Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Washington’da ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance ile sert bir tartışmaya dönen görüşmesinin ardından Londra’da Avrupa ülkelerinin katılımıyla düzenlenen zirvede liderler Ukrayna’ya destek mesajı verdi. Yapılması önceden planlanan zirvede verilen mesajlar, Zelenski’nin ABD ziyaretinin ardından ilgi odağı haline geldi.
Starmer: Asker göndermeye ve hava desteğine hazırız
İngiltere Başbakanı Keir Starmer zirvede yaptığı konuşmada, AB ve destekçilerinin Kiev’e yardım konusunda daha aktif bir rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı. Starmer, "Her ülke katkıda bulunamayabilir, ancak bu, hiçbir şey yapmamamız gerektiği anlamına gelmez. Bunun yerine, istekli olanlar şimdi gerçek bir aciliyetle planlamalarını yoğunlaştıracak. Birleşik Krallık, diğer ülkelerle birlikte, sahaya asker göndermeye ve hava desteği sağlamaya hazırdır" ifadesini kullandı.
Starmer, Avrupa’nın “tarihin dönüm noktasında” olduğunu ve kalıcı bir barışı sağlamak için Ukrayna’ya destek vermesi gerektiğini söyledi. İngiltere Başbakanı, ülkesinin yanı sıra Fransa’nın da çatışmaları sona erdirmek için “gönüllüler koalisyonuna” liderlik edeceğini belirtti. Zirvenin ardından konuşan Starmer, kalıcı bir ateşkes planının Rusya’ya karşı caydırıcılık sağlamak amacıyla ABD'nin güçlü desteği ile birlikte yürütülmesi gerektiğini belirtti.
Starmer ayrıca, İngiltere'nin Ukrayna'ya 5 binden fazla hava savunma füzesi satın almasını sağlamak için 1,6 milyar sterlin (73 milyar 600 milyon TL) değerinde ek ihracat finansmanı sağlayacağını duyurdu. Bu, dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen faizle de desteklenen Kiev'e ilave askeri yardım sağlamak amacıyla İngiltere tarafından daha önce sağlanan 2,2 milyar sterlinlik (101 milyar 200 milyon TL) kredinin üzerine eklenecek.
Macron'dan geçici ateşkes önerisi
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Batılı askerlerin yalnızca sahadaki durum onlar için güvenli hale geldiğinde konuşlandırılacağını söyledi. Macron, bu nedenle bir aylık süreyle “havada, denizlerde ve enerji altyapısında geçici bir ateşkes” ilan edilmesini önerdi. Ancak Moskova, daha önce geçici ateşkes fikrini Kiev’in savunma ihtiyaçlarını yenilemeye yönelik bir planı olarak nitelendirerek reddetmişti.
Macron daha önce yaptığı konuşmalarda birkaç kez Ukrayna’ya destek sunmak ve "Moskova’nın kazanmasını engellemek için gereken her şeyi yapacaklarını" belirterek, sahaya asker gönderme ihtimalini dışlamadığını belirtmişti.
Zirveye, Starmer ve Macron’un yanı sıra Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Polonya Başbakanı Donald Tusk ve bir dizi Avrupa ülkesinden liderler katıldı. Öte yandan zirvede Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de toplantıda hazır bulundu.
Trudeau, Ukrayna’ya asker gönderme olasılığına ilişkin olarak, "Ottawa, en iyi nasıl yardımcı olabileceğini değerlendirdi ve birkaç gün önce de söylediğim gibi, her ihtimal masada" dedi.
Meloni: Asker gönderme gündemde yok
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ise, şu anda belirlenmiş bir asker konuşlandırma planı olmadığını ve “İtalyan askerlerinin Ukrayna’da bulunmasının hiçbir zaman gündemde olmadığını” belirtti.
Tusk, zirvenin ardından liderlerin Ukrayna için gelecekteki güvenlik garantilerini şekillendirecek ortak ve sistematik bir plan oluşturmayı başaramadığını, ayrıca Rusya ile müzakereler için somut bir plan üzerinde anlaşamadıklarını da belirtti. Tusk, “Şu anda kimsenin bir planı olmadığı hissine kapılıyoruz ve bu düzensizlik, geçici yaklaşımlar… Bazen Washington’daki birkaç gün önce gördüğümüz gibi istenmeyen duygusal tepkilere neden oluyor” dedi.
Zirveye katılmayan Avrupalı liderler arasında yer alan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ise zirveden çıkan sonucun tehlikeli olduğunu, Avrupalı liderlerin Ukrayna'daki çatışmayı sürdürmeye ve ülkeyi savaşa itmeye karar verdiklerini savundu. Orban sosyal medya platformu X hesabı üzerindne yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
"Avrupalı liderler bugün Londra'da, barış seçeneğini tercih etmek yerine savaşa devam etmek istediklerine karar verdiler. Ukrayna'nın savaşı sürdürmesi gerektiğine karar verdiler. Bu kötü, tehlikeli ve yanlış bir karardır. Macaristan barışın yanında olmaya devam ediyor."
Moskova'dan tepki
Zirvenin ardından Batılı askerlerin Ukrayna’ya konuşlandırılmasına ilişkin açıklamalar üzerine Moskova, bu fikre karşı çıkarak, Birleşmiş Milletler yetkisi olmadan bu askerlerin meşru bir hedef olarak kabul edileceğini belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu fikrin esas olarak Fransa ve İngiltere tarafından öne sürüldüğünü ve amacının “çatışmayı daha da körüklemek ve çatışmayı sonlandırma çabalarını engellemek” olduğunu söyledi.
