Neçirvan Barzani: Kürdistan Bölgesi barış sürecine destek vermeye hazır

3. Erbil Forumu bugün başladı. Bu yıl 26-28 Şubat tarihleri arasında "Ortadoğu'nun Geleceğinde Belirsizlikler" başlığı altında düzenlediği forum, Suriye, Türkiye, Irak ve bölgenin mevcut durumu ile Kürt meselesinin çözüm yollarını tartışacak.

Forum kapsamında “Belirsizlik çağında Kürdistan Bölgesi’nin vizyonu – Bölgesel uzlaşı ve ayrışmaların Kürdistan’a etkisi” başlıklı panele konuk olan Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, Rûdaw Araştırma Merkezi Direktörü Ziryan Rojhilatî’nin sorularını yanıtladı.

“KDP ve YNK etkili bir hükümet kurulmalı, Kürdistan halkına umut vermeli”

Neçirvan Barzani, Kürdistan Parlamentosu seçimlerinin ardından Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) arasında yeni hükümeti kurma çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Barzani, "Şu anda YNK ve KDP Erbil’de görüşmeler yapıyor. Etkili bir hükümet kurulmalı ve Kürdistan halkına umut vermelidir. YNK ve KDP diğer taraflarla da görüşmeler yaptı ancak henüz bir sonuca varılmadı. Hükümetin birlikte kurulması gerekiyor” dedi.

"Kürdistan Bölgesi memurlarının maaşları anayasaya göre temin edilmeli"

Kürdistan Bölgesi’ndeki memurların maaşları ilgili soruya yanıt veren Neçirvan Barzani, “Federal Mahkeme'nin kararı nettir. Mahkeme, maaşların Bağdat ile yaşanan diğer sorunlardan ayrı tutulması gerektiğini belirtiyor" şeklinde konuştu.

Parlamento Başkanı, Federal Mahkeme Başkanı ve Irak Başbakanı ile yaptığı görüşmeye değinen Barzani, Erbil ile Bağdat ilişkilerinde maaş konusunun tek mesele olmaması gerektiğini belirtti.

Barzani, "Biz Irak’ın bir parçasıyız. Bazı alanlarda biz onlara yardım ediyoruz, bazı alanlarda ise onlar bize destek oluyor. 140. madde, Peşmerge meselesi ve diğer konular da var. Tüm bunları sadece maaş meselesine indirgemek doğru değil. Maaşlar Kürdistan Bölgesi memurlarının hakkıdır ve bu hak anayasaya göre temin edilmeli" diye konuştu.

Kürdistan Bölgesi memurlarının maaşlarını anayasaya uygun olarak garanti altına alması gerektiğini vurgulayan Barzani, "Bizim tüm çabamız, maaş konusunun basit bir haber başlığı olmaktan çıkıp kalıcı bir çözüme kavuşmasıdır" dedi.

“Irak’ta federalizmin ismi var ancak sistem olarak uygulanmıyor”

Başkan Neçirvan Barzani, Irak’taki federal sistemin sadece kâğıt üzerinde olduğunu, ancak uygulamada büyük ölçüde merkeziyetçi bir yapı bulunduğunu belirtti.

Barzani, "Biz federal bir sisteme sahip olduğumuzu söylüyoruz, ancak Irak’ta olan biten her şey federalizme uymuyor. Sistem son derece merkeziyetçi bir yapıya sahip" dedi.

Bağdat ve Erbil arasındaki temel sorunun bundan kaynaklandığını vurgulayan Barzani, "Bağdat, Erbil'e bir federal sistemin parçası gibi bakmıyor. Bağdat’ın tavırlarını aşırı merkeziyetçi buluyoruz ve bu dünyadaki hiçbir federal sistemde görülmeyen bir durumdur" ifadelerini kullandı.

Neçirvan Barzani, Bağdat yönetimiyle diyalog içinde olmanın önemine dikkat çekerek, "Bağdat’a her gittiğimde ortaklarımızla bu konuları tartışıyoruz. Gelin, federal sistemin doğru bir tanımını yapalım. Eğer bu sorunu çözersek, Irak’ın siyasi istikrarı açısından da önemli bir adım atmış oluruz" dedi.

Barzani, "Bugünkü karmaşa yetki meselesinden kaynaklanıyor. Kimin hangi yetkiye sahip olduğu netleşmeli. Irak hükümeti bazı konularda fazla merkeziyetçi davranıyor, bazı durumlarda ise federal sistemin gerektirdiğinden daha ileri adımlar atılıyor. Bu yetki karmaşasının çözülmesi, maaş krizleri gibi sorunları da ortadan kaldıracaktır" diye konuştu.

