Irak’ta tahmin edilen bütçe açığı oranlarıyla ile ilgili çelişkili haberler mevcut. 2020 bütçesindeki mali tahsisin hacmi konusundaki belirsizlik sürüyor.
Alarm sinyalleri, bu yılın başında Maliye Bakanı’nın başkanlığında düzenlenen ve bakanlarla ekonomi dünyasından isimlerin katıldığı bir dizi toplantıda gelmişti. Nitekim söz konusu toplantılardan sızdırılan bilgilerde bütçe açığının çok büyük rakamlara ulaştığı belirtiliyordu.
Haberler endişe verici
Irak Parlamentosu Maliye Komisyonu üyesi Cemal Koçer, bakanlığın ev sahipliğinde yapılan görüşmelerle ilgili basına yaptığı açıklamada 2020 yılında toplam kamu harcamalarının 120 milyara ulaşmasının beklendiğin söyledi.
Bu rakam normal koşullarda çok büyük olmasına rağmen Irak halkı 2010-2014 döneminde başbakanlık yapan Nuri el-Maliki dönemindeki ‘bolluk yılları’ nedeniyle duruma alışkın durumda.
Ancak 2020 bütçesiyle ilgili endişe verici haber, bu bütçe açığının 60 milyar dolar olarak belirlenmesi. Bir başka deyişle petrol, gelecek yıl boyunca Irak’ın mali ihtiyacının yarısını karşılayabilecek. Bu durumun ülkedeki en hassas konuların başında gelen devlet memurları maaşlarını etkilemesinden endişe ediliyor.
‘Uzaylı memurlar’
Petrol, 2003’ten bu yana ülke bütçesinin tek kaynağı haline geldi. Irak’ta gider tablosunun büyük kısmını ise her yıl artan memurların maaşları oluşturuyor.
Milletvekili Cemal Koçer, bütçe açığının aslında memur maaşlarına ayrılan giderlerin şişirilmesinden kaynaklandığını belirterek yetkili merciler müdahale etmediği sürece bu maaşların gelecek yıl tehlikede olabileceği konusunda uyardı.
Koçer, “Birçok uzaylı memur var. Bütçe açığıyla mücadele etmenin tek yolu bunları ortadan kaldırmak” diye konuştu.
‘Uzaylı memurlar’ tabiri, resmi hükümet kayıtlarında isimleri olup da çalışmadan devletten aylık maaş alan kişiler için kullanılıyor.
“Halk açıklama bekliyor”
Iraklı Milletvekili Muhammed İkbal, hükümete 2020 bütçesiyle ilgili gerçekleri halka açıklama yapılması çağrısında bulundu.
İkbal, “Uluslararası Para Fonu (IMF) birkaç ay önce hükümet giderlerinde yapılan israfa işaret ederek bunun 2020 bütçesinde açık oluşmasına sebep olabileceği uyarısında bulundu. Hükümet bu krizi önlemeye hazır mı? Halk açıklama bekliyor” dedi.
Maliye Bakanlığı cari açıkla ilgili iddiaları reddetti
Irak Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, basında yer alan 2020 bütçesiyle ilgili cari açık oranlarının gerçeği yansıtmadığı belirtildi.
Açıklamada, birçok haber kanalında gelecek yılki bütçeye dair öngörülen cari açık rakamlarına yer verildiğine dikkat çekilerek bu meselenin 16 yıldan bu yana yapılan ve üst düzey yetkililerin katılımıyla düzenlenen toplantılarda ancak tespit edilebildiği vurgulandı
Bakanlığın açıklamasında bütçenin hükümet programıyla uyumlu bir şekilde uygulandığı ifade edildi.
Siyasi kaynakların aktardığına göre Maliye Bakanı Fuad Hüseyin, Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi’den Iraklı vekillerin medyada bu konuyla ilgili açıklamalarını kontrol altına alma hususunda fikir danıştı.
Kaynaklar, Halbusi’nin talep üzerine parlamento bünyesindeki Maliye Komisyonu üyeleriyle bir araya gelerek bu konuda kamuoyu önünde tartışmalara girmemeleri ve Bakan’a gelecek yılki bütçenin nihai taslağını hazırlaması için fırsat vermesi talebinde bulunduğunu aktardı.
Irak Parlamentosu Maliye Komisyonu üyesi Muhasin Hamdun, Halbusi ile görüşmenin ardından yayınladığı yazılı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Bu satırların yazıldığı ana kadar işaret edilen cari açık oranlarıyla ilgili rakamlar ispatlanmamıştır. Maliye Komisyonu, 2020 bütçesinin detayları hakkında bilgi sahibi değildir. Konuyla ilgili görüşmeler Maliye Bakanlığı ile Komisyon üyeleri arasında halen devam ediyor.”
Endişeler sürüyor
Parlamento üyesi Hamdun’un yazılı açıklaması endişelerin yatışması için yeterli olmadı. Iraklı gözlemciler sosyal medya üzerinde dolaşan cari açık rakamlarının abartılı olduğunu kabul etmekle birlikte özellikle ekonomik daralma tahminlerinin doğru olmasından endişe edildiği bir ortamda söz konusu rakamların düşük olmayacağını da vurguluyor.
