Müslüman Kürdlerde Milliyetçiliğin Gelişimi

 Nûbihar Dergisi, Ramazanlarda her yıl iftar yemeği veriyor. Kürdlerin bir araya gelmelerine, sohbet etmelerine vesile olduğu için bunun önemli bir gelenek olduğunu düşünüyorum.

İsmail Beşikci

23.03.2025, Paz | 12:38 [ Güncellenme: 23.03.2025, Paz | 13:12 ]

Müslüman Kürdlerde Milliyetçiliğin Gelişimi
Makaleyi Paylaş

Nûbihar ve Zehra Vakfı 16 Mart 2025’te, Başakşehir’de, İnci Düğün Davet Salonları’nda, Kürd toplumunun her kesiminden insanların katıldığı bir iftar yemeği verdi. Kanımca 1000 (bin) kişiden fazla davetli vardı. Bu yemeğe İBV Başkanı İbrahim Gürbüz ve Davut Özalp’la birlikte ben de katıldım. Bugün Basra Körfezi’nden Fas’a kadar 23 Arap devleti var. Bu devletler genel olarak Arap Birliği’ne üyedirler. Ayrıca, İslam İşbirliği Konferansı’na üye 57 İslam devleti var. Arap Birliği’ne bağlı ülkelerin hepsinin aynı zamanda İslam İşbirliği Konferansı’na üye oldukları biliniyor.

Gerek Arap Birliği’ne üye devletlerin, gerek, İslam İşbirliği Konferansı’na üye devletlerin hepsi kendi milli çıkarları doğrultusunda hareket ederler. Bu devletler, kendi milli çıkarlarını korumak, büyütmek için bazan, ümmetin birliğini, geleceğini hiç düşünmeden, Arap Birliği veya İslam İşbirliği Konferansı’ kararlarına aykırı hareket ederler. Ama bu devletler, Kürdler, herhangi bir parçada milli haklar mücadelesine giriştikleri zaman, ayrı ayrı tepki verdikleri gibi, Arap Birliği veya İslam İşbirliği Konferansı olarak da tepki verirler. Kürdlerin bu mücadelelerinin İslam ümmetinin çıkarlarını baltaladığını, İslam ümmetini böldüğünü vs. söylerler. Fakat Kürdlerin sık sık karşılaştıkları soykırımları her zaman görmezlikten, bilmezlikten gelirler. Örneğin 16 Mart 1988’de, Halepçe’de karşılaştıkları soykırım konusunda Arap Birliğine bağlı ülkelerin hiçbirinin, bu konuda Saddam Hüseyin’in eleştirdikleri görülmemiştir. Aynı şekilde, İslam İşbirliği Konferansı’na üye devletlerinde bu konuda Saddam Hüseyin’i eleştirmedikleri, suçlamadıkları yakından bilinmektedir.

Bu devletlerin, Kürdleri baskıyla, zulümle yönettikleri de bilinmektedir. Örneğin İran, her gün henüz yirmili yaşlarda olan birkaç Kürdü idam etmektedir. Bu uygulamanın sistematik olduğu da anlaşılmaktadır. Henüz yirmili yaşlarda olan, evlenip çocukları olacak olan Kürdlerin sistematik idamlarını da bir çeşit soykırım olarak değerlendirmek gerekir. Çünkü bu şekilde Kürd nüfusunun büyümesi, çoğalması engellenmektedir. 16 Mart 1988’de, Halepçe’ye zehirli gaz püskürtülmesi ise tam anlamıyla bir soykırımdır.