Irak yargı makamlarıyla da bu konuları görüştüklerini belirten Barzani, "Bağdat’ta bazı kesimler, ‘Onlarla oturup konuşmamalıyız’ diyordu. Ancak ben görüştüğümde daha farklı bir bakış açısı gördüm. Irak Federal Mahkemesi Başkanı’nı davet ettim ve ona ‘Neden toplantılarınızdan birini Erbil’de yapmıyorsunuz?’ diye sordum. Erbil Irak’ın bir parçasıdır, biz de bu ülkenin bir parçasıyız. Gelin, bize federalizmin tanımını yapın" ifadelerini kullandı.

Barzani, Irak’taki temel sorunun federal sistemin uygulanmamasından kaynaklandığını vurgulayarak, "Eğer bu sorun çözülürse, sürekli olarak ‘para gönderildi mi, maaşlar ödendi mi?’ tartışmaları yaşanmaz. Sorunun kaynağı sistemin kendisidir. Irak’ta federal sistemin adı var ama içeriği ve uygulaması yok" dedi.

“Türkiye’nin, Kürdistan petrolünü ihraç etme konusunda bir sorunu yok”

“Geçtiğimiz günlerde Bağdat’taydınız ve Başbakan Sudani ile Kürdistan Bölgesi petrolünün ihracatı hakkında konuştunuz. Peki, Kürdistan Bölgesi petrolünün ihracatı için her şey hazır mı? Türkiye üzerinden ihracat yeniden başlayacak mı?” sorusuna şu yanıtı verdi:

“Bu konuda Türkiye sürekli olarak ihracata hazır olduğunu belirtiyor. Türkiye’nin, Kürdistan Bölgesi'nin petrolünü ihraç edilesi ile ilgili bir sorunu yok. Belki de bu petrol meselesi en önemli konudur. Ben bunu defalarca vurguladım: Bize göre petrol tamamen ticari bir metadır. Biz petrolü siyasi bir mesele olarak görmüyoruz, bizim için bu ticari bir emtiadır. Ancak Irak hükümeti ve özellikle de Parlamento şu ana kadar bu konuda bir adım atmadı. Bu süreçte Irak 19-20 milyar dolar zarar etti. Bu, Irak için çok büyük bir kayıptır.

Başbakan ile yaptığımız görüşmede, kendisi de bu konunun bir an önce çözülmesi gerektiğini vurguladı. Bugün burada bulunan Parlamento Başkanı da bu konuda ısrarcı bir tutum sergiledi ve ilgili kanunun derhal yürürlüğe girmesi gerektiğini belirtti. Şu anda teknik bazı hususlar üzerinde çalışmalar sürüyor. Teknik açıdan bazı detaylar kaldı. Türkiye hazır, Irak da hazır. Ancak şirketlerin ödemelerinin nasıl yapılacağı, hangi yöntemle gerçekleştirileceği gibi teknik meseleler var. Prensip olarak karar verilmiş durumda ve inşallah çok yakında Kürdistan Bölgesi petrolü yeniden Ceyhan Limanı’na ve dış piyasalara ihraç edilecek.”

Petrol konusunda ABD ve Rusya’nın da rolü oldu

Başkan Neçirvan Barzani, su süreçte ABD’nin ve Rusya’nın da rol aldığına dikkati çekerek, “ABD, bu meselenin hızla çözüme kavuşturulması için aktif çaba sarf etti. Çünkü bu sürece dâhil olan bazı şirketler Amerikalı ve elbette Amerika, bu işin çözülmesi için büyük çaba gösterdi., Rusya da bu sürece dahil oldu çünkü Kürdistan Bölgesi'nde yalnızca Amerikan şirketleri değil, Rus şirketleri de faaliyet gösteriyor. Ancak ABD, Irak ve Kürdistan Bölgesi’nin ana ortağı olarak sürece daha fazla müdahil oldu. Washington, Bağdat, Erbil ve Ankara’ya baskı yaparak bu meselenin bir an önce çözülmesi gerektiğini vurguladı” ifadelerini kullandı.

“Kalkınma Yolu Projesi Kürdistan’ın de faydalanacağı bir şekilde yapılmalı”

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin Kalkınma Yolu Projesi'ne ilişkin açıklamalarına değinen Barzani, projenin Irak'ın ekonomik ve siyasi istikrarı için büyük bir fırsat sunduğunu, ancak projeye dahil edilme konusunda endişeleri olduğunu belirtti.

Barzani, "Bu projenin tasarımı, Kürdistan Bölgesi'nin de faydalanacağı bir şekilde yapılmalı. Eğer tasarım, Kürdistan Bölgesi'nin kazanım elde etmemesi için yapılırsa, desteklemeyeceğiz" dedi.

