ABD ve İsrail’in İran’ın nükleer programına yönelik koordineli saldırıları sonrası gözler, Tahran’ın olası "B planı"na çevrildi.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Avrupa ülkeleri ve birçok istihbarat kaynağı, İran’ın yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum stokunun, saldırıdan önce Fordo’dan başka bir yere taşınmış olabileceği ihtimali üzerinde dururken ABD Başkanı Donald Trump, kesin bir dille İran'ın uranyumlarını hiçbir yere taşıyamadığını ifade etti.
Ancak Ynet News'in haberine göre uzmanlar, aslında bu uranyumların, İran'ın nükleer kalbi olarak bilinen Fordo'dan bile daha korunaklı bir tesise taşınmış olabileceğine dikkat çekiyor.
'408 kilo uranyum ortada yok'
ABD merkezli CNN International haberine göre ise İsrail ve ABD'nin hava saldırılarıyla tahrip ettiğini öne sürdüğü Fordo Nükleer Tesisi'nde, askeri seviyeye yakın düzeyde zenginleştirilmiş 408 kilogram uranyumun depolandığına dair Beyaz Saray'dan gelen iddialar, UAEA tarafından doğrulanmadı.
'Nükleer malzemeler güvende'
Zira, UAEA Başkanı Rafael Grossi, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin 13 Haziran’da yani İsrail’in saldırılarının başladığı gün, kendisine "nükleer malzemelerin ve ekipmanların güvenli şekilde korunduğunu" bildirdiğini söylediğini iddia etti.
Grossi’ye göre bu uranyum miktarı, sadece 10 araçlık bir konvoyla bile taşınabilecek büyüklükte. New York Times (NYT) gazetesi de, bu dönemde İsfahan’daki tesise girip çıkan araçlara dair görüntüler olduğunu yazdı. Yani uzmanlara göre, uranyumun Fordo’dan çıkartılıp başka bir tesise götürülmüş olması oldukça mümkün.
Zira, UAEA Başkanı Rafael Grossi, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin 13 Haziran’da yani İsrail’in saldırılarının başladığı gün, kendisine "nükleer malzemelerin ve ekipmanların güvenli şekilde korunduğunu" bildirdiğini söylediğini iddia etti.
Grossi’ye göre bu uranyum miktarı, sadece 10 araçlık bir konvoyla bile taşınabilecek büyüklükte. New York Times (NYT) gazetesi de, bu dönemde İsfahan’daki tesise girip çıkan araçlara dair görüntüler olduğunu yazdı. Yani uzmanlara göre, uranyumun Fordo’dan çıkartılıp başka bir tesise götürülmüş olması oldukça mümkün.
Zagros dağlarında, Fordo'dan bile korunaklı
NYT'ye konuşan CIA kaynaklarına göre İran, uranyumu hâlâ yeniden zenginleştirebilecek kapasiteye sahip olabilir. Çünkü Natanz yakınlarında, Zagros Dağları’nda bulunan yer altı tesiste yüzlerce santrifüj hâlâ aktif olabilir.
Söz konusu tesisin, Fordo gibi dağın içine inşa edildiği, ancak 60 ila 100 metre derinliğe sahip olması nedeniyle çok daha korunaklı olduğu belirtiliyor. Fordo’da sadece iki giriş bulunurken, Zagros Dağları’ndaki bu gizli tesisin dört ayrı erişim noktası olduğu bildiriliyor.
'Uranyum hala İran'ın elinde olabilir'
CNN International'a konuşan Amerikan yetkililer, saldırılarının ardından Fordo’daki ileri düzey santrifüjlerin tamamen yok edildiğini ve zenginleştirme faaliyetlerinin durduğunu belirtse de, Orta Doğu analistlerine göre İran’ın elindeki uranyumu yeniden silaha dönüştürmesi teknik olarak mümkün.
Hamaney: Yeniden inşa ederiz
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ise, nükleer tesislerin yeniden inşa edileceğini duyurmuştu. Hatta şu anda İran ile uluslararası toplum arasında bu konuda bağlayıcı bir anlaşma bulunmuyor. Bunun yanı sıra çoğu ülke İsrail ve ABD'nin İran saldırılarını kınayarak Tahran'ın kendini savunma hakkı olduğuna dikkat çekti.
Washington, Tahran’a bir dizi teklif sunduğunu ve müzakerelerin yeniden başlaması için yollar arandığını açıkladı. Geçtiğimiz günlerde Beyaz Saray'ın sunabileceği 30 milyar dolarlık nükleer teklif gündeme geldi. Ancak uzmanlar ve ABD basını İran’ın elindeki uranyumu bu görüşmelerde "koz" olarak kullanabileceğini öne sürüyor.(Milliyet)