***

1960’larda, 1970’lerde ve daha sonraları, milliyetçilik küçümsenirdi. Hem sol enternasyonalizm, hem sağ enternasyonalizm, ‘her türlü milliyetçiliğe karşıyız’ diyerek, milliyetçiliği küçümserdi. Halbuki, örneğin Türk milliyetçiliği ile Kürd milliyetçiliği arasında çok büyük bir fark, dağlar kadar büyük bir fark vardı. Türk milliyetçiliği asimilasyoncudur. Kürdleri ve azınlık halkları asimile etmek Türk milliyetçiliğinin şaşmaz bir görevidir. Halbuki Kürd milliyetçiliğinin, baskı-zulüm altında kalan, inkarla, redle, çeşitli yasaklarla karşılaşan Kürdleri, Kürd değerlerinin gün yüzüne çıkarmak gibi bir içeriği vardır. Bugün Kürdler arasında Kürd milliyetçiliğine daha olumlu bir yaklaşım var.

Yukarıda sözünü ettiğimiz iftar yemeği, Nûbihar Dergisi İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Çevik’in Kürtçe konuşmasıyla başladı. Süleyman Çevik, yemek gecesi Halepçe soykırımının yıldönümüne denk geldiği için, Halepçe’de yaşamını yitirenleri anarak sözlerine başladı. Çevik, Kürdler arasında birliğin gerekliliğine vurgu yaptıktan sonra, Kürd dili üzerinde durdu. Dilin insan bedeninin bir parçası olduğunu, kimliği oluşturan, milli şuuru oluşturanın dil olduğunu söyledi ve dil çalışmalarına, özellikle de Kürtçe kitap basan tüm Kürt yayınevleri katkı ve destek istedi.

Nûbihar Dergisi İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Çevik’ten sonra, Zehra Vakfı yöneticisi Abdullah Şahin de Kürtçe yaptığı konuşmada Halepçe’yi anarak, dilin önemine değinen bir konuşma yaptı. Süleyman Çevik ve Abdullah Şahin’den sonra Zehra Vakfı’dan yazar Muhittin Zinar da bir konuşma yaptı. Zinar şunları seyledi:

“Kainatı ve hayatı ayakta tutan düstur yardımlaşma ve dayanışmadır. Bu yüzden İlahi yasa, iyilikte ve takvada dayanışmayı emrederken, kötülükte ve düşmanlıkta yardımlaşmayı reddeder. Nubihar, alemdeki bu muazzam bağlantısallık yasasının kültürel, toplumsal ve politik yaşamda esas alınmasını salık verir.

Duamız, Kürt, Türk ve Arap milletlerinin hukuki ve siyasi ilişkilerinin bu anlayışa uygun olarak şekillenmesi ve başkalarını yutmakla beslenen ırkçı hırslara yenik düşmemesidir.

Nubihar, ideolojik dayatmalar yerine, önyargıları beslemek yerine, ahlaki değerleri ön plana çıkarır. Bu anlayışın bize yüklediği görev ise, politik korolara eşlik etmekten ziyade, barışın temelinde sevginin, hedefinde ise adaletin vesilelerini çoğaltmaktır.”

Bu yemeğe bazı ailelerin çocuklarını da getirmesi bence çok iyi. Ama binden fazla davetli arasında kadınların sayısı azdı. Bu konunu da konuşulması, tartışılması önemlidir, kanısındayım.

Nûbihar Dergisi, Ramazanlarda her yıl iftar yemeği veriyor. Kürdlerin bir araya gelmelerine, sohbet etmelerine vesile olduğu için bunun önemli bir gelenek olduğunu düşünüyorum.

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.
12871 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:12:33:29