Projenin bütün Irak'ı kapsayacak şekilde tasarlanması gerektiğini vurgulayan Barzani, "Bu projeler ülkeyi birleştirmeli, ayrılık yaratmamalı. Irak'taki tüm bölgelerin bu projeden eşit faydalanması önemlidir" ifadelerini kullandı.

Kalkınma Yolu'nun Irak-Türkiye bağlantısına değinen Barzani, "Türkiye bu projeyi gerçekleştirmeye hazır. Hangi rotanın izleneceği konusundaki tutumu açık: 'Bu sizin iç meseleniz, siz karar vereceksiniz' diyorlar" dedi.

Barzani, Bağdat'ın bu projeye, Irak'ın tümünü kucaklayacak ve aidiyet duygusunu güçlendirecek bir bakış açısıyla yaklaşmasını umduklarını dile getirdi.

“Irak bölgesel çatışmalardan uzak durmalı”

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, İsrail’in Hamas ve Hizbullah ile çatışması ile başlayan bölgedeki gerginlik hakkında da önemli değerlendirmelerde bulundu.

Barzani, Irak’ın bölgesel çatışmalardan uzak durması gerektiğini belirterek, ülkenin istikrarının korunmasının önemine vurgu yaptı.

Başkan Neçirvan Barzani, Irak hükümetinin bu konuda temkinli davrandığını ifade ederek, "Irak Başbakanı'nın ve Irak devletinin çok bilgece davrandığını, Irak'ın bölgedeki mevcut ateşten etkilenmesine izin vermediklerini görüyoruz. Yani Irak'ı uzak tuttular” dedi.

Irak’ın 2003’ten bu yana birçok zorluk yaşadığını hatırlatan Barzani, şu an ülkenin ekonomik gelişim sürecine girdiğini ve bu aşamada yeni krizlerden kaçınılması gerektiğini vurguladı.

Ayrıca ülkedeki tüm silahlı güçlerin hükümetin kontrolü altında olması gerektiğini belirten Barzani, "Herhangi bir gücün kendi keyfine göre hareket etmesi ve hükümet için sorun yaratması kabul edilemez. Açıkça söyleyeyim, eğer bunlar böyle bir şey yaparlarsa, sonuçta hepimiz zarar görürüz, hem de çok zarar görürüz." ifadelerini kullandı.

“Bahçeli’ye geçmiş olsun diyoruz”

Başkan Neçirvan Barzani, Türkiye'de Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin çağrısıyla başlayan sürecin ciddi olduğunu ve taktiksel bir hamle olarak değerlendirilmemesi gerektiğini belirtti.

Bahçeli’nin son süreçte sağlık problemleri yaşadığını anımsatan Barzani, “Kendisine sürecin selameti açısından da sağlık diliyoruz” dedi.

“Türkiye'nin iç işlerine müdahale etmiyoruz” diyen Barzani, Kürdistan Bölgesi'nin bu sorunun çözümüne yardımcı olmaya hazır olduğunu söyledi.

Kürdistan Bölgesi barış sürecine destek vermeye hazır

Barzani, sorunun askeri yollarla çözülemeyeceğini belirterek, “Sayın Öcalan’ın çağrısı, bu sorunun doğru bir şekilde nasıl çözülebileceğine dair bir yol haritası olacak. Bu sürecin kısa sürede sonuçlanmasını beklemek gerçekçi değil, ancak çağrı açıktır; barış çağrısıdır. PKK ve tüm tarafların Sayın Öcalan’ın çağrısına olumlu yanıt vermesini umuyorum” ifadelerini kullandı.

Kürdistan Bölgesi’nin bu süreçte geçmişte olduğu gibi bugün de arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu vurgulayan Barzani, “Bizim rolümüz daha önce de vardı ve şimdi de Kürdistan Bölgesi tarafları yakınlaştırmak için her türlü role hazırdır” dedi.

İmralı heyetinin Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret ettiğini belirten Barzani, “Heyet, Sayın Öcalan’ın barış mesajını iletmek istediğini ve çağrısının PKK’ya silah bırakmaları ve siyasi bir sürece katılmaları yönünde olacağını söyledi. Biz de Kürdistan Bölgesi olarak bu süreci desteklemeye hazır olduğumuzu belirttik.” dedi.

PKK’nın silah bırakma sürecine nasıl yaklaşacağı konusunda detayların henüz netleşmediğini ifade eden Barzani, “Önemli olan PKK’nın bu çağrıya nasıl karşılık vereceğidir. Eğer olumlu bir yanıt verirlerse, sonraki adımlar tartışılabilir. Şu an ilk adımı bekliyoruz” şeklinde konuştu.

