Kuzey Kürdistan’da 2016’ının en dikkat çekici gelişmesi çatışmalar, sokağa çıkma yasakları, göç eden halk, tutuklanan vekiller ve kayyumlar oldu.
Kuzey Kürdistan’da 2016’ının en dikkat çekici gelişmeleri şöyle:
Öz yönetim ilanları ve hendekler
İlk olarak Lice'de karayolunun kesilmesi için açılan hendekler, Şehir içinde ise ilk görüldüğü yer Cizre. 2014 yılında 6-7 Ekim Kobane eylemleri sırasında Cizre'de YDG-H, polise ve Hüda-Par saldırılarına karşı hendek kazdı. Cizre'nin önemli özelliklerinden birisi de çok sayıda gencin sınırı geçip IŞİD'le savaşması ve bu nedenle şehir savaşında deneyimli olmalarıydı.
Öcalan'ın mesajıyla ilk hendekler kapatıldı. Müzakere Süreci devam ediyordu ve Öcalan hendekleri sorun olarak görüyordu. İmralı Heyeti'nden Hatip Dicleli Cizre'ye gidip şu açıklamayı yapmıştı: “Bundan sonra yüzler örtülmeyecek, molotoflar atılmayacak, kepenkler kapatılmayacak, net olarak bunun arkasında durulması lazımdır. Bu karar ciddi bir şekilde takip edilmelidir, bunun dışına çıkan veya bu kararı ihlal eden, güçler, yapılar, provokatörler kimse bunlar teşhir edilmelidir.” Ardından bir süre hendek meselesi kapanır gibi oldu.
25 Temmuz'da Cizre'de hendekler yeniden açıldı. Savaş ilanın ardından 10 Ağustos 2015'te ilk öz yönetimi Şırnak Halk Meclisi ilan etti. Ardından KCK 12 Ağustos'ta "Kürdistan halkı için öz yönetimden başka bir seçenek kalmamıştır" açıklamasını yaptı. Kısa sürede öz yönetim ilan eden şehir sayısı 16'yı buldu. Öz yönetim ilanlarının ardından, polis baskısı ve tutuklamalara başladı ve öz savunma gerekçesiyle hendekler her yerde ortaya çıktı.
Şırnak'ın Cizre ve Silopi, Diyarbakır'ın Sur ve Mardin'in Nusaybin ilçelerinin toplam nüfusu olan 439 bin kişinin yüzde 50'si bölgedeki çatışmalardan etkilendi. Etkilenen nüfus sayısı 220 bin 400 olarak açıklandı. 4 ilçeden göç edenlerin sayısı ise 93 bine ulaştı. Yani dört ilçe nüfusunun yüzde 22'si göç etti. Bakanlık süreçte etkilenen esnaf sayısını ise 10 bin 300 olarak tespit etti.
Elde edilen verilere göre Şırnak'ın Cizre ilçesinin nüfusu 113 bin. Bu ilçede olayların yaşandığı mahallelerde etkilenen nüfus 94 bin, göç eden nüfus ise 25 bin olarak tespit edildi. Cizre'de sokağa çıkma yasağı ve çatışmalardan etkilenen esnaf sayısı 3 bin 600.
Şırnak'ın Silopi ilçesinin nüfusu 88 bin. Etkilenen mahalle nüfusu 62 bin 400. İlçede göç edenlerin sayısı ise 30 bin. Etkilenen esnaf sayısı 3 bin.
Diyarbakır'ın Sur ilçesinin nüfusu 122 bin. Sur'da 18 bin kişi göç etti. Etkilenen esnaf bin 500.
Mardin'in Nusaybin ilçesinin nüfusu ise 116 bin. Bakanlık etkilenen nüfusu 39 bin, göç eden nüfusu ise 20 bin olarak tespit etti. İlçede olaylardan etkilenen esnaf sayısı ise 2 bin 200.
Yüzlerce Kürt gencinin, Kürt direnişinin ve ruhunu sembolize eden şehirlerde namluların ucuna kurban olarak itildiği Hendek savaşlarının Kürtlere tarihlerinde Şeyh Sait ve Dersim isyanlarından çok daha vahim bir kırılmayı yaşattı.
Kayyumlar
11 Eylül'de yayımlanan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) birçok il ve ilçede belediyelere kayyum atandı
Kayyum atanan belediyeler:
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi
Hani Belediyesi
Sur Belediyesi
Silvan Belediyesi
Kayapınar Belediyesi
Yenişehir Belediyesi
Ağrı Diyadin İlçesi
Batman Belediyesi
Beşiri Belediyesi
Gercüş Belediyesi
İkiköprü Belde belediyesi
Bitlis Belediyesi
Güroymak Belediyesi
Ovakışla Belde Belediyesi
Hizan Belediyesi
Mutki Belediyesi
Yolalan Belediyesi
Erzurum Hınıs Belediyesi
Erzurum Karayazı Belediyesi
Dersim Belediyesi
Hakkari Belediyesi
Yüksekova Belediyesi
Çukurca Belediyesi
Iğdır'ın Tuzluca Belediyesi
Iğdır Hoşhaber Belde Belediyesi
Mardin Büyükşehir Belediyesi
Dargeçit Belediyesi
Derik Belediyesi
Mazıdağ Belediyesi
Nusaybin Belediyesi
Muş Varto Belediyesi
Muş Bulanık Belediyesi
Siirt Belediyesi
Eruh Belediyesi
Şırnak Belediyesi
Cizre Belediyesi
Silopi Belediyesi
İdil Belediyesi
Van Büyükşehir Belediyesi
Edremit Belediyesi
Erciş Belediyesi
İpekyolu Belediyesi
Özalp Belediyesi
Urfa Suruç Belediyesi
Mersin Akdeniz Belediyesi
Tutuklanan vekiller
Daha önce dokunulmazlıkları kaldırılıp haklarında fezleke bulunan HDP milletvekillilerine operasyon düzenlendi. 12 milletvekili gözaltına alındı.
