüyle birlikte birer dönüştürme, yakıt üretim ve zirkonyum kaplama tesislerin olduğunu öne sürüyor.

Wall Street Journal, bu tesiste 10 nükleer silah yapmaya yetecek kadar malzeme olduğunu ifade ediyor.

İsrail uranyumun santrifüjlerde işlenmesini sağlayacak şekle getiren dönüştürme tesisini geçen hafta düzenlediği saldırılarda yok ettiği iddiasında.

İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, geçen hafta İsrail'in düzenlediği saldırılardan sonra yaptığı açıklamada tesisin ciddi bir zarar görmediğini savunmuştu. 

Kemalvendi, İsfahan ve Natanz'daki ekipmanın saldırı ihtimaline karşı önceden başka bir yere taşındığını da iddia etmişti.