Yunanistan, Türkiye’nin Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgesi (MEB) içinde doğal gaz sondajı yapmasına, Libya ile geniş çaplı bir MEB anlaşması yapmasına ve Ege Denizi’ndeki tartışmalı sularda sondaj girişiminde bulunmasına şiddetle karşı çıkıyor. Aynı şekilde BAE de, Türkiye ile bölge çapında bir soğuk savaşa kilitlenmiş durumda ve toprak anlaşmazlıklarında Yunanistan'ı destekliyor.
Ortaya çıkan anlaşmanın ne kadar somut hale geleceği şimdilik belli değil.
Stratfor'un Ortadoğu ve Kuzey Afrika analisti Ryan Bohl Ahval’e yaptığı açıklamada, "Şu anda Yunanistan- Emirlikler bağları çoğunlukla sembolik. Her iki taraf için de en somut kazanç, her ikisinin de ABD'nin Biden yönetimiyle yeniden benimsemeye hazırlandığı çok taraflılığı kabulleniyor gibi görünmesidir" diyor.
Yine Bohl'a göre, “sembolik” de olsa, çok taraflı bir Türkiye karşıtı bloğun oluşturulması, hem yeni Biden yönetimine, hem de Avrupa Birliği'ne “istikrarsızlaştırıcı olarak görülen Türk davranışına karşı koymaya çalışmak için alternatif çerçeveler sağlayacaktır.”
Bohl, "Ancak, Türkiye'nin bir NATO üyesi olması, bu tür anlaşmaların askeri değerinin asgari düzeyde olduğu anlamına geliyor" diyor.
Uluslararası Avrupa Eğitim Merkezi'nden kıdemli uzman ve Begin Sadat Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde (BESA) uzmanı George Tzogopoulos, Yunanistan dış politikasının “bölgesel aktörlerle iyi ilişkiler ve bölgesel işbirliği düzenlerine” dayandığını belirtti.
Ahval’e verdiği demeçte Yunanistan, Kıbrıs, Mısır, BAE ve Fransa tarafından yayınlanan ortak bildiriye atıfta bulunan Tzogopoulos, "Yunan BAE işbirliği, özellikle BAE'nin deniz bölgelerine ilişkin Türk-Libya Mutabakat Muhtırasını (mutabakat zaptı) eleştirmesi nedeniyle geçen yıl gelişti. Ayrıca, her iki taraf da Libya iç savaşında General Halife Hafter’i destekledi" diyor. “Geçen Ağustos ayında, Girit hava üssünde Yunan ve Emirlikliklerin F-16 savaş uçaklarının ortak eğitimi bu dayanışmanın bir göstergesi" diyen Tzogopoulos, Yunanistan dış politikasının çok boyutlu olmasının olumlu olduğuna inanırken, bu durumun Yunanistan’ın Türkiye ile süren denizcilik anlaşmazlıklarını çözemeyeceğini vurguluyor ve Yunanistan'ın kıta sahanlığı sınırlarını çizebilmesi için diplomatik girişimde bulunması gerektiğine inanıyor.
Tzogopoulos, "Bu soruna bir çözüm bulunmazsa, Doğu Akdeniz'de gerginlikler sürekli artacaktır" diyor ve Ekim ayındaki AB Konseyi toplantısının Yunan-Türk diyaloğu ve keşif müzakerelerinin yalnızca deniz bölgelerini kapsayacağını açıkladığını da sözlerine ekliyor.
"Bu yüzden, Atina'nın diplomatik gelişmelerden faydalanması ve bu şekilde kendini tanımlaması gerekiyor" ifadelerini kullanan Tzogopoulos. "Türkiye çoğunluk tarafından belirlenen kurallara uyarsa, Doğu Akdeniz Gaz Forumu bile - Yunanistan'ın inisiyatifiyle - daha kapsayıcı hale gelebilir" diyor.
Turkish Defence News bünyesinde bağımsız bir araştırma grubu olan Ankara merkezli BlueMelange'deki uzmanlar, bu son anlaşmanın Eylül ayında varılan İsrail-Yunanistan-Kıbrıs üçlü savunma ve güvenlik anlaşmasından "çok daha karmaşık" olduğuna inanıyor.
