AK Parti’nin ekonomiyle ilgili Meclis’e sunduğu yeni kanun teklifinde cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin iletişim haklarıyla ilgili tartışmalı iki madde de yer aldı. Getirilmek istenen düzenlemelere göre teknik alt yapının olduğu cezaevlerinde hükümlülere e-postayla iletişim hakkı sunulacak. Bu kapsamda tüm mektuplar dijital ortamda depolanacak, 1 yıl sonra silinecek. Bir diğer düzenleme ise tutuklu ve hükümlülerin eşi ve yakınlarıyla görüşmesinin kayda alınması. Bu kayıtlar da 1 yıl süreyle tutulup daha sonra silinecek.
Duvar’dan Nergis Demirkaya’nın haberine göre “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” içinde yer alan bu iki düzenleme tartışma yarattı. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yapılan görüşmelerde konunun ihtisas komisyonu olan Adalet Komisyonu’nda ele alınması talebi reddedildi.
'Mektuplar şifre içerebiliyor'
Teklifi getiren AK Parti Milletvekili Nilgün Ök bu düzenlemenin üzerinde çalışılan “E-görüş Projesi”nin alt yapısı olduğunu söyledi.
Mektupların asla amacı dışında kullanılamayacağını belirten Nilgün Ök, kanunda açıkça belirtilen hâller dışında hiçbir kişi ve kurumla paylaşılamayacağını kaydetti.
Ök, mektupların uzun süre saklanma gerekçesi için de, “Bugün anlamsız gelebilen mektuplara baktığımızda çok farklı şifre ve tehdit içerebildiğini görüyoruz. Birçok terör suçundan çok fazla mahkumun yaşadığı bir ülkeyiz” dedi.
Ök’ün verdiği bilgiye göre Fransa, İngiltere gibi birçok ülkede de bunun örnekleri yer alıyor. Komisyonda yapılan açıklama göre okuma ve saklama yapılacak mektuplar resmi makamlar ve avukatlara gönderilen iletileri kapsamayacak.
Mahrem görüşmelerin sızmama güvencesi ne olacak?
HDP Batman Milletvekili Necdet İpekyüz, “Mahpusların özel yaşamlarının korunması lazım. Bunun denetimi kimin elinde? Cezaevinde kim olursa olsun onların da bir hakkı var. Bunu korumadığımız zaman kötüye dönük birçok uygulamaya neden olacağız, geri çekilmesi lazım” ifadelerini kullandı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan da, “Bir insanın eşiyle, çocuğuyla yaptığı görüşme mahrem görüşmedir. Bunun mahremiyetini nasıl koruyacaksınız, bunların sızmayacağına nasıl güvence vereceğiz?” diye sordu.
CHP Milletvekili Emine Gülizar Emecan, “Büyük birader, hoş geldin’ yani bu maddenin tanımı açıkçası budur. Hiçbir şekilde, bir hükümlünün mahremiyetinin kalmadığının ve kalmayacağının göstergesidir” değerlendirmesinde bulundu.
Mektupların kayda alınmasında 15 temmuz ihtiyacı!
İtirazlar üzerine söz alan Adalet Bakan Yardımcısı Uğurhan Kuş, düzenlemelerin Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararları nedeniyle yapıldığını söyledi.
Kuş’un verdiği bilgiye göre mektupların kayıt altına alınmasıyla ilgili konu Danıştay’a götürüldü. Danıştay kayıtta sakınca olmadığını ancak yasal bir altyapıya ihtiyaç duyulduğuna hükmetti.
15 Temmuz darbe girişiminden sonra ortaya çıkan bir ihtiyaçla bu düzenlemenin yapıldığını söyleyen Kuş, “Daha önceki uygulamalarda herhangi bir sınırlama yokken, şu anda aslında bir sınırlamayla bunu yapıyoruz. Danıştay sadece şunu diyor: ‘Bunu kaydedebilirsin, kaydetmende herhangi bir sakınca yoktur ancak buna bir yasal altyapı getir, sınırlama getir, bir mevzuatı olsun, bir kanunu olsun.’ Bizim yaptığımız bu” dedi.
'Görüşmelerin kaydı 60 yıldır tutuluyor'
Adalet Bakan Yardımcısı Uğurhan Kuş, cezaevlerindeki görüşmelerin “önceden bilgilendirilmek üzere kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla’ kurum yönetimi tarafından dinlenmesi ve elektronik cihazlarla kaydetme maddesinin de yeni olmadığını söyledi.
Bu konuda 60 yıldır uygulanan bir yönetmelik olduğunu belirten Kuş, “Bu uygulanıyor ancak 2020 yılında Anayasa Mahkemesi bu konuyu gündemine almış ve orada 'Dinleme yapabilirsin, kayıt yapabilirsin ancak bunun altyapısının yasal olarak kanuni olarak olması gerekir, bunun kanunla düzenlenmesi gerekir' diyerek ve sınırlarının belirlenmesi gerektiğini ifade etti. Bunu gideren bir düzenleme” ifadelerini kullandı.
UYAP sisteminde 1 yıl içinde kendiliğinden silinecek
Komisyon’da yapılan bilgilendirmeye göre görüşme kayıtların bir yıl sonunda sistemden kendiliğinden silinmesi noktasında da bir çalışma yürütülüyor. Bu sistem UYAP’ın güvenlik ağı sistemi içerisinde yer alacak bir uygulama olacak.
Avrupa’nın birçok ülkesinde de bu uygulamanın olduğunu söyleyen Kuş, “Bu dinlemeler ve kayıtlar nedeniyle birçok cinayetin önlendiğini, birçok uyuşturucu sevkiyatının önlendiğini -adli suçlar açısından söylüyorum, terörü hiç söylemiyorum - adli suçlar açısından, bu tür önemli suçların birçok kez önlendiğini de bu dinlemeler sayesinde bunun sağlandığını ifade etmek istiyorum” dedi.
