Azerbaycan, Kazakistan'ın Aktau kentinin yakınlarında 25 Aralık'ta düşen yolcu uçağıyla ilgili olarak Rusya'ya karşı hukuki adımlar atmaya hazırlanıyor. Bakü, Moskova'nın kazadaki sorumluluğunu kabul etmemesi halinde uluslararası mahkemeye başvuracaklarını duyurdu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, uçağın Rus hava savunma sistemleri tarafından yanlışlıkla vurulduğunu ileri sürerek Moskova'yı olayın üstünü örtmeye çalışmakla suçladı. Kremlin, kazadan duyduğu üzüntüyü dile getirerek nadir bir özür açıklaması yaptı, ancak kazanın sorumluluğunu üstlenmedi.
Azerbaycan'ın resmi haber ajansı APA, Bakü'nün uluslararası mahkemeye başvurmak için hazırlıklarını sürdürdüğünü bildirdi. "Kanıtlar toplanıyor, mahkemeye başvurmak için hazırlıklar devam ediyor" şeklinde açıklamalar yer aldı. Azerbaycan, Rusya'nın sorumluluktan kaçmaya çalıştığını savundu.
APA’nın haberinde, uçağa ateş açılması emrini veren ve ateş açan kişilerin Azerbaycan tarafından bilindiği belirtilerek, Rusya’nın 2014’te Ukrayna üzerinde düşürülen Malezya Havayolları’na ait MH17 sefer sayılı uçakla ilgili izlediği inkâr politikasına benzer bir tutum sergilediği öne sürüldü.
Şüpheler artıyor
Kazak yetkililerin yayımladığı ön inceleme raporunda, düşen uçağın dış hasara uğradığı, gövdesinde delikler bulunduğu ve uçuş sistemlerinde ciddi hasar oluştuğu belirtildi. Ancak raporda, hasarın kesin sebebine dair bir açıklama yapılmadı. Daha önce Batılı uzmanlar, uçağın büyük olasılıkla Rusya’dan açılan ateş sonucu düştüğünü öne sürmüştü.
Kremlin, Kazakistan’ın raporuna ilişkin yaptığı açıklamada, henüz kesin bir sonuca varmak için erken olduğunu belirtti.
Gerginlik tırmanıyor
Moskova’nın olay karşısındaki sessizliği, Azerbaycanlı yetkililerde rahatsızlık yarattı. Azerbaycan dış politika çevrelerinden, isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkili, Rusya’nın kazayı üstlenmesini ve tazminat ödemesini beklediklerini ancak Moskova’nın bu konuyu görmezden gelerek olayın unutulmasını umduğunu söyledi.
Perşembe günü Azerbaycan, Bakü’de bulunan Rus Kültür Merkezi’nin kapatılması talimatını verdi. Bu adım, iki ülke arasındaki gerilimin yeni bir boyuta taşındığını gösterdi. Aynı gün Azerbaycan devlet medyası, Bakü’nün Ukrayna’ya askeri olmayan yardımlar gönderdiğini duyurdu.
Moskova’dan adım bekleniyor
Azerbaycan ve Rusya, ekonomik ve siyasi olarak güçlü bağlara sahip olsa da uzmanlar, taraflar arasındaki ilişkinin tamamen kopmasını beklemiyor. Son yıllarda Rusya, Batı yaptırımlarını aşmak için Azerbaycan’ı önemli bir transit merkezi olarak kullanıyor.
Kremlin’e yakınlığıyla bilinen Rus siyaset uzmanı Sergey Markov, Rusya’nın samimi bir özür dilemesi durumunda Azerbaycan’ın konuyu kapatabileceğini öne sürdü. Ancak bazı analistler, Bakü’nün Moskova ile gerginliği artırmaya devam edeceğini savunuyor.
Rusya Savunma Bakanlığı’yla bağlantılı askeri analist Mihail Zvinçuk, Azerbaycan’ın kazayı, Rusya’ya karşı daha önceki rahatsızlıklarını dile getirmek için bir fırsat olarak kullandığını belirtti.
Moskova’nın nasıl bir adım atacağı ve Azerbaycan’ın uluslararası hukuki süreçte nasıl bir yol izleyeceği ise önümüzdeki günlerde netleşecek.
