Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Türkiye'yi F-35 projesinden çıkarmasının ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 27 Ağustos'ta gerçekleştirdiği görüşme, Washington'a verilen bir mesaj olarak değerlendirildi.
Ziyaretle ilgili manşete çıkan gelişme Türkiye'nin Rusya'dan F-35'lerin muadili olarak görülen Su-57 savaş uçaklarını satın alabileceğine ilişkin verdiği mesaj oldu.
İki liderin Kremlin ya da Putin'in yazlık konutunun bulunduğu Soçi yerine MAKS-2019 Uluslararası Havacılık ve Uzay Fuarı'nın yapıldığı Moskova yakınlarındaki Jukovskiy Uluslararası Havaalanı'nda bir araya gelmeleri gündemlerinin Suriye'de son dönemde artan gerginlik ile sınırlı olmadığını gösterdi.
Görüşmenin mekanı kadar zamanlaması da önemliydi. İki lider, S-400 sistemlerine ait ikinci bataryanın Ankara'ya taşınmaya başladığı gün bir araya geldiler ve basına yaptıkları açıklamalarda bu gelişmeyi savunma sanayi alanındaki işbirliğinin geldiği noktayı vurgulamak için değerlendirdiler.
Açılışta konuşan Erdoğan, havacılık alanındaki sinerjinin Türkiye-Rusya ilişkilerini daha da derinleştireceğine vurgu yaptı ve fuarı gezisi sırasından Rusya'nın geliştirdiği en ileri savaş uçağı olarak görülen Su-57'i 'alıcı gözle' inceledi.
Erdoğan, ortak basın toplantısında, savunma sanayi alanında Rusya ile dayanışma içinde olmak istediklerini kaydederken, ortak projeleri görüşmesi için Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir'i Moskova'da bıraktığını açıkladı.
Erdoğan'ın açıklamalarından bir gün sonra, Rusya Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi Başkanı Dmitriy Şugayev, Rusya ve Türkiye'nin Su-35 ve Su-57 uçaklarının Türkiye'ye satışı konusunu görüşmeye başladıklarını teyit etti.
'ABD'ye Mesaj İddiası'
Türkiye'nin F-35 savaş uçağı projesinden çıkartılmasının ardından birçok kez gündeme gelen Su-57 alternatifi ilk kez Türkiyeli yetkililer tarafından bu ziyarette dile getirilmiş oldu.
Rusya makamlarının dediği gibi henüz resmi bir başvuru yapılmamış olsa da savunma sanayi yetkililerinin konuyu gündemlerine alması önemli bir aşama olarak değerlendirildi.
Ancak Ankara'daki diplomatik kaynaklara göre, Erdoğan'ın Su-57 başta olmak üzere Rus yapımı gelişmiş silah sistemlerine dönük ilgisi ilk aşamada Washington'a verilmiş bir mesaj.
BBC Türkçe'deki habere göre, diplomatik kaynaklar, Erdoğan'ın Su-57 savaş uçağının önünde verdiği pozun Türkiye'yi F-35 projesinden çıkartma yönünde karar alan ancak bunu resmi bir şekilde henüz bildirmemiş olan ABD'ye verilmiş bir mesaj olduğunda birleşiyorlar.
'Altarnatif Araraız Ama Bunu Tercih Etmeyiz'
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Talin'de Estonyalı mevkidaşı ile yaptığı görüşme sonrasında yaptığı açıklama da ABD'ye verilen mesajı somutlayan bir gelişme olarak görüldü:
"Biz F-35 programının ortağıyız. Bugünlerde ABD bazı sorunlar çıkarıyor ama biz hala 9 ortaklı bu programın bir parçasıyız. Türkiye, F-35'lerin bazı parçalarını üretiyor. Biz F-35 savaş uçaklarını almak istiyoruz ve bunun için 1,4 milyar dolar ödedik. Sonuçta savaş uçaklarına ihtiyacımız var. F-35'leri alamazsak yeni alternatifler ararız ama bunu tercih etmeyiz."
Çavuşoğlu, Türkiye'nin S-400 alım kararını acil savunma ihtiyacının karşılanması gerekliliği üzerine aldığını anımsatarak, Trump yönetimine Obama yönetiminin Patriot konusunda yaptığı hatayı yapmaması ve F-35 satışının gerçekleştirilmesi çağrısını da bu şekilde vermiş oldu.
