22 yaşındaki Emini, gözaltına alındıktan üç gün sonra 16 Eylül’de hastanede hayatını kaybetmişti. Ölümü ülkede ve dünyada infial yaratmış, protesto dalgasına yol açmıştı. İran İnsan Hakları Kurumu’nun bugün açıkladığı verilere göre ülkede gösterilerde ölenlerin sayısı 185’e yükseldi.
Kuzeni sürgünde
İran’da başta kadınlar olmak üzere özgürlük adına direnenlerin sembolü haline gelen Emini’nin kuzeni İrfan Murteza, BBC muhabiriyle İran-Irak sınırında buluştu.
”Ailemiz İslam Cumhuriyeti yetkililerinin yoğun baskısı altında. Bu nedenle İran dışındaki insan hakları örgütlerine ve kanallara konuşamıyoruz. Dünyaya ölümüyle ilgili konuşamıyoruz” diyen Murteza, Irak’ta sürgünde olan Kürt muhaliflerden.
Ailesi ‘Jina’ diye sesleniyor
İran Kürdistan Komala Partisi’nden Murteza, dağlık sınır bölgesinde muhabir Anna Foster’la bir araya geldiğinde ‘Mehsa’nın İran’da verilen resmi adı olduğunu söyleyerek Kürtçe adıyla ‘Jina’ diye bahsetti ondan. İran’da bazı Kürtçe isimlerin kimliklere konulması yasak olduğundan anne-babası Mehsa yazdırmak zorunda kalmış adını. Ailesi ve arkadaşları ona ‘Jina’ diye sesleniyormuş.
Murteza’nın anlattıklarına göre ‘Jina normal, siyasi tarafı olmayan biriydi.’ İran rejimi, Jina’nın kendisiyle iletişimde olduğu konusunda senaryo yazıp yalan bilgi yaydı. İranlı yetkililer, Jina’nın Murteza’nın yanına gidip İran’a döndüğünde yapması gereken bazı şeyler konusunda talimat aldığına dair doğruyu yansıtmayan bilgiler yayıyordu.
Gösterilere katılmama konusunda uyarı
Bunların tamamının asılsız olduğunun altını çizen Murteza, aile üyelerinin ölüm tehditleri aldığını, güvende olmadıklarını anlattı: ”Rejimin işkencesi altındalar. Rejimin yetkilileri Instagram’da açtıkları sahte hesaplarla tehdit etti. Aileye İran’daki saldırılara katıldıkları takdirde öldürüleceklerini ifade etti. Onları bu yolla ölümle tehdit ederken bana telefon aracılığıyl tehditler geldi. Beni şehirde görürlerse kaçırıp öldüreceklerini söylediler.”
Murteza, Emini’nin bir düğünde çekilen neşeli fotoğrafı ve sonra da 23’üncü doğum gününde ailenin mezarı başında çekilen fotoğrafını gösterdi ve üzüntüsünü dile getirdi.
BBC muhabiri Anna Foster sınırda rastladığı İranlıların ‘istihbarat birimi tarafından öldürülmekten korktukları’ için isimlerini vererek, kamera önünde konuşmaktan çekindiklerine ancak ‘değişim’ konusunda çok istekli olduklarına, başörtüsü dışında yolsuzluk, baskı gibi başka sorunlar da olduğuna dikkat çekti.
‘Bu kez devrilecek’
İran’da, geçmişte de protesto gösterileri oldu ancak ‘rejim yerinde sapasağlam durdu.’ Bu nedenle sınıra yakın bölgede yaşayanlar bu kez ne olacağını kestiremiyor.
Ancak Emini’nin kuzeni Murteza, bu kez yaşananların kalıcı bir etkisi olacağını düşünüyor: ”Unutmamalıyız ki İran’da insanlar yıllardır direniyor ve rejimi destekliyor. Ancak şimdi devrimci oldular. Kadınlar, işçiler, öğretmenler, sanatçılar sokakta seslerini yükseltiyorlar. Benim düşünceme göre bu kez İslam Cumhuriyet devrilecek.”