Ahval'e açıklamalarında, "Analizimize göre, bu anlaşma önümüzdeki yıl bazı önemli silah satış ve alım sözleşmelerinin yolunu açabilir" diyorlar.
Yunanistan şu anda askeri varlığını, özellikle de savaş gemilerini ve eski savaş uçaklarını geliştirmeye çalışıyor. BlueMelange, BAE'nin bu teknolojik düzeylerini yükseltmelerden bazılarına sponsor olmasını bekliyor.
Lockheed Martin, Yunan Hava Kuvvetleri bünyesindeki F-16 filosunun çoğunu şimdiden modernize ediyor. Lockheed'e göre, bu modernizasyonlar tamamlandığında Yunanistan, Avrupa'nın en gelişmiş F-16'larına sahip olacak. ABD Kongresi, 2018 ortasından bu yana Türkiye’nin F-16 filosunu yenilemesini engelliyor.
Yunanistan ayrıca ilave gelişmiş uçaklar satın alıyor. Fransa, 12'si Fransız Hava Kuvvetlerinin kullandığı eski uçaklar, diğer altısı yeni 18 adet 4,5. nesil Dassault Rafale çok amaçlı savaş uçağını satmayı kabul etti. Yunanistan ayrıca ABD'den beşinci nesil radara yakalanmayan F-35 Lightning II savaş uçağı talep ediyor. Atina, ikinci el versiyonlarından alma isteğini ifade ederek, bu şekilde uçakların acil bir şekilde teslim edilmesini istiyor.
Türkiye ise geçen yıl Rus S-400 hava savunma füzeleri satın aldığı için F-35 programından uzaklaştırılmıştı.
Halihazırda F-16'ların dünyadaki en gelişmiş versiyonuna sahip olan BAE, ABD’den 50 F-35 ve 18 silahlı Reaper dronu satın almaya çalışıyor.
BlueMelange analistleri, BAE'nin ayrıca, Yunan Hava Kuvvetleri'nin Mirage 2000-5 filosuna çok benzeyen, Fransız yapımı Dassault Mirage 2000-9 çok amaçlı savaş uçaklarından oluşan oldukça büyük bir filoya sahip olduğuna da dikkat çekiyor. Emirliklere ait Mirage'lar, Kasım 2019'da imzalanan 929 milyon dolarlık bir anlaşma kapsamında şu anda modernize ediliyor ve onlara daha sofistike Fransız silahları ve elektronik cihazlar monte edilecek. BlueMelange, BAE'nin ABD'den sipariş ettiği 50 adet F-35'i alması durumunda Mirage 2000-9’ları Yunanistan'a transfer edeceğini de tahmin ediyor.
"Gelecekte eski BAE Mirage 2000-9'lar için en bariz aday elbette Yunanistan'dır" diyen uzmanlar ayrıca, bu yeni anlaşma kapsamında, Yunanistan'ın F-35 ve Rafaleleri teslim almadan önce F-16 ve Mirage 2000 filolarını BAE tarafından sağlanan silahlarla donatmak için yeni sözleşmeler imzalayabileceğini de tahmin ediyor.
"BlueMelange olarak, Birleşik Arap Emirlikleri savaş uçaklarının Girit'e konuşlandırılması ve silahlarının Yunan Hava Kuvvetlerine tedarik edilmesine yönelik savunma sözleşmelerinden oluşan Yunanistan ile Türkiye arasında güçlü bir savunma işbirliği öngörüyoruz. Öte yandan, BAE'nin modernize edilmiş üst düzey etkili Mirage 2000-9 filosunun tamamını Yunanistan'a aktaracağını tahmin ediyoruz" diyorlar.
Genel olarak uzmanlar, Yunanistan ve BAE arasındaki yeni anlaşmanın "özünün" Fransız jeopolitiğine, ABD onayına ve Türkiye'nin genişlemesine muhalefete dayandığına inanıyorlar ve ekliyorlar:
"Bu kazan-kazan ittifakı maalesef büyük bir Türkiye karşıtı paktın yalnızca bir parçası."