Tutuklu vekillerin listesi şöyle:
1) Selahattin Demirtaş, Diyarbakır Milletvekili
2) Figen Yüksekdağ, Van Milletvekili
3) Gülser Yıldırım, Mardin Milletvekili
4) İdris Baluken, Bingöl Milletvekili
5) Nursel Aydoğan, Diyarbakır Milletvekili
6) Çağlar Demirel, Diyarbakır milletvekili
7) Leyla Birlik, Şırnak Milletvekili
8) Ferhat Encu, Şırnak Milletvekili
9) Abdullah Zeydan, Hâkkari Milletvekili
10) Selma Irmak, Hâkkari Milletvekili
11) Nihat Akdoğan, Hâkkari Milletvekili
12) Besime Konca, Siirt milletvekili
Antep'te bombalı saldırı: 56 kişi hayatını kaybetti
20 Ağustos tarihinde Antep'te Siirt'li bir ailenin kına gecesine canlı bomba saldırı düzenledi. IŞİD'in düzenlediği belirtilen saldırıda çoğu çocuk 56 kişi yaşamını yitirmiş, 100'e yakın kişi de yaralanmıştı.
Hurşit Külter Nerede?
2016 yılının en çok gündem olan konularından biri de şüphesiz Hurşit Külter oldu. Sosyal medyada adına #HurşitKülterNerede diye açılan taglar birçok kişi Hurşit Külter’in akıbetini sordu. Hurşit Külter hiç beklenmedik bir yer olan Kerkük’ten çıktı.. Polislerin elinde olduğunu düşünülen Hurşit Külter’in Kerkük’ten çıkması bir çok kesimi şaşırttı.
Diyarbakır Çınar Saldırısı
14 Ocak tarihinde Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde emniyet müdürlüğü binasını hedef alan saldırı da 1'i polis, 5'i sivil 6 kişi hayatını kaybetmişti. Ölen sivillerden 3'ü çocuktu. Saldırı sonucu 39 kişi de yaralanmıştı.
Cizre'de bir bodrum katında siviller mahsur kaldı
Ocak ayının son günlerinde Şırnak'ın Cizre ilçesinde bir bodrum katında 20'den fazla sivilin mahsur kaldığına dair iddialar ortaya atıldı. HDP'li milletvekilleri güvenlik güçlerinin bölgeye giden sağlık ekiplerine izin vermediğini belirtti. Hükümet ise iddialara tepki göstererek bodruma giden ambulanslara ateş açıldığını duyurdu.
Şırnak Valiliği de, binaya yakın yere ambulans ve hasta nakil aracı gönderildiğini, ancak tüm çabalara rağmen çağrılara cevap alınmadığını açıkladı.
Cizre'de bulunan HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız, bir binanın bodrum katında bulunan onlarca kişinin güvenlik güçleri tarafından katledildiğini söyledi. Sarıyıldız, "Bir binada 30'a yakın kişinin yanmış halde bulundu. Bedenlerinde kurşun izi yok" dedi.
Derik Kaymakamlık Binasına saldırı: Kaymakam Safitürk hayatını kaybetti
10 Kasım günü Mardin'in Derik ilçesinde Kaymakamlık binasına el yapımı patlayıcı ile saldırı düzenlenmiş, Mardin Valiliği'nin açıklamasına göre saldırı sonucu ilçe belediyesine kayyum olarak atanan Kaymakam Muhammet Fatih Safitürk'ün de aralarında olduğu 3 kişi yaralanmıştı.
Bombalı saldırı da yaralanan Safitürk, tedavi gördüğü hastanede ertesi sabah hayatını kaybetti.
Siirt Şirvan'da 16 Madenci Göçük Altında Kaldı
Siirt'in Şirvan ilçesindeki bakır madeninde heyelan sonrası göçük meydana geldi. Ocakta mahsur kalan 16 işçinin cansız bedenleri 24 gün süren çalışmalar sonucu çıkartılabildi.
Mesai arkadaşlarını kaybeden işçiler ve işçi aileleri madende daha önce benzer kazalar olduğunu, çatlakların toprakla kapatıldığını ve kazanın göz göre göre geldiğini söyleyerek maden şirketini suçladı.
