ABD
Ne yaptı?
2014 yılından beri hava saldırıları düzenleyen IŞİD karşıtı uluslararası koalisyona öncülük ediyor. Muhaliflerle birlikte savaşmaları için yüzlerce Amerikan komandosunu da bölgeye gönderdi. Ayrıca Suriye'nin kuzeyindeki muhalif gruplara silah ve hava desteği sağlıyor. Bu grupların içinde ABD'nin NATO müttefiki Türkiye ile savaşan Suriyeli Kürt güçler de var.
Neden Suriye'de?
ABD'nin açıkladığı öncelik, IŞİD ve Suriye'deki diğer aşırı grupları yok etmek. ABD'nin Esad konusundaki yaklaşımı ise artık o kadar net değil. ABD Başkanı Donald Trump'ın selefi Barack Obama "Esad gitmeli" diyordu. Trump yönetimi ise rejimin kimyasal silah kullanmasına gösterdiği tepkiyi katmazsak, Esad'ın akıbeti konusunda daha muğlak bir duruş sergiliyor.
RUSYA
Ne yaptı?
Rusya, 2015 yılında başlattığı hava saldırılarıyla Esad'a destek verdi. Bu destek, cephede ibrenin rejim lehine dönmesini sağlayan en önemli faktörlerden biri oldu. Rus yetkililer söz konusu hava saldırılarıyla IŞİD gibi terör örgütlerini hedef aldıklarını belirttiler. Ancak Rus savaş uçakları diğer Esad karşıtı grupları da vurdu.
Neden Suriye'de?
Hem Esad'ı iktidarda tutarak hem de Lazkiye'deki askeri hava üssüyle Tartus'taki donanma üssünün güvenliğini sağlayarak Ortadaoğu'daki nüfuzunu sürdürmek istiyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ayrıca ülkesinin ABD karşısındaki prestijini ve Ortadoğu'daki nüfuzunu artırmak istediği izlenimi veriyor.
İRAN
Ne yaptı?
Esad rejiminin en güçlü savunucularından biri olan İran, rejim güçlerine para, silah ve istihbarat desteği veriyor. İran Devrim Muhafızları'ndan askeri danışmanları da Suriye'ye gönderdi. Lübnan'daki İran destekli Hizbullah savaşçılarını da bu ülkeye yönlendirdi.
Neden Suriye'de?
İran halkının büyük bölümü Şii. Suriye'deki Şiiler ise kendini Sünnilik ile özdeşleştiren bazı militan gruplar tarafından hedef alınıyor. Tahran yönetimi de Suriye'deki savaşa müdahil olarak Şiiliğin koruyucusu rolüne soyunuyor. İran ayrıca Suriye'de Esad'ı iktidarda tutmak istiyor. İran'dan gelen yardımın Lübnan'daki Hizbullah'a ulaşmasına izin veren Esad, ABD'nin Ortadoğu'ya nüfuz etmesine karşı çıkıyor ve bölgesel liderlik konusunda Suudi Arabistan'a karşı İran'ın tarafını tutuyor.
ARABİSTAN
Ne yaptı?
İçlerinde bazı İslamcı militan grupların da bulunduğu Suriyeli muhalif güçlere para ve silah verdi. Ayrıca ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyona katılarak IŞİD hedeflerine yönelik hava saldırıları düzenledi.
Neden Suriye'de?
Nüfusu büyük oranda Sünni olan Suudi Arabistan, 2003 yılındaki Irak işgalinden bu yana İran'ın Basra Körfezi'ndeki nüfuzunu artırma girişimlerine karşı çıkıyor. Riyad yönetimi Esad'ın yerine Suudi yanlısı ve İran karşıtı bir lider getirmek istiyor.
TÜRKİYE
Ne yaptı?
Türk liderler 2000'li yılların ortalarında Esad ile iyi ilişkilere sahipti. Ancak savaşın başladığı 2011 yılından beri Kürtler dışındaki Suriyeli muhalif gruplara silah sağlıyorlar. Türkiye cihatçı militanlar dâhil, muhalif savaşçıların sınırdan Suriye'ye geçmesine izin verdi. IŞİD'e karşı hava saldırıları da düzenleyen Türkiye, 2016 yılından beri Suriye'nin kuzeyindeki Kürt güçlerle de savaşıyor.
Neden Suriye'de?
Türkiye, Suriyeli Kürtlerin Suriye'nin kuzeyinde özerklik kazanmasına engel olmak istiyor. Ankara, böyle bir gelişmenin Türkiye'deki Kürt ayrılıkçı hareketi cesaretlendirmesinden endişe ediyor. Ankara ayrıca Türkiye'de terör saldırıları düzenleyen IŞİD'i de bertaraf etmeyi amaçlıyor. Şam'da ise daha Türkiye yanlısı bir hükümet kurulmasını istiyor.
İSRAİL
Ne yaptı?
İsrail, savaşın başlamasından bu yana öncelikli olarak Suriye'deki Hizbullah ve İran hedeflerine hava saldırıları düzenledi.
Neden Suriye'de?
İsrail, İran'ın Suriye'de nüfuz kazanmasına engel olmak istiyor. Defaatle İsrail'in var olma hakkını sorgulayan İranlı liderler, İsrail karşıtı terör örgütlerini de finanse etti. İsrail ayrıca Hizbullah'ın güçlenmesine engel olmayı amaçlıyor. Hizbullah birçok defa komşu ülke Lübnan'dan İsrail'e roket saldırıları düzenledi. İsrail, Hizbullah'ın aynısını Suriye'nin batısında yer alan ve stratejik öneme sahip olan Golan Tepeleri'nden de yapmasından korkuyor.
ALMANYA
Ne yaptı?
Alman uçaklarının Suriye üzerindeki gözlem uçuşlarıyla IŞİD'e yönelik hava saldırılarına destek verdi. Almanya ayrıca Esad'ın herhangi bir barış anlaşmasında görevden ayrılması için Suriye liderini ikna etmeleri konusunda Rusya ve İran'a çağrıda bulundu.
Neden Suriye'de?
Berlin, Almanya'da terör saldırıları düzenleyen IŞİD'in mağlup edildiğini görmek istiyor. Ayrıca Esad rejimine de karşı. Alman yetkililer, Esad görevde kaldığı sürece, kalıcı bir barış sağlanamayacağını belirtiyor.
FRANSA
Ne yaptı?
Fransa önce muhalif güçlere tıbbi malzemeler ve silah gönderdi. 2015 yılında ise IŞİD'e yönelik hava saldırılarına katıldı. IŞİD'in Kasım 2015'te Paris'te düzenlediği terör eylemlerinin ardından da bu saldırılarını yoğunlaştırdı. Fransa ayrıca Esad'ı kimyasal silaha başvurmaması için uyardı.
Neden Suriye'de?
Fransa'da düzenlenen IŞİD bağlantılı terör saldırılarının ardından bu örgütü mağlup etmek istiyor.Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mayıs 2017'de yaptığı açıklamada artık ülkesinin, barış görüşmelerinde Esad'ın görevden ayrılmasını ön koşul olarak sunmayacağını belirtmişti.
