BM Genel Sekreter Sözcülüğü’nden yapılan açıklamaya göre Genel Sekreter Antonio Guterres, yarın Suriye Anayasa Komitesi'nin Cenevre'de toplanacak olmasından memnuniyet duyduğunu bildirdi.
Guterres, ''Suriye hükümeti, Suriye Müzakere Heyeti ve sivil toplum, ilk kez birlikte oturup bu trajediye son vermek için siyasi yolda ilk adımı atacak'' değerlendirmesinde bulundu.
Komitede kadınların temsil oranının yüzde 30'u bulmasından duyduğu memnuniyeti de dile getiren Guterres, tüm taraflara, çözüme götürecek iyi niyetli bir çalışma yürütmeleri ve bu ''eşsiz fırsatı kaçırmamaları" çağrısında bulundu.
Öte yandan, Anayasa Komitesi'nin çalışmalarının güven artırıcı somut adımlarla desteklenmesi gerektiğini belirtti.
Komite İçin Ön Görüşmeler Başladı
Cenevre’de yarın yapılacak Suriye Anayasa Komitesi toplantısı öncesinde taraflar, ön görüşmeler düzenliyor.
Komite'nin 150 üyesi, konakladıkları otellerde BM, garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran'ın heyetleri ve BM'nin "küçük grup" ismini verdiği Batı ülkelerinin temsilcileriyle ayrı ayrı ikili toplantılar yapıyor.
Toplantılara katılan muhalefet heyetinden alınan bilgiye göre, 150 kişi içerisindeki muhalif üyeler, sabah saatlerinde küçük grup ile bir görüşme gerçekleştirdi.
ABD'nin de aralarında olduğu 15 Batı ülkesi, süreç boyunca gerektiği hallerde çeşitli baskı araçları da kullanarak anayasa yapım sürecine destek vereceklerini vurguladı.
Kaynaklara göre, ABD'nin başını çektiği küçük grup, BM Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararında belirlendiği üzere, anayasa yazımının akabinde seçimlerin yapılmasını ve geçiş hükümeti kurulmasına ağırlık veriyor.
Öğleden sonra, Komite'nin muhalif üyelerinin Rusya ile de bir görüşme yapması planlanıyor.
150 kişi içindeki 50 kişilik muhalefet heyeti (2’si ENKS’li), başkanlık, parlamento ve karma olmak üzere, Suriye'nin yönetiminde söz konusu olacak üç sistem için de ayrı ayrı taslaklar hazırlıyor.
Muhalifler, yetkilerin eşit şekilde dağılacağı karma sistemin daha uygun olacağı görüşünü savunuyor.
Garantörlerin Gündemi
Bu sırada, Astana garantörleri Türkiye, Rusya ve İran'ın temsilcileri de ikili görüşmeler yapıyor.
Rus heyeti, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandır Lavrentyev, İran'ı ise Dışişleri Bakanı Yardımcısı Hüseyin Ensari temsil ediyor.
Akşam saatlerinde üç ülkenin dışişleri bakanlarının katılımıyla bir görüşme yapılması, ardından üç bakanın BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen ile bir araya gelmesi bekleniyor.
Görüşmelerin ardından basın toplantısı da öngörülüyor.
Anayasa Komitesinin ilk toplantısı yarın BM ofisinde EBL 14.00'te yapılacak. Açılış toplantısında, rejim ve muhalefet heyetlerinin eşbaşkanları ve Pedersen söz alacak.
Pedersen, 1 Kasım Cuma gününe kadar oturumlara başkanlık edecek ve 150 kişinin tümüne söz hakkı verecek. İç tüzük, gündem ve denetim mekanizmalarının belirleneceği görüşmeler sona erdikten sonra, Komite rutin oturumlarına başlayacak.
Komitenin Yapısı
26 Eylül’de Antonio Guterres imzalı belgede ilan edilen prosedür kurallarına göre, komite, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti ile sivil toplum temsilcileri olmak üzere üç gruptan oluşuyor. Küçük yapı ise üç listeden seçilen onbeşer kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.
45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin evet oyu gerekiyor.
Komitenin yapısıyla ilgili en dikkati çeken husus ise iki eşbaşkana sahip olması.
ENKS’nin de içerisinde yer aldığı Muhaliflerin eşbaşkanlığını Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) eski Başkanı Hadi El Bahra, rejimin eşbaşkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari üstleniyor.
Rejim ve muhalefetin, Türkiye, Rusya ve İran ile istişare ederek oluşturduğu ellişer kişi, nispeten kısa süre içinde belirlenmiş, ancak son liste, Beşar Esad rejiminin engeline takılmıştı. Rejim, sivil ve nispeten tarafsız görülebilecek adayların isimlerini bildirmek yerine üst düzey kamu kurumu yöneticileri gibi şahısların listeye girmesinde ısrarcı olmuştu.
