New York Times gazetesinin haberine göre, ABD\'nin batı kıyılarında yakın zamanda şiddetli bir deprem bekleyen uzmanlar, Doğu Anadolu Fay Hattı\'na çok benzeyen San Andreas Fayı\'nda meydana gelebilecek sarsıntılar için ipucu toplamaya çalışıyor.
Gazeteye göre, bilim insanları, yer ve uydu ölçümlerini kullanarak, Türkiye\'de 6 Şubat\'ta meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki depremden sadece birkaç saat sonra ikincil bir fay üzerinde alışılmadık derecede güçlü bir deprem de dahil olmak üzere nasıl artçı şoklara yol açtığını öğrenmeye çalışıyor.
Gelecekteki depremleri daha iyi anlamaya yardımcı olabilir
Gazeteye göre bu araştırma, Kaliforniya\'da gelecekteki depremlerin potansiyel gücünü ve yerini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Daha önce Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmalarında sismolog ve şimdi danışman olan Ross Stein, \"Türkiye\'deki depremlerden öğreneceğimiz çok şey olduğuna şüphe yok\" dedi .
Kaliforniya\'nın yakın tarihinde, Türkiye\'deki ilk deprem kadar güçlü yalnızca iki deprem oldu: 1906\'daki 7,9 büyüklüğündeki San Francisco depremi ve 1857’de Los Angeles\'ın doğusundaki Fort Tejon depremi.
San Andreas Fayı daha uzun
Her iki deprem de Kaliforniya\'yı kuzeyden güneye geçen 800 mil uzunluğundaki San Andreas fayında meydana geldi.
Jeolojik araştırma, önümüzdeki 30 yıl içinde Los Angeles bölgesinde 7,5 büyüklüğünde bir deprem olma ihtimalinin yüzde 30 ve San Francisco Körfez Bölgesi\'nde ise yüzde 20 olduğunu gösteriyor.
Doğu Anadolu Fayı, kökeni ve yapısı bakımından San Andreas\'a benzeyor ancak sadece yarısı kadar uzunlukta.
Doğu Anadolu da Kaliforniya ve Kuzey Anadolu faylarından daha yavaş enerji biriktiriyor.
Geçmişteki her iki Kaliforniya depremi kapsamlı bir şekilde incelenmiş olsa da, modern teknoloji, yer tabanlı sismik sensörler, uydu kaynaklı radar ve diğer enstrümanlar, günümüzde Türkiye’deki depremlerin ayrıntılı bir şekilde, pratik olarak analiz edilmesine olanak sağlıyor.
“İlk depremden sonraki 7.5\'lik artçı şok olağandışı”
Tüm büyük depremleri günler, aylar ve hatta yıllar içinde sayıları genellikle binleri bulan artçı sarsıntılar takip eder. Bunlar, ilk depremdeki hareketin, yakın fay kesimleri boyunca gerilmeleri kırılma noktalarının ötesinde artırabilmesi nedeniyle oluşur.
20 Şubat\'ta, Türkiye\'deki ilk depremden iki hafta sonra, deprem bölgesinin güneybatı ucunda 6,3 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı meydana geldi.
Scripps Oşinografi Enstitüsü\'nde artçı şokları inceleyen araştırmacı Debi Kilb, 7.8 büyüklüğündeki depremin enerjisinin yüzde 1\'inden daha azını açığa çıkaran artçı şokun, beklenebilecek artçı şok aralığında olduğunu söyledi.
Ancak Dr. Kilb, ilk depremden hemen sonra meydana gelen 7.5\'lik artçı şokun olağandışı olduğunu söyledi.
\"Ana şok büyüklüğü ne olursa olsun, en büyük artçı şokun yaklaşık bir büyüklük birimi daha küçük olmasını beklemelisiniz\" diyen Dr. Kilb, \"Yani 7.8 büyüklüğünde bir deprem için 6.8 büyüklüğünde olmasını beklerdik. 7.5\'te artçı şok, beklenen en büyük olandan 10 kat daha güçlüydü” yorumunu yaptı.
Uzmanlara göre, Doğu ve Kuzey Anadolu ve San Andreas, dünyanın büyük kabuk plakalarından birinin yavaşça diğerini geçtiği sınırda oluşan gerilmelerin ürünleri olan transform faylarıdır.
Türkiye\'deki depremleri radar verilerini kullanarak analiz eden jeolojik araştırma araştırmacısı William Barnhart, \"Çoğunlukla ana depremde veya hemen bitişiğinde kırılan fay üzerinde artçı şoklar görürsünüz. Ancak, mekansal olarak karmaşık bir fay ağınızın olduğu bu bölgelere girdiğinizde, yine biraz uzakta olan, farklı geometriye sahip farklı faylarda büyük artçı şoklar da alabilirsiniz\" diye belirtti.
Cornell Üniversitesi\'nde misafir profesör Judith Hubbard, San Andreas Fayında olası bir depremin büyük olabileceğini söyledi.
Bubbard, “San Andreas\'taki bir deprem, kırılmaya hazır başka bir fayı tetiklerse, bekleyebileceğinizden çok daha büyük bir fayı parçalayabilir\" dedi.
Stein de, Türkiye\'deki depremlerin sıralamasının, bir depremin diğerini nasıl etkileyeceğini tahmin etmenin zor olduğunu gösterdiğini söyledi.
