ABD Başkanı Joe Biden'ın Gazze Şeridi'nde ateşkes girişimi, Mısır temasları, Katar'ın çağrıları ve İsrail'in bölünmüşlüğü arasında birçok düzeyde olumlu tepki topladı ve Hamas’tan ilk tepkiyi aldı.
Eski bir Mısırlı diplomat ve biri Katarlı diğeri ABD’li iki siyasi analiste göre ateşkes müzakereleri ‘yeni bir tökezleme’ korkusuyla ‘belirsizlik ve koşullu iyimserlik’ içinde. Uzmanlar, İsrail'in kabul etmesi halinde Kurban Bayramı'ndan (16 Haziran) önce Gazze Şeridi'nde bir ateşkese varılmasının ‘olası bir ihtimal’ olduğunu, ancak Tel Aviv'in mevcut ayrışma durumunun bir ‘çıkmaza’ yol açacağını düşünüyor.
İspanyol mevkidaşı Jose Manuel Albares ile dün (Pazartesi) Madrid'de bir basın toplantısı düzenleyen Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, savaşın devam etmesi halinde bölgenin ‘kaosa’ maruz kalacağı uyarısında bulundu. ‘Gazze Şeridi'ndeki mevcut ateşkes önerisinin kabul edilmeye değer olduğunu’ vurgulayan Mısır Dışişleri Bakanı, Hamas'ın Biden'ın önerisini memnuniyetle karşıladığını ifade etti. Şukri, “Şimdi İsrail'in yanıtını bekliyoruz” dedi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre bu görüşmeden önce ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Gazze'de ateşkes çabalarına odaklanan bir telefon görüşmesi yapıldı. Mısırlı üst düzey bir kaynak Kahire el-İhbariyye televizyon kanalına yaptığı açıklamada, “Mısır Gazze'de ateşkes için bir anlaşmaya varmak üzere tüm taraflarla temaslarını sürdürüyor” dedi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün, “Esirleri kurtarmak için savaşı 42 günlüğüne durdurabiliriz ama mutlak zaferden vazgeçmeyeceğiz. Takas anlaşması önerisi, Biden'ın açıklamadığı başka ayrıntılar da içeriyor” ifadelerini kullandı.
İsrail medyası ayrıca Netanyahu'nun, ABD'nin Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmek için desteklediği planın sınırlı sayıda esirin serbest bırakılmasını içeren ilk aşamasının ‘sonraki aşamaların tüm koşulları üzerinde anlaşmaya varılmadan uygulanabileceğini’ söylediğini aktararak İsrail'in kısmi bir anlaşma istediğini öne sürdü.
İsrail'in muhalefet lideri Yair Lapid dün yaptığı açıklamada, Biden'ın önerisini desteklediğini belirtti. “Hükümet yeni anlaşma önerisini onaylamalı ve son detayları belirlemek üzere Kahire'ye bir heyet göndermeli” diyen Lapid, geri adım atmanın ‘ABD ve arabulucu ülkelerle (Mısır ve Katar) güven krizine neden olacağı’ uyarısında bulundu.
Ülkesi Gazze ateşkes görüşmelerinde arabulucu olan Biden, Cuma günü İsrail'in Gazze'deki savaşı sona erdirmek için üç aşamalı bir öneri sunduğunu açıkladı. Biden, Washington'un Katar aracılığıyla öneriyi sunduğu Hamas'a anlaşmayı kabul etmesi çağrısında bulunarak, ‘Gazze savaşının sona ermesinin zamanının geldiğini’ vurguladı.
Teklifin ilk aşaması ateşkes, bazı esirlerin serbest bırakılması ve İsrail'in sınırlı geri çekilmesini, ikinci aşama ise tüm esirlerin serbest bırakılması ve İsrail'in tamamen çekilmesini, üçüncü ve son aşama da yeniden inşa ve ölen esirlerin cesetlerinin teslim edilmesini içeriyor.
Hamas, ‘Biden'ın önerisine olumlu baktığını’ söylerken, üç arabulucu tarafından iki tarafı bir anlaşma yapmaya çağıran ortak bir açıklama yayınlandı.