“Atılan adımlar Kürtlerin ve tüm tarafların yararına olacak”

Abdullah Öcalan’ın siyasete tekrar müdahil olup olamayacağına dair soruya ise Barzani, “Bence bir süreç içerisinde, evet. Türkiye’de Irak’taki modelin aynısının olması mümkün değil, ancak süreç ağır ve yavaş ilerliyor. Sabır, strateji ve süreklilik gerekiyor” yanıtını verdi.

Barzani, sürecin uzun vadeli olacağını vurgulayarak, “Bu sorun bir günde ortaya çıkmadı ve bir günde de çözülemez. Ancak atılan adımlar Türkiye’nin, Kürtlerin ve tüm tarafların yararına olacaktır” dedi.

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani ayrıca, Suriye’de Kürtlerin geleceğine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu

“Türkiye Halep’teki Kürt mahallelerinde çatışma olmaması için müdahil oldu”

Suriye'deki Kürtlerin siyasi sürece dahil olması gerektiğini vurgulayan Barzani, Halep'teki Kürt bölgelerinin korunması sürecinde Türkiye ile iş birliği yapıldığını belirtti.

Başkan Neçrivan Barzani, Halep’te Kürtlerin yaşadığı üç mahallede çatışmaların önlenmesi için Kürdistan Bölgesi olarak arabuluculuk yaptıklarını ve Türkiye'nin bu süreçte önemli bir rol oynadığını söyledi.

Neçirvan Barzani, “İlk günlerde en büyük endişemiz Halep'teki Kürtleri nasıl koruyabileceğimizdi ve gerçekten bu konuda Türkiye’nin belirleyici bir rolü oldu. Türkiye Cumhurbaşkanı’na, Dışişleri Bakanı’na ve İstihbarat Başkanı’na bu süreçteki destekleri için teşekkür ediyoruz. Onların yardımıyla bu bölgelerde büyük bir sorun yaşanmadı” dedi.

"Suriye'de Kürtler siyasi sürece katılmalı"

Suriye’deki Kürtlerin ülkenin geleceğinde rol oynaması gerektiğini vurgulayan Neçirvan Barzani, “Suriye’deki kardeşlerimize mesajımız şu oldu: Siyasi sürece dahil olmalısınız. Davet edilmeyi beklememelisiniz. Şam’a gitmeli ve yeni Suriye’nin siyasi sürecinde yer almalısınız” ifadelerini kullandı.

Suriye’nin çok uluslu ve çok dinli bir yapıya sahip olduğunu belirten Barzani, tüm bileşenlerin sürece dahil edilmemesi halinde ülkenin geleceğinde istikrar sağlanamayacağını vurguladı.

Barzani, “Yeni Suriye’nin siyasi sürecine herkesin katılımı sağlanmazsa, süreç başarılı olmaz. Kürtler, Araplar, Süryaniler ve diğer tüm grupların bu sürecin bir parçası olması gerekir” dedi.

"Suriye’de merkeziyetçi bir yönetim başarılı olamaz"

Suriye’de gelecekte nasıl bir yönetim modeli uygulanması gerektiği konusunda da değerlendirmelerde bulunan Barzani, merkeziyetçi bir yönetimin başarısız olacağını ifade etti.

“Suriye çok uluslu ve çok dinli bir ülkedir, dolayısıyla tek taraflı ve merkeziyetçi bir yönetim anlayışı başarılı olamaz,” diyen Barzani, çözüm için kapsayıcı bir yönetim modelinin gerekli olduğunu vurguladı.

Kürdistan Bölgesi olarak Suriye’deki gelişmeleri yakından takip ettiklerini ve sürecin içinde olduklarını belirten Barzani, “Şu anda tüm taraflarla çalışıyoruz. Hedefimiz, Suriye çerçevesinde tüm bileşenlerin kendini içinde bulacağı bir çözüm geliştirilmesidir. Irak ve Kürdistan Bölgesi’ndeki modelin aynısının Suriye’de uygulanmasını beklemiyoruz, çünkü bu mümkün değil. Ancak eğer tüm tarafları kapsayan bir süreç başlarsa, bu Suriye için büyük bir şans olur” şeklinde konuştu.

Barzani, Suriye halkının büyük acılar yaşadığını belirterek, ülkedeki tüm kesimlerin barış ve istikrara kavuşması için destek vermeye devam edeceklerini ifade etti. “Bu millet çok acı çekti ve daha iyi bir hayatı hak ediyor” dedi.