Gara gazetesinde yayınlanan ETA bildirisinde, 21 Şubat günü Bilbao\'da Ateşkesi Denetleme Uluslararası Komisyonu uzmanlarının, bir kısım silahın kullanım dışına alındığı açıklaması doğrulandı. Bildiride son silahlara kadar da bu sürecin devam edeceği kaydediliyor.
ETA, silahlar ve patlayıcıların operasyonel kullanım dışına çıkarılması konusunda verdiği güvence ile birlikte, Bask ülkesine güvenlik ortamı sunarken, siyasi çatışmanın tüm sonuçları üzerine bir çözüm yoluna gidilmesini talep ediyor.
Eylül 2011’de kurulan Uluslararası Ateşkesi Denetleme Komisyonu uzmanları, 21 Şubat günü ETA silahlarının kullanım dışına çıkarılmasına başlandığını bildirmişti. Bu açıklama altı kişiden oluşan komisyonu yöneten Ram Manikkalingam tarafından yapıldı. Silahsızlanmadaki ilk adım komisyon tarafından kameraya alınarak yayınlandı. Komisyon, daha önce Kuzey İrlanda, Güney Afrika ve Eski Yugoslavya’daki çatışmaların çözümünde yer alan kişilerden oluşuyor.
ETA özellikle siyasi tutsakların Bask ülkesinin dışına dağıtılması politikasına son verilmesini istiyor. Bu uygulama ETA’nın tutsaklar üzerindeki etkisini kırmak amacıyla 1990’lı yıllarda devreye konuldu. ETA ayrıca Fransa ve İspanya ile görüşmelerin başlatılmasını istiyor.
İspanya ve Fransız makamlar bu değişimin ardında, geleneksel devlet anlayışı çerçevesinde ETA’nın zayıflığını görüyor. Ancak bu süreçte Bask ülkesinde siyasi anlamda tarihi başarılar elde edildi. Bağımsızlıkçı sol partiler ülkedeki etkisini genişletti ve 2012’den bu yana bölgenin ikinci siyasi gücü durumdalar.
İspanya\'nın 2.2 milyon nüfuslu Bask özerk bölgesinde 21 Ekim 2012 günü yapılan parlamento seçimlerinde muhafazakar milliyetçi PNV partisi 75 sandalyeden 27’sini alarak birinci olurken, Batasuna geleneğinden gelen sol ve bağımsızlıkçı partilerin koalisyonu EH Buldu önemli bir çıkış yaparak 16 olan sandalye sayısını 21’e yükseltmişti.
ETA 20 Ekim 2011’de silahlı mücadeleye son verdi. İspanya tarafından 2003 yılında yasaklanan ETA’nın siyasi kanadı Bask partisi Batasuna ise, Ocak 2013’te başında kendisini feshetti. Ancak Fransa’daki aynı isimle faaliyetlerini sürüyor.
ETA özellikle son saldırısını gerçekleştirdiği Ağustos 2009 tarihinden bu yana silahlı mücadeleye son verme yönünde mesajlarını arttırdı. En son 28 Aralık 2013’te Fransa ve İspanya cezaevlerindeki 500’ü aşkın tutsağın temsilini yapan EPPK kolektifi şiddete son verildiğini ilan ederken, ilk kez tutsakların özgürlükleri için bireysel girişimlerde bulunabileceğinden bahsetti. Açıklamada, ETA’nın temel taleplerinden biri olan kolektif bir af ifadesi kullanılmadı.
ETA’daki değişimlere ilişkin başka sinyaller de geldi. 11 Ocak günü Bilbao’da düzenlenen bir yürüyüşe 100 bini aşkın kişi katıldı. Yürüyüşte tutsaklara özgürlük talep edildi.
7 Şubat günü ETA yayınladığı bir bildiride ilerlemeler yaşandığını ve bunu dikkate aldıklarını belirtilerek, kısa bir süre içerisinde belirgin bir jestte bulunulacaklarını kaydetmişti.
Komisyonun başkanı Nisan 2013’te yaptığı açıklamada ETA’nın gizli bir şekilde silahlar ve patlayıcıların operasyonal kullanım dışına çıkarılmasının tek taraflı bir sürece dahil edilmesini istediğini belirtmişti.
