Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin bugün kuruluşunun 77’inci yıl dönümü.
Doğu Kürdistan'ın Mahabad kenditinde Qazî Mihemed tarafından 1946 yılında kurulan ve 1947 yılından yıkılan Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin bugün kuruluşunun 77’inci yıl dönümü.
Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti, 22 Ocak 1946’da Qazî Mihemed tarafından Çarçira Meydanı’nda ilan edilmişti. 11 aylık kısa bir zamana rağmen Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti, Kürdistan tarihinde önemli bir kesiti oluşturuyor.
Kürt Cumhuriyeti, Çarçira Meydanı’nda Kürdistan’ın dört parçasından da temsilciler hazır bulunduğu bir anda ilan edildi.
1942 yılında Komala Jiawavewey Kûrdistan (Kürdistan'ın Dirilişi) kurulur. Komala, Doğu Kürdistan dışında Güney Kürdistan'da Musul, Kerkük, Erbil, Süleymaniye, Rewanduz ve Şaqlawa'da da faaliyet yürütmeye başlar.
Komala 1945 yılında Mahabad bölgesinde kendini resmen ilan eder. Mehabad bölgesinin sevilen kişiliklerinden Qazi (Kadı)Muhammed, Komala'nın üyeliğine kabul edilir. Süreç içerisinde, Qazi Muhamed, Komala'nın liderliğine seçilir. Qazi Muhammed, ilerleyen dönemlerde Kürdistan Demokrat Partisini kurar.
Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti 22 Ocak 1946 yılında kuruldu
Kasım 1945'te Sovyetlerin teşvik ve desteğiyle İran'da önce Azarbaycan Hükümeti kuruldu. Çok geçmeden, 22 Ocak 1946'da Mahabad'da Çarçira Meydanı'nda Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti'nin kuruluşu Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği garantörlüğünde ilan edildi. On üç üyeli Bakanlar Kurulu oluşturulur. Qazi Mihamed Cumhurbaşkanı seçilir. Kürdistan Parlamentosu'nda ise 30 milletvekili seçilir.
Başbakanlığa, Hacî Babe Şêx, Savunma Bakanı ve Ordu Başkomutanlığına Qazî Mihemed Husên Xanî Sêyfî Qazî, İçişleri Bakanlığına ise Mihemed Emîn Muînî, Ekonomi Bakanı Ehmed Îlahî Wezîrî, İletişim Bakanı Kerîm Ehmediyan, Tarım Bakanı Menaf Kerîmî, Enfermasyon Bakanı Sidîq Heyderî, Çalışma Bakanı Xelîl Xusrewî, Ticaret Bakanı Hacî Mistefa Dawûdî, Kültür Bakanı Mehmûd Welîzade, Sağlık Bakanı Seyîd Mihemed Eyûbiyan, Devlet Bakanı Ebdulrehman Îlxanîzade, Adalet Bakanı Mela Husên Mecdî seçildi.
Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin başkenti Mahabad kenti belirlendi. Rus Ordusunun çekilmesi ve İran Devleti’nin 17 Aralık1946 günü Mahabad şehrini tekrar işgal etmesiyle Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti yıkıldı.
Sovyetler Birliği 9 Mayıs'ta İran topraklarından çekilince 17 Aralık'ta Şah rejiminin ordusu Mehabad’ı işgal ederek, Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti'ni yıktı. 31 Mart 1947'de Cumhurbaşkanı Qazi Mihamed, Başbakan Hecî Baba Şex ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Qadi Cumhuriyetinin kurulduğu yer olan Çarçira Meydanı'nda asılarak idam edildi.