İsmail Beşikci

Yazarın Önceki Yazıları

Abdurrahim Rahmi Zapsu Japonlar, Japonya Kürdistan Demokrat Partisi - Sorular Üçüncü Erbil Forumu Ağrı Direnişi Hakkında … Abdurrezzak Bedirxan Hıner Saleem: Ortadoğu’nun Esas Suçluları Yirminci Yüzyıl Başlarında Kürd Aydınları ve Cumhuriyet Vakfedilmiş Bir Hayat Ortadoğu Barış ve Güvenlik Forumu (x) Son Gelişmeler Üzerine Türkiye’de Üniversite İbrahim Kaypakkaya Anması Değinmeler 3 Kürdistan'a Sor Malazgirt ve Kürtler Kurdiana Düğümü Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu IV Köklere Yolculuk Toprak Temelli Milliyetçilik Kürdlerin Geleceği Konusunda Birkaç Söz Antik Kürdistan Din Ve Bilim Karakoçan (Dep) ve Yayladere (Holhol) İle İlgili İki Kitap Uludere (x) Newroz 2024 Akre Üç Kitap Hazro Beyleri Simurglar Mehmet Bayrak’ın Kürt Kimliği Mücadelesi Şeyh Said Direnişi İle İlgili İki Kitap Diyarbakır Kitap Fuarı 2023 Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi Ehmedê Xanî’nin Hatırası Üzerine Abdurrahman Önen-Erdnîgarîya Kurdistanê Kürtler ve Güller Cilt 3 ‘49’lar’, ‘55’ler’, ‘23’ler’ … 'Yaşamın Kıyısında' Behdinan, Barzan, Milli Lider Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler(II) Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler Yüzüncü Yılında Lozan Antlaşması Son Kız ‘Deniz’in Ütopyası’ Üzerine Rudaw TV Stockholm Kürd Sürgün Müzesi Üzerine Düşünceler Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan II Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan Diaspora Kürdleri Mele Mıstefa Barzani Ulusal Müzesi Rovîyê Xasûk Barzani ve Kürt Ulusal Özgürlük Hareketi III Kendi Kendini Yönetme Hakkı ‘Ayrılıkçı Yazılar’ Peywend Yayınları Duhok Üniversitesi’nin 30. Yılı Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne II Kürtçülük Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne Kürd Aydınları II Bedirhan Epözdemir’in Anıları Seyidlik-Şeriflik Kürdizade Ahmed Ramiz Medreseler-Üniversiteler Medya Kitabevi Birleşmiş Milletler ve Kürdler Mülteci Yaşamlar Öncü Bir Kürt Aydını 59 Yıl Sonra Şemdinli Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu III Ortadoğu Bir Ailenin Son 200 Yıllık Tarihi Tarih Okumaları, Kürdlerin Hikayesi Hewler’de, Soran’da ve Cambridge Koleji’nde Konferans Theodor Herzl Bize Ne Anlatıyor? Aforizmalar Son Yolcu Irkçılık Hakkında … Aydınlar Hakkında… Latife Fegan’ın Anıları Adil Yargılama/Yargılanma Mümkün mü? Kürd Aydınları İlim-Bilim Kürdçe Derslerinin Önemi Yaş 83…* Mezopotamya Uygarlığında Hakkari Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu - II Bediüzzaman’ın Hançeri Doğu-Güneydoğu Dernekleri Platformu* Destar Kitap-Kafe Kürdistan’ın Güney'ine Seyahat Kürd Tarihinin Yazılı Ana Kaynakları Bingöl-Van Gezi İzlenimleri Göbekli Tepe Hakkında… Güvenlik Munzur Çem’in Anıları Derve Cendere II Saatin İçindeki Sır Mehmet Öncü Kitapları Zarema, Yahudi Devleti Juli’nin Sesi ‘Ateşte Doğanlar’ Kadri