HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, Türkiye’de anayasa değişikliği, federalizm ve özerklik ile ilgili görüşlerini, Rûdaw TV’den Hêvîdar Zana'ya değerlendirdi.
Türkiye Anayasası'nın ilk dört maddesinin değiştirilmesi gerektiği yönündeki önceki açıklamalarının arkasında durduğunu belirten Yapıcıoğlu “Anayasanın 4. maddesi, ilk üç maddenin değiştirilemeyeceğini ve değiştirilmesinin teklif dahi edilemeyeceğini belirtiyor. Bu anayasa bu şekilde kaldığı sürece, hiç kimse federalizm ve özerklikten bahsedemez ve hiç kimse anayasanın 66. maddesinden bahsedemez. Şu anda Türkiye'de hiç kimse anayasayı değiştiremez ve bu konuyu açamaz” dedi.
Anayasanın "kırmızı çizgi" olarak kabul edilen ilk dört maddesinin değiştirilmesi çağrısında bulunan Zekeriya Yapıcıoğlu, “Milletvekilinin anayasayı değiştirme hakkı var mı yok mu? Milletvekili yeni bir anayasa hazırlayabilir mi hazırlayamaz mı? Yoksa sadece askerler darbe yapıp yeni bir anayasa mı hazırlayacak? Bunu anlamaları gerekiyor, eğer parlamento kendi hakkına sahip çıkmazsa, o zaman yeni bir anayasa hazırlayamaz. Biz kendi sözlerimizde ısrarcıyız. Bu tartışmanın bilimsel, siyasi ve hukuki açıdan devam etmesini istiyoruz” diye konuştu.
Kürt ve Türklerin birlikte Türkiye devletini kurduğunu ve anayasada tek bir milletin adı olmaması gerektiğini söyleyen Yapıcıoğlu, "Biz diyoruz ki Kürtler de Türkler gibi bu devletin kurucusudur, bu topraklar üzerindeki halkların hakları ne ise Kürtlerin de hakları o olmalıdır, ne fazla ne eksik. Buna insan hakları olarak bakmalıyız, anayasada tek bir milletin adı olmamalı. Eğer anayasada halklardan bahsedilecekse, Kürt ve Türklerin birlikte bu devleti kurduğu söylenmelidir. Biz sadece bir milletin adının geçmesine karşıyız. İnsan hakları eşit olmalıdır. Bazıları ev sahibi, bazıları kiracı olmamalı” değerlendirmesinde bulundu.
Yapıcıoğlu, Mevcut anayasanın Kürtçe eğitimi engellediğini, Türkiye'de herkesin anadilinde eğitim görmesini istediklerini belirtti.
HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun Rûdaw’ın sorularına verdiği yanıtlar şöyle:
Neden anayasanın ilk dört maddesinin değiştirilmesi konusunda ısrarcısınız, anayasanın diğer maddeleri sizi memnun ediyor mu?
Hayır, anayasanın tüm maddeleri bizi memnun etmiyor. 1982 yılında yazılan bu anayasa askeri darbe anayasasıdır. Biz darbe anayasası üzerine tartışma yapılmasını istiyoruz. Tüm siyasi partiler bu anayasaya karşı defalarca tepki gösterdi, yıllardır bu anayasa üzerine tartışmalar yapılıyor. Biz bu konun tartışmaya açık olmasını ve bu anayasanın ne olduğunun bilinmesini istedik. Anayasayı değiştirme ve yeniden yazma hakkı kimde? Siyaset bilimi gereği bu tartışmayı yapma hakkını kendimizde gördük. Bu tartışma sadece siyasi değil, bilimsel de olsun istedik, ancak bazı kişiler bize hakaret ederek sert bir şekilde saldırmaya başladılar. Bilimsel ve siyasi bir şekilde bizimle tartışmadılar. Bazı taraflar milletvekillerinin bile anayasayı değiştirme hakkı olmadığını söylüyor.
Şimdi bizim anayasanın ilk dört maddesinden bahsettiğimizi söylüyorlar. Dördüncü maddeye göre kimse ilk üç maddeyi değiştiremez. Biz bu konuda tartışma yapmak istedik, kimin bu maddeleri değiştirme hakkı var? Önce CHP ve çevremizdekiler "Bu konuda konuşma hakkınız yok, siz bu konuda konuşmayın" dediler. Siyaset bilimi ve hukuk bilimine göre, anayasayı değiştirme hakkı milletvekillerinindir. Ben de bir milletvekili olarak anayasanın değiştirilmesini engelleyen konuların tartışılmasını istedim. Özellikle anayasanın değiştirilmesini engelleyen dördüncü madde üzerine tartışma yapılmasını istedim. Bu sözümden sonra saldırılar başladı. Milletvekilinin anayasayı değiştirme hakkı olup olmadığını anlamadılar. Şimdi bizim bu tartışmayı yapma hakkımız olmadığını söylüyorlar. Biz diyoruz ki, milletvekilleri her renk ve taraftan kendilerini hak sahibi görmeliler. Milletvekilinin anayasayı değiştirme hakkı var mı yok mu? Milletvekili yeni bir anayasa hazırlayabilir mi hazırlayamaz mı?
CHP, MHP ve AK Parti sizin açıklamalarınıza karşı duruşlarını gösterdiler, siz açıklamalarınızda ısrarcı mısınız?
