ENKS Başkanı: Suriye ya ademi merkeziyetçi olacak ya da bölünecek

Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) Başkanı ve Ortak Kürt Heyeti Başkanı Muhammed İsmail, Suriye’deki son siyasi gelişmeleri, Şam yönetiminin tutumunu ve Kürtlerin geleceğe ilişkin beklentilerini Rûdaw’a değerlendirdi. Ülkenin merkezi sisteme dönme ihtimalinin tamamen ortadan kalktığını belirten İsmail, “Suriye ya bölünecek ya da ademi merkeziyetçi bir sisteme geçecek” ifadelerini kullandı.

“Merkezi sisteme dönüş imkânsız”

Suriye’nin 15 yılda yaşadığı savaş, kriz ve toplumsal dönüşümün ardından eski yapıya dönmesinin mümkün olmadığını söyleyen İsmail, yeni Şam yönetiminin açıkladığı anayasal bildirgenin de bu gerçekliği yok saydığını ifade etti. Kürtlerin, Dürzilerin, Alevilerin, Süryanilerin, Keldanilerin, Asurilerin ve Sünni Arapların dışlandığı merkeziyetçi bir anlayışla Suriye’nin yönetilemeyeceğini vurguladı.

İsmail’e göre, ülkenin istikrarı ancak bütün etnik ve dini bileşenlerin haklarının tanındığı yeni bir sistemle sağlanabilir:

“Şam, dışarıya taviz vermeye hazır ama kendi halkına değil. Bu anlayış Suriye’yi daha büyük zorluklara sürükler.”

 “Kürt hakları teknik meselelerin arkasına gizlenemez”

Yeni Şam hükümetinin, Kürtlerle siyasi ve ulusal haklar temelinde müzakere etmek yerine askeri, idari ve teknik konular üzerinden konuşmayı tercih ettiğini belirten İsmail, bunun Kürt meselesini küçümsemek anlamına geldiğini söyledi.

Kürtlerin ulusal bir kimliğe ve tarihsel mücadeleye sahip olduğunu vurgulayan ENKS Başkanı, “Kürtlerin hakları Suriye anayasasının kalbinde yer almalıdır” dedi.

Ortak Kürt Heyeti: “Tarihi bir gelişme”

Başkan Mesud Barzani’nin girişimi ve DSG Genel Komutanı Mazlum Abdi’nin işbirliğiyle kurulan Ortak Kürt Heyeti’nin geniş bir toplumsal desteğe sahip olduğunu belirten İsmail, Şam yönetiminin bugüne kadar heyeti davet etmemesini “ciddiyetsizlik” olarak nitelendirdi.

İsmail’e göre uluslararası taraflar da başlangıçta heyetin kurulmasını desteklemiş olsa da, heyetin tam anlamıyla faaliyete geçmesi için gereken desteği vermedi:

“Amerikalılar ve Fransızlar, heyet kurulduktan sonra ortadan kayboldu. Şam’ın ise ulusal bir çözüm konusunda istekli olmadığı ortada.”

Anayasal bildirge ve geçici hükümet: “Kabul etmiyoruz”

ENKS, Şam’ın tek taraflı olarak açıkladığı anayasal bildirgeyi ve kurduğu geçici hükümetin yapısını kabul etmiyor. İsmail, bu belgede Kürtlerin veya diğer halkların adının geçmemesinin, yeni yönetimin zihniyetini açıkça gösterdiğini söyleyerek, “Bu yönetimin ulusların haklarına dair bir vizyonu yok” dedi.

Federalizm değil, ademi merkeziyetçilik

ENKS’nin talebinin federalizm değil, Suriye’nin bütünlüğü içinde güçlü bir ademi merkeziyetçilik olduğunu ifade eden İsmail, model tartışmalarının ülkenin faydası ve halkların hakları temelinde sürdürülmesi gerektiğini söyledi:

“Her ülkenin federalizmi farklıdır. Mesele, Suriye halkının hangi sistem üzerinde anlaşacağıdır.”

Parlamento eleştirisi: “Atamayla parlamento olmaz”

Suriye’de yeni oluşturulan parlamentonun meşruiyetinin zayıf olduğunu belirten İsmail, milletvekillerinin bir bölümünün cumhurbaşkanı tarafından atanmasını “zayıf bir seçim yöntemi” olarak değerlendirdi.

“Parlamento, halk iradesinin yansıdığı yerdir. Atamayla olmaz.”

Diaspora ve uluslararası ilişkiler

Avrupa’daki Kürt diasporasının giderek daha örgütlü hale geldiğini belirten İsmail, güçlü bir Kürt lobisinin Suriye’deki çözüm sürecine katkı sağlayacağını ifade etti:

“Her ülkede ofisler açıldı, temas grupları oluşturuldu. Diaspora artık güçlü bir aktör.”

Aynı zamanda ABD, Avrupa ve uluslararası koalisyonla ilişkilerinin iyi olduğunu söyleyen İsmail, Kürtlerin taleplerinin kimsenin hakkına zarar vermediği için uluslararası destek gördüğünü belirtti.

Barzani görüşmesi: “Birlik mesajı netti”

İsmail, Erbil’de Mesud Barzani, Başbakan Mesrur Barzani ve Mazlum Abdi ile gerçekleştirdikleri görüşmenin güçlü bir birlik mesajı verdiğini ifade etti:

“Başkan Barzani, Kürt halkının birliği ve haklarının savunulmasına büyük önem veriyor.”

Şam’daki zihniyet değişmedi: “Alt tabaka radikal”

Şam yönetiminin üst düzey kadrolarının daha diplomatik bir dil kullandığını ancak alt kademelerde ırkçı ve radikal bir zihniyetin hâkim olduğunu söyleyen İsmail, bunun Kürtlere yönelik şovenizmin devam ettiğini gösterdiğini belirtti.

 “Kürt meselesi çözülmeden Suriye’de istikrar olmaz”

ENKS Başkanı Muhammed İsmail’e göre, Suriye’nin geleceği, Kürt meselesinin adil bir çözümüne bağlı.

“Suriye halkı artık geriye dönmez. Kürt halkı da eskiye dönmeyi kabul etmez. Suriye ya ademi merkeziyetçi bir sisteme geçecek ya da bölünecek.”

İsmail, ulusal hakların tanınması ve diyalog kapısının açılması halinde Suriye’nin geleceğinin daha parlak olabileceğini, aksi halde ülkenin yeni krizlerle karşılaşacağını ifade etti.