Hoca… Kürt Hâkim Alevilik Üzerine II ‘Aleviler ve Sosyalistler’ Kitabı Üzerine Uygur Türkleri Başkanlık Seçimleri, ABD Üniversite Raporu OFra Bengio’nun Kürd Liderlere Eleştirisi Dr. Said Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Maaş Sorunu… Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde PKK-Haşdi Şabi İşbirliği Ama Onlar Kardeştiler… Mustafa Suphi ‘Kürdistan Ortadoğu’nun Polonya’sıdır’ İSkan Tolun II Kürt Dil Hareketi (Harekata Zımanê Kurdî) II ‘Doğumun Ölümü’ Kürt Dil Hareketi (Hereketa Zimanê Kurdî) Kürdistan Bayrağı’nın ve KDP Binasının Yakılması Üzerine… Ermeniler, Kürdler, Azeriler Devrimci Doğu Kültür Ocakları Eylül 2020 Kürdler-Kürdistan Bir AİHM Başkanı Halepçe arşivlerinin yakılması ve KDP’ye saldırı Devran İskan Tolun Woodrow Wilson Harf Devrimi’nin Kürdler İçin Anlamı Mehmet Elbistan Kürtler, Şehir Şehirlileşme ‘Kürt Çalışmaları…’ Zini Gediği Katliamı Kürd Tarihini Kürdlerin Yazması… ‘Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ II ’Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ Değinmeler-2 Irkçılık Üzerine Seyid Ahmed Cebari Şengal, Afrin Mustafa Selîmî Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu Orhan Kotan’ın Şiiri Leylan - II Kürt Meselesiyle İlgili Bir Projen Var mı? Leylan Xwebûn Orta Karadeniz’de Etnisite İlişkileri Alevilik Üzerine… Güvenli Bölge Duvarımızı Yapamadık… Doktor Said Alevilik ve Tarihi Bitlis ve Ahalisi 1916 Kürd Tehciri Bir Diplomatın Anıları Xızır Nasıl Ali Oldu? Kürd Tarihi Üzerine Gözlemler Adıyla Çağırmak Kürdistan’ın Güneyinde Soykırım Kürdlerin Tarihi Milliyetçilik Üzerine Hong Kong, Kürdistan ‘Kürtlerle Türkler’ Ortadoğu’da Devletlerin Kurulması Abdurrahman Qassemlu’nun Katledilmesinin 30. Yıldönümü Üniversitenin Bilim Anlayışında Temel Sorunlar Cumhuriyet, 19 Mayıs 2019 'Özgürlük İçin Sanat' Helsinki’de Sosyal Forum Teknoloji, Bilim, Eğitim Milletler Cemiyeti Döneminde Kürdler/Kürdistan Hewler - Duhok - Zaho Bir Tartışma Üzerine… Dönemin Romanları Eleştirilerin İzinde Rêya Heqîyê (Alevilik) ABD Ziyareti - IV ABD Ziyareti - III ABD Ziyareti - II ABD Ziyareti - I Berlin’de Dersim 37-38 Paneli Başur’da Siyaset Duhok-Hewlêr Gezisi Kürdçe Yasaklarının İşlevi ‘Aleviliğin Doğuşu’ II ‘Kimliksiz Çığlıklar’ Türkiye’de Adalet Arayışları 'Aleviliğin Doğuşu' Kürdlere Soykırım… Moskova’da Kürd Konferansı Cevat Geray’a Sevgi… Bilim Ahlakı Mahallenin Arkadaşları Selahattin Demirtaş’ın Şarkısı Canip Yıldırım Kütüphanesi Devşirmeler ve Devletsizler Dağ Kavmi - II Adaylar… Dağ Kavmi -I Geleceğini Belirleme Hakkı ve Kürdler Farhad Daftary, Şiilik Alevilik Şiizm ‘Türklük Sözleşmesi’ Timure Halil Hakkında … Düşmanlarını Sevindiren Bir Halk… Celal Talabani... Kürdler Zoru Başardı… Bağımsızlık... Güvenlik... Domino Etkisi Referandum-Bağımsızlık Tartışmaları Danimarka Seyahati Sekesûr’da Kürd-Alevi Soykırımı İnsanlık Araştırmaları Merkezi Fahriye Adsay’ın