İsrail ve ABD, Doğu Akdeniz'de uzun menzilli bombardıman uçaklarının da katıldığı ortak hava tatbikatı gerçekleştirirken, bazı analistler ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'la nükleer anlaşmaya varma penceresinin kapandığı uyarısında bulundu.
İsrail ordusundan yapılan açıklamada, İsrail'e ait F-35 ve F-15 savaş uçaklarının, ABD'ye ait B-52 uzun menzilli stratejik bombardıman uçağıyla birlikte Doğu Akdeniz'de tatbikat yaptığı belirtildi.
ABD, uzun süredir Tahran'ın yer altı nükleer tesislerini vurmak için bomba taşıyabilen B-52 bombardıman uçaklarını, gerginlik dönemlerinde Tahran'a karşı bir güç gösterisi olarak kullanıyor.
Tatbikatlar, Trump'ın İran şahinleri ve Amerika Öncelikli izolasyonistlerin İran ile nükleer anlaşmaya varmak mı yoksa gerginliği artırıp potansiyel olarak saldırmak mı gerektiği konusunda karışık baskıları altında olduğu kritik bir zamanda gerçekleşiyor.
Quincy Enstitüsü Başkan Yardımcısı Triti Parsi, Trump'ın İran'la nükleer anlaşmaya varması için "benzersiz bir fırsat penceresinin" "hızla kapandığını" yazdı .
Trump'ın İran politikasının "Amerika Önce" diyen izolasyonistlerin aksine, şahinler lehine eğilim gösterdiğini öne sürdü.
Parsi, "İran politikası bir kez daha Trump'ın ilk döneminde İran'la anlaşmaya varma umudunu baltalayan ve savaşın kapıda olduğu neoconların eline geçiyor" dedi.
Benzersiz pencere kapatma?
Trump kendisini bir müzakereci olarak tanımlıyor ve bazı hamleleri, ABD'yi müzakerelerde avantajlı konuma getirmek için Tahran'a baskıyı artırma girişimleri olarak okunabilir.
Reuters, Perşembe günü Trump yönetiminin, kitle imha silahlarının kaçakçılığını önlemeyi amaçlayan uluslararası bir anlaşmayı gerekçe göstererek, İran'a ait petrol tankerlerini denizde durdurup denetlemeyi planladığını bildirdi.
Trump yönetimi, 2003'teki Nükleer Silahların Yayılmasına Karşı Güvenlik Girişimi'ni, İran İslam Cumhuriyeti'nin başlıca gelir kaynağı olan İran'ın petrol ihracatını engellemek için kullanacaktı.
Trump, İran'a yönelik "azami baskı" kampanyasına geri döneceğinin de sözünü verdi.
Eski ve mevcut ABD yetkilileri aylardır Trump yönetiminin İran'ın petrol ihracatını boğmaya çalışacağını söylüyor . Çin, İran petrolünün açık ara en büyük alıcısı ve bunun çoğu Asya'daki stratejik Malakka Boğazı'ndan geçiyor.
Ocak ayında Reuters, Çin'in devlete ait Shandong Liman Grubu'nun ABD yaptırımları kapsamında tankerleri engellemeye karar verdiğini bildirdi. Analistler bu hareketi, yaşlanan gölge filosunun petrolünün çoğunu Çin'e gönderen İran'a bir darbe olarak nitelendirdi.
Tucker Carlson ve Marco Rubio Arasında
Trump yönetimi İran konusunda yüzeysel olarak aşırı sert bir tutum sergiliyor.
Trump, Obama yönetiminin 2015 yılında İran'la imzaladığı nükleer anlaşmadan, ilk döneminde tek taraflı olarak çekilmişti.
Trump'ın Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu Bürosu'nu yönetmek üzere atanan Joel Rayburn gibi isimlerin hepsi İran konusunda şahin.
Ancak Trump'ın yakın çevresi İran İslam Cumhuriyeti'yle muhatap olmaya daha açık.
Trump'ın Ortadoğu temsilcisi ve giderek küresel sorun çözücüsü haline gelen Steve Witkoff, Fox News'e yaptığı açıklamada , yönetimin İran ile diplomatik bir anlaşma istediğini söyledi.
Dünyanın en zengin adamı ve Trump'ın en yakın müttefiklerinden biri olan Elon Musk'ın, Kasım ayında New York'ta İran'ın BM büyükelçisiyle görüştüğü bildiriliyor. Musk ayrıca İran tarihi hakkında okuduğunu ortaya koyan sosyal medya paylaşımları da yaptı.
Trump'a yakın medya kişiliği Tucker Carlson ise, ABD'nin İran'la savaşa girmesine karşı çıktı.
Trump'ın kendisi "doğrulanmış bir nükleer barış anlaşması" istediğini söyledi. Ayrıca İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu savaş çığırtkanı olarak aşağılayan sosyal medya paylaşımları da yaptı.
Hamas ve Rusya ile görüşüyoruz. İran ile neden görüşmüyoruz?
Trump, görevdeki ilk döneminde hem İsrail hem de Arap Körfez Devletleri tarafından Tahran'a yönelik maksimum baskı kampanyasında desteklendi. Ancak bölge önemli ölçüde değişti.
İsrail'in, başlıca vekili Hizbullah gerilemişken İran'a saldırmaya istekli olması muhtemel, eski üst düzey ABD yetkilileri ancak Körfez ülkeleri artık bu kadar istekli savaşçılar değil değerlendirmesini yapıyor.
Bunun bir örneği Suudi Arabistan'dır. Riyad, ABD'nin İran'ın petrol ticaretine yönelik yaptırımları artırmasından faydalanacak olsa da , Çin'e yapılan satışlardaki boşluğu doldurabilir, ancak İran'la arasını düzeltmek için elinden geleni yaptı.
Üst düzey bir ABD savunma yetkilisi Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkelerinin, ABD'nin Yemen'deki İran müttefikleri olan Husilere saldırmak için ülkelerindeki hava üslerini kullanma yasağını sürdürdüğünü söyledi. Bu, sıradan savunma yetkilileri arasında bir hayal kırıklığı kaynağı olmaya devam ediyor.
Göreve geldiği ilk birkaç ayda Trump, İran gibi dosyalarda müesses nizamı yıktı. Rusya'ya kanalları yeniden açtı ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky'yi Rusya ile kendi şartlarına göre, Ukrayna'nın şartlarına göre değil, ateşkesi kabul etmesi için alenen tehdit etmenin tadını çıkardı.
Benzer şekilde, Çarşamba günü Beyaz Saray, ABD'de listelenen bir terör örgütü olan Hamas ile doğrudan görüşmelere girdiğini kabul etti . Arap analistler bu benzeri görülmemiş açılımı memnuniyetle karşılarken, Washington düşünce kuruluşu kalabalığı isyan etti. Eski bir üst düzey ABD yetkilisi bunun bir "utanç" olduğunu söyledi.
Trump yönetiminin politika kuruluşunun protokollerini bir kenara itme isteği İran politikasına uyabilir. Bloomberg'e göre Rusya, Trump yönetimine ABD adına Tahran ile nükleer görüşmeleri başlatabileceğini söyledi.(Kaynak)
