Peki yıllardır ABD'nin bölgeden ayrılmasını hedefleyen İran, hızla güç ve toprak kazanan Taliban konusunda ne düşünüyor?
ABD'nin önde gelen gazetelerinden Washington Post'un Ortadoğu muhabiri Miriam Berger bu konuda bir yazı kaleme aldı.
Şii İran yönetimiyle Sünni Taliban arasındaki anlaşmazlıklara dikkat çeken Berger, örgütün azınlıklara yönelik tutumunun İran tarafından uzun süredir eleştirdiğini söyledi.
Yazıda İran'ın, Afganistan'da hem muhtemel iç savaştan hem de muhtemel Taliban yönetiminden korktuğu öne sürüldü. Bunun sebebi olarak ülkedeki Fars ve Şii toplulukların tehlikeye girmesi ve Afgan mülteci sayısındaki artış gösterildi.
Öte yandan Berger İran'ın, Taliban'ın iktidara geçmesinden emin olduğunu ve bu yüzden tavrını yumuşattığını yazdı. Haberde, dini lider Ayetullah Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'ye yakın isimlerin, Taliban konusunda söylem değişikliğine gittiği kaydedildi.
Bu örneklerden biri Hamaney'e yakın Kayhan adlı gazete. Kayhan'da haziran sonlarında çıkan bir haberde, "Bugünkü Taliban, halkın kafasını kesen Taliban'dan farklı" ifadeleri yer alırken, Taliban'ın Şiilerle hiçbir problemi olmadığı iddia edildi.
İran ayrıca ocakta Taliban heyetini Tahran'da ağırlamış ve Afganistan'daki barış sürecini değerlendirmişti.
Ancak bazı kesimler bu uzlaşmacı tavrı eleştiriyor. Zira geçen hafta İslami Cumhuriyet gazetesinin ilk sayfasında İranlı liderler, sınırdaki "terörist Taliban" tehdidini hafife almakla eleştirildi.
Sosyal medyada da Taliban'ın geçmişte Hazara Şiilerine saldırdığı hatırlatıldı.
"İran, Afganistan'daki kaos ve iç savaştan büyük zarar görecek"
Berger, Washington merkezli Ortadoğu Enstitüsü'nde araştırmacı Fatemeh Aman'ın görüşlerine de yer verdi. "İran, Afganistan'daki kaos ve iç savaştan büyük zarar görecek" diyen Aman, İran'ın Afganistan'da kısmi bir kontrol sağlamayı en iyi senaryo olarak gördüğünü öne sürdü. Araştırmacı, İran'ın, örgütün başkent Kabil'i ele geçirmesinden korktuğunu da sözlerine ekledi.
Johns Hopkins Üniversitesi'nden akademisyen Vali Nasr ise İran'ın Afganistan konusunda ne tür bir yol izleneceğine dair net bir stratejisi olmadığını dile getirdi.
Öte yandan Nasr'a göre bazı İranlılar ABD'nin çekilmesini başarısızlık olarak görüyor. Ancak akademisyen, bazı kesimlerin ABD'nin çekilerek Afganistan'ı İran için bataklığa dönüştürdüğünü düşündüğünü söyledi.