Eleştirileri Üzerine… Bir Kürd... İki Kürd... Üç Kürd Yezda... Ermeniler, Kürdler… Yeni Bir KDP Kurma Çalışmaları Hasta Adam Avustralya Gezisi Hayatımdan Kesitler Birey Toplum İlişkileri Peşmergelik Yüce Bir Değerdir Kaderine Küsmek Kürd Halkının, Kürdistan’ın Başı Sağolsun… Kürdistan’ın Hayırlı Evladı Doktor Said Suriyeli Mülteciler Parlamento Milli Düşünce Sempozyumu Desmond Fernandes Kürtlerin Bulunduğu Ülkeler Bölünemez!... Kürtler Ne İstiyor? Eşkiya 28 Devlet Bağımsız Kürdistan’ı Tanımayacak... Devlet, İslam, Kürdler ve Darbe Pencinarîler II Pencinarîler I Azim... 'Afrika Edebiyatı' Üzerine… Yaresan (Ehl-i Hak) Rêya Heqîyê, Ezdan Zağros’un Ötesine… Süleymaniye Merkez Güvenlik Karargahı 'Peçar Tenkil Harekatı/1927' Üzerine Birkaç Söz İttifaklar Mahmut Yeşil’e Sevgi… Tunceli Kanunu, Getirdiği Esaslar ve Devletin Asimilasyon Planları Yakındoğu’nun İmhası ve Pontus Sorunu Keşiş’in Torunları Dersimli Ermeniler Anlıyorum Ama Konuşamıyorum 1128 Akademisyen Yaşar Kaya Alevilik... Elveda Güzel Vatanım Alevilerin Kitabı Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan III Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan II Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan (I) Komkurd-An Nelson Mandela - Aziz Sancar Barış, Yüzleşme, Müzakere İBV Hewler Temsilciliği 558. Oturma Şengal’i Ziyaret Şengal TBMM Kürdlerde/Kürdistan’da Ana Sorun Özyönetim Üzerine... Norveç Seyahati Alaine Tuoraine’e Eleştiri Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Yönetim Zaafları Güneşin Krallığı Keyakisar Barzani bir dönem daha görevde kalmalıdır Temel şart Kürdistan Ordusu! Girê Spî'nin Kurtarılması... Üniversitenin Ana Sorunu Mardin: Hüzünlü Kent Alevilik-Müslümanlık Osmanlılar ve Acemler Arasında Kürdler İslam’ın barış, huzur, adalet ve eşitlik anlayışı Kerbela’da son buldu Kürd Kültürü Neden Yağmalanıyor? Kürd Êzidîlerin Azizesi 'Begê' İki Olay Üzerine Düşünceler Barış ve Çözüm Süreci - III Eleştiriler Ev Jin û Mêrê bi Maskê Barış ve Çözüm Süreci - II Murat Bozlak’a sevgiler... Barış ve Çözüm Süreci… Rejim, İslamileşme, Kürdler/Kürdistan Alman Şarkiyatçı Dr. Friç Soykırımlar ve Devletsiz Halklar IŞİD’in Zuhuru Şeyh Ahmet, IŞİD Saldırıları ve Osman Baliç'in Katili Ulusların Kendi Geleceklerini Tayin Hakkı ve Kürdler/Kürdistan Bitlis Anıları, 1960’lı Yıllarda Bitlis’de Yaşam Uluslararası Bitlis Sempozyumu Barzaniler Değinmeler İfade Özgürlüğü ve ABD Türk Siyasal Kültürü Üzerine… Birleşik Krallık, Fransa, Kürdler/Kürdistan Anti-Kürd Uluslar arası Nizam Kürd/Kürdistan incelemelerinde temel soru... Ulus İnşa Sürecinde Dilin Rolü Mustafa Barzani'yi sevgiyle anıyoruz Düşün Hayatında ve Edebiyatta Kurumlaşmalar Yakındoğu’nun İmhası,1915 Ermeni Soykırımı ve Hrant Dink’in Katledilmesi Resmi İdeolojinin Temel Özelliği Roboski – Goyiler Türk-İslam Sentezi ve Kürd Sorunu Kürdistan sorunu her şeyden önce duruş sorunudur Barış
x