Biz diyoruz ki, milletvekilleri tüm renkleriyle kendi haklarına sahip çıkmalı. Milletvekilinin anayasayı değiştirme hakkı var mı yok mu? Milletvekili yeni bir anayasa hazırlayabilir mi hazırlayamaz mı? Yoksa sadece askerler darbe yapıp yeni bir anayasa mı hazırlayacak? Bunu anlamaları gerekiyor, eğer parlamento kendi hakkına sahip çıkmazsa, o zaman yeni bir anayasa hazırlayamaz. Biz kendi sözlerimizde ısrarcıyız. Bu tartışmanın bilimsel, siyasi ve hukuki açıdan devam etmesini istiyoruz. Bilimsel ve siyasi yollarla bize cevap veremeyenler, hakaret etmeye başlıyorlar. Bizim iki özelliğimiz var. Birincisi Kürtçe konuşmamız, diğeri de Müslüman olmamız. Bizim söylemimiz İslami. Bu iki nedenden dolayı bize saldırıyorlar. HDP, şimdi DEM Parti oldu, anayasa değişikliğinden bahsediyor.
Biz özerklik ve federal sistem üzerine tartışma yapılması gerektiğini söylediğimizde ve bunu gerekli gördüğümüzde kıyamet koptu. Biz bu konunun tartışmaya açılmasını ve herkesin serbestçe konuşmasını, sonra da halkın karar vermesini istedik. Herkesin özerklik ve federalizmin iyi ve kötü yanlarının ne olduğunu bilmesi için. Her tarafın kendi görüşünü göstermesini istedik. Ancak bazı taraflar kıyamet kopardı. Kim kıyamet kopardı? Bu sözlerimiz üzerine CHP kıyamet kopardı. DEM Parti "Biz demokratik özerklik ilan ediyoruz ve yönetiyoruz" dedi ama kıyamet kopmadı. Neden? Çünkü ideolojik olarak birbirlerine yakınlar.
Eğer milletvekilleri anayasa değişikliği hakkında konuşamazsa, siyasi partiler anayasa değişikliği hakkındaki görüşlerini ortaya koyamazsa, o zaman bu anayasa nasıl değişecek? Anayasanın değişmesi için bizim başlamamız gerekiyor. Birlikte oturup görüşlerimizi ortaya koymamız ve halka da danışmamız gerekiyor.
Kürt sorunu ve Kürt sorununun çözümü anayasada nasıl olacak? Bu soruna genel haklar çerçevesinde mi bakıyorsunuz?
Parti programımızda bunu açıkça yazdık, anayasa hakkındaki önerilerimizi net bir şekilde yazdık. Bu konudaki görüşümüzü öğrenmek isteyenler programımıza bakabilirler. Programımıza bakan kişi halkların hakları konusunda ne söylediğimizi bilir. Biz diyoruz ki Kürtler de Türkler gibi bu devletin kurucusudur, bu topraklar üzerindeki halkların hakları ne ise Kürtlerin de hakları o olmalıdır, ne fazla ne eksik. Buna insan hakları olarak bakmalıyız, anayasada tek bir milletin adı olmamalı. Eğer anayasada halklardan bahsedilecekse, Kürt ve Türklerin birlikte bu devleti kurduğu söylenmelidir. Biz sadece bir milletin adının geçmesine karşıyız. İnsan hakları eşit olmalıdır. Bazıları ev sahibi, bazıları kiracı olmamalı.
Anadil meselesi, çerçevesi henüz belirlenmemiş konulardan biri. Anadilin ilkokuldan üniversiteye kadar eğitim dili olarak anayasada yer almasını öneriyor musunuz?
Zekeriya Yapıcıoğlu: Mevcut anayasa Kürtçe eğitimi engelliyor. Çünkü bu anayasada 'Bu ülkenin dili Türkçedir ve Türkçe dışında başka bir dilde eğitim yapılamaz' yazıyor. Bu, anadilde eğitimin önünde bir engeldir. Sadece Kürtçe değil, Türkiye'de herkesin anadilinde eğitim görmesini istiyoruz. Bu her insanın doğal hakkıdır.
Sayın Zekeriya Yapıcıoğlu, siz özerklikten bahsettiniz. Yeni anayasada bu tür bir değişiklik yapılması mümkün mü? Örneğin HÜDA PAR'ın özerklik hakkında bir öneri yapması ve anayasada özerklikle ilgili bir maddenin yer alması gibi?
Anayasanın 4. maddesi, ilk üç maddenin değiştirilemeyeceğini ve değiştirilmesinin teklif dahi edilemeyeceğini belirtiyor. Bu anayasa bu şekilde kaldığı sürece, hiç kimse federalizm ve özerklikten bahsedemez ve hiç kimse anayasanın 66. maddesinden bahsedemez. Şu anda Türkiye'de hiç kimse anayasayı değiştiremez ve bu konuyu açamaz.
Sizce mevcut parlamento döneminde anayasa değişikliği konusunda bir uzlaşma sağlanarak anayasa değiştirilebilir mi?
Mümkün, ancak anayasayı değiştirmek kolay değil. Daha önce 21 kez anayasa değişikliği yapıldı. Sadece bir kısmının değil, tümünün değiştirilmesi gerekiyor. Anayasa değişikliğinin önünde çok zorluk ve engel var. Görünüşe göre anayasa değişecek, ancak değişiklik sorunları çözmeyecektir.
