İsrail ile varılan ateşkesin ardından İran, dikkatini iç meselelere çevirdi. Ülke genelinde, özellikle huzursuzluk potansiyeli barındıran Kürt bölgelerinde, kitlesel tutuklamalar, idamlar ve artan askerî yığınakla tanımlanan geniş çaplı bir baskı dalgası başlatıldı.
İran güvenlik güçleri, 13 Haziran’da İsrail hava saldırılarının başlamasıyla paralel şekilde operasyonlarını hızlandırdı. Birçok şehirde kontrol noktaları kuruldu, çok sayıda kişi gözaltına alındı. Yetkililer, etnik azınlıkların yaşadığı bölgelerde çıkabilecek ayaklanmalara karşı rejimin “yüksek alarm” durumuna geçtiğini belirtiyor.
Reuters’a konuşan üst düzey bir İran güvenlik yetkilisi, Devrim Muhafızları ile Besic milislerinin iç tehditlere karşı konuşlandırıldığını, özellikle Kürt bölgelerinin “hassas öncelik” haline geldiğini söyledi. Aynı kaynak, İsrail ajanları, Kürt ayrılıkçılar ve sürgündeki Halkın Mücahitleri Örgütü (PMOI) kaynaklı tehditlere dikkat çekti.
Aktivistler: Rejim Bahane Arıyor
2022 protestoları sonrası hapse girip serbest bırakılan Tahran merkezli bir aktivist, "Şu anda çok temkinliyiz. Rejim, dış gelişmeleri bahane ederek içeride sertleşiyor," dedi. Aynı kişi, çevresindeki onlarca kişinin ifadeye çağrıldığını, gözaltına alındığını veya tehdit edildiğini belirtti.
İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı (HRNA), savaşın başladığı tarihten bu yana en az 705 kişinin siyasi ya da güvenlik gerekçeleriyle gözaltına alındığını duyurdu.
Salı günü İran devlet medyası, Urmiye’de üç kişinin idam edildiğini bildirdi. Kürt hakları örgütü Hengaw, infaz edilenlerin tamamının Kürt olduğunu, birinin Irak Kürdistanı kökenli olduğunu doğruladı.
Kürt Partileri: Okullara Asker Yerleştirildi
İran, aynı zamanda Pakistan, Irak ve Azerbaycan sınırlarında güvenlik önlemlerini artırdı. “Terör unsurlarının sızmasını engellemek” gerekçesiyle sınır hattına ek kuvvetler sevk edildi.
Irak Kürdistanı merkezli partiler, İran’daki baskıların kendi destekçilerine de yansıdığını bildirdi. İran Kürdistanı Demokrat Partisi (KDPI) sözcüsü Ribaz Halili, Devrim Muhafızları'nın Kürt illerinde okullara konuşlandığını ve bazı bölgelerde ev baskınları düzenlendiğini aktardı. Halili ayrıca, Kirmanşah ve Senendec'e takviye birlikler gönderildiğini, yolların bu nedenle kapatıldığını söyledi.
500'ü Aşkın Tutuklama, Yaygın Aramalar
Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'nden (PJAK) Fatma Ahmed, İsrail saldırılarından bu yana sadece Kürt bölgelerinde 500'ü aşkın muhalifin tutuklandığını belirtti. Kent ve kasabalarda yeni kontrol noktalarının kurulduğu, bu noktalarda sıkı üst aramaları yapıldığı ve cep telefonlarının incelendiği bildirildi.
Komala Partisi’nden bir yetkili de, İran makamlarının hem fiziksel hareketliliği hem de dijital iletişimi sıkı şekilde izlediğini vurguladı.
İç muhalefetin görünürde sessizliğini korumasına karşın, İran’daki gelişmeler rejimin toplum üzerindeki kontrolünü artırmaya yönelik kapsamlı bir strateji izlediğini ortaya koyuyor.
