Uçağın test ve parça üretiminin Kovid-19 nedeniyle önemli ölçüde sekteye uğradığı belirtilen raporda, 2019'da planlanan testlerin büyük bir kısmının yapıldığını ancak Kovid-19 salgını dolayısıyla programın bir kısmında dokuz aylık gecikme söz konusu olduğu kaydedildi.
Yaşanan gecikme ile uçağın tam kapasite üretiminin gelecek marta sarkabileceği ifade edilen raporda, Türkiye'nin programdan çıkarılmasının söz konusu riskleri daha da artıracağına yönelik değerlendirme dikkat çekiyor.
GAO raporunda, "Türkiye'nin Temmuz 2019'da Rus savunma ekipmanı almasından kaynaklı kaygılar nedeniyle programdan çıkarılması üretim risklerini daha da artıracak. Program Türk tedarikçiler tarafından üretilen 1005 parça için yeni kaynak belirledi ancak şu anda 15 parça istenilen oranda üretilemiyor" ifadesine yer veriliyor.
Uçağın donanım ve yazılımlarının güncellenmesi için yapılan "Blok 4" modernizasyonunun da maliyetleri 1,5 milyar dolar artırarak 12,1 milyar dolara çıkardığı belirtiliyor.
Raporda şunlar kaydediliyor:
"F-35 programı, üretim oranını artırıp, uçaklar için düşük maliyet müzakereleri yaparken, üretim süreçleri GAO tarafından belirlenen başat üretim uygulamaları standartlarını karşılamıyor. Özellikle de yüklenicinin gövde üretim sürecinde tedarik ettiği 10 bin gövdeden sadece 3 bini ürün kalitesi için belirlenen tasarım standartlarına uyuyor. Aynı zamanda, piste indirilmiş 500'den fazla uçak hala programın güvenilirlik ve idame edilebilirlik hedeflerine erişmiş değil. Yüklenici, bu sorunları çözmek ve etkinliği artırmak için üretim süreçlerini değiştirse de daha yapılacak çok iş var. Program ofisi bu başat üretim uygulamalarına yönelik riskeleri değerlendirmediği sürece (ABD) kuvvet komutanlıkları ve uluslararası ortaklar satışta belirlenen kalitede uçaklar teslim alamayabilir."
Türkiye'nin Rusya'dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemi, ABD ile büyük bir krize neden olmuştu. TSK'nin Rojava'ya yönelik operasyonları da krizin bir başka boyutu olarak öne çıktı.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), S-400 alımı yüzünden resmi olarak Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması sürecini başlatmıştı.
Pentagon açıklamasında, Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarının karşılanması için Trump yönetimi tarafından pek çok kez başka alternatifler teklif edildiği, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini gündeme getirdiğinden bu yana Amerikalı yetkililerin farklı düzeylerde Türkiye’ye S-400 ve F-35’lerin bir arada bulunamayacağı mesajının verildiği vurgulanmış ve “F-35’ler Rus istihbarat toplama platformuna yakın şekilde faaliyet gösteremez” denmişti